به گزارش میز نفت، صادرات نفت ایران که پس از خروج دولت ترامپ از توافق برجام در سال 2015 میلادی، با کاهش چشمگیری روبرو شده بود، در دولت بایدن افزایش یافت.
در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ، تولید نفت ایران از 3.8 میلیون بشکه در روز در اوایل سال 2018 میلادی به کمتر از 2 میلیون بشکه در روز در اواخر سال 2020 میلادی کاهش یافت. در مقابل، تولید ایران در دوران بایدن به 3.2 میلیون بشکه در روز افزایش یافته است.
چین بزرگترین مشتری ایران بوده و نفت خام ایران 13 درصد از واردات پکن را به خود اختصاص داده است. با این حال، پالایشگاههای قوری چینیها پس از بازگشت ترامپ به کاخ سفید برای دور دوم ریاست جمهوری، شاهد از دست رفتن این نفت ارزان و با تخفیفهای جذاب خواهند بود.
نگرانی چین از ترامپ
در ماه ژوئیه سال گذشته، ترامپ در سخنرانی خود در کنوانسیون ملی جمهوری خواهان وعده داد که صادرات نفت ایران را به شدت کاهش دهد. او گفت که قبلاً با پیوند دادن تحریمهای فلج کننده به تجