کمک بزرگ رهبری به صنعت نفت

ميزنفت/ با ورود مقام معظم رهبری به پرونده خصوصی سازی یکی از بزرگترین شرکت های زیرمجموعه وزارت نفت٬ واگذاری شرکت ملی حفاری ایران به حال تعلیق درآمد تا مکانیزم مشخصی برای آن در نظر گرفته شود.  فریدون حسنوند رئیس کمیسیون انرژی با بیان اینکه با حکم رهبری تنفسی یکساله به ماجرای واگذاری شرکت ملی حفاری داده شده است گفت: با ابلاغ این حکم به معاون اول رئیس جمهور٬ ملی حفاری از لیست واگذاری‌ها حذف می‌شود.
 

*فقط حفاری!
بیژن نامدار زنگنه تاکید خاصی بر واگذاری شرکت ملی حفاری داشته و دارد و مدیران او نیز از همه توان خود برای واگذاری این شرکت استفاده کردند در حالی که زنگنه در حوزه واگذاری چند شرکت باقی مانده برای واگذاری مقاومت کرده و با انحلال آنها و تبدیل آن به مدیریت٬ روبروی سازمان خصوصی سازی ایستاد و همه برنامه‌های وزارت اقتصاد را به هم ریخت.

به عنوان نمونه٬ وزارت نفت در روزهایی که واگذاری شرکت کالای نفت تهران شدت گرفته بود٬ برای نگهداری این شرکت تصمیم گرفت این شرکت را منحل کرده و آنرا به مدیریت تبدیل کند مانند همان کاری که درباره شرکت پیرا حفاری ایران پیاده شد.

دیدگاه زنگنه تاکید خاصی بر نگاه داشتن شرکت‌های زیرمجموعه در ید اختیارات خود دارد اما عجیب آنجاست که این دیدگاه درباره مهم ترین و استراتژیک ترین شرکت نفتی ایران کاملا برعکس است و وزیر نفت تلاش ویژه ای داشت تا این شرکت را شقه شقه کرده و مهم ترین بخش آن را واگذار کند.

اینکه خوشبختی از آن چه جریانی در این میان خواهد شد و بخش اصلی شرکت ملی حفاری از آن چه کسانی می‌شد به کنار اما از آنجا که شرکت ملی حفاری٬ شرکتی انقلابی و متضمن امنیت نفتی ایران است بیش از بیش نقش این شرکت را مهم و استراتژیک کرده است.

این شرکت اول دی ماه 1358 با دستور مستقیم بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران بنا نهاده شد و طی 37 سال اخیر با حفاری میلیون ها متر چاه نفتی و گازی٬ مهم ترین بخش صنعت نفت را راهبری کرده است. حفاری مهمترین بخش از عملیات توسعه و تولید است که طی سه دهه اخیر پیشران تولید بوده است و درست در روزهایی که کشور درگیر محدودیت های غیرقابل تصور بود این شرکت به همراه شرکت های دیگر پروژه های بسیاری را به پیش برد. در اواخر دهه 70 شمسی اما تلاش های فراوانی شد تا این شرکت منحل شود بطوری که یکی از مدیران ارشد صنعت نفت در مجلس ششم به صراحت گفت چاه‌هایی که این شرکت حفاری می‌کند به «آب» می‌خورد و هزینه زا است!

در دولت گذشته هم یکی از بازماندگان تفکر یاد شده٬ مسئولیت معاونت برنامه ریزی وزارت نفت را برعهده گرفت و همین فرمان را دنبال کرد که محلی به آن داده نشد. از سال 92 تفکر خودمانی سازی شرکت ملی حفاری احیا شد تا با تقسیم این شرکت به 3 شرکت٬ بخش سود ده و پردکل و تجهیز آن به گروهی خاص واگذار شود و بقیه بخش‌ها نیز به نهادهای دیگر.

شرکت ملی حفاری با دارا بودن بیش از 80 دکل حفاری خشکی و دریایی شرکتی بزرگ است که می‌توان با فروش تجهیزات آن به سود هنگفتی رسید مانند یکی از شرکت های صنعتی که صاحب آن پول اصلی اش را از فروش تجهیزات و ماشین آلات به دست آورد.
 

*ماجرای پتروشیمی و یک ادعا
وزارت نفت بشدت معتقد است مهمترین دلیل از هم گسیختگی و شلختگی صنعت پتروشیمی٬ خصوصی سازی‌های بی حساب و کتاب در دولت قبل بود؛ البته این ادعا تا حدودی درست است زیرا واقعا هیچ چیز در صنعت پتروشیمی درست نیست و کارکنان شرکت های واگذار شده بین زمین و آسمان گرفتار مانده‌اند و هیچ چیز سر جای خود قرار ندارد.

با وجود بجاماندن چنین ارثیه ای٬ مشخص نیست وزارت نفت با چه انگیزه‌ای سعی دارد این داستان را تکرار کند. هم اکنون پتروشیمی ها کارآیی خود را از دست داده اند و حوادث پی در پی صدای اعتراضات را بلند کرده است و خسارات بسیاری به کشور وارد شده است. البته مقایسه پتروشیمی با شرکت ملی حفاری مقایسه یک سیب با درخت سیب است ولی محل بحث آنجاست که وقتی در پایین دست چنین وضعیتی دیده می‌شود دلیل تاکید وزارت نفت برای واگذاری شرکت ملی حفاری چیست؟ آیا قرار است مهمترین و اصلی ترین بخش از صنعت نفت بدون هیچ برنامه‌ای در چرخه خصوصی سازی نابود شود؟
 

*یک ابزار
کسانی که آشنایی سطحی هم با صنعت نفت دارند بخوبی می دانند دروازه ورود به مخازن نفت و گاز٬ حفاری است و درست برخلاف سایر بخش‌ها که درگیر سطح الارض هستند٬ حفاری در جایی درگیر توسعه است که کمترین خطایی می‌تواند فاجعه به بار بیاورد. حفاری بین 30 تا 50 درصد هزینه‌های توسعه را بر عهده دارد و بهترین محل برای کسب سود است. شرکت‌های حفاری می‌توانند با افزایش هزینه‌های خود به سود قابل توجهی دست یابند و قطعا شرکت ملی حفاری مزاحمی بزرگ برای آنهاست که با نرخ پایین تر خدماتی را ارائه می‌کند که سایر شرکت‌ها از آن یاد می‌کنند. هرچند که گفته می‌شود شرکت ملی حفاری ایران پس از اجرای قرارداد٬ پول بیشتری از کارفرما طلب می‌کند ولی مدیرعامل این شرکت آنرا رد می‌کند.

حیدر بهمنی می‌گوید که این شرکت خودگردان است و ریالی از شرکت ملی نفت ایران دریافت نمی‌کند و با پروژه هایی که اجرا می‌کند هزینه ها و سود خود را پوشش می دهد. اینکه گفته می شود ما ادعای پول بیشتر می‌کنیم باید با سند و مدرک داده شود ضمن اینکه بارها اتفاق افتاده است که روند کار در حین عملیات تغییر می‌کند و کارفرما تصمیم گیرنده است که به همان میزان از مبلغ قرارداد کاسته یا اضافه خواهد شد.
 
 
*سرانجام حفاری
طبق گفته مدیرعامل شرکت ملی حفاری ایران با ورود نهادهای انقلابی به پرونده خصوصی سازی شرکت ملی حفاری٬ خصوصی سازی این شرکت استراتژیک و موتور متحرک صنعت نفت متوقف شده است تا مکانیزم مشخصی برای آن در نظر گرفت شود زیرا اهمیت این شرکت از چنان حساسیتی برای نظام برخوردار است که اندکی اشتباه در این فرآیند بسیار گران تمام خواهد شد و صنعت نفت مهم ترین ابزار خود را از دست خواهد داد.

با این وجود وزارت نفت اصرار عجیبی برای واگذاری این شرکت و تکه تکه کردن آن دارد. فعلا که با حکم رهبری این روند متوقف شده است و باید دید با توجه به حساسیت استراتژیک ترین شرکت نفتی ایران٬ چه تمهیدی بکار گرفته خواهد شد.
 

يکشنبه ۵ دی ۱۳۹۵ ساعت ۱۰:۰۷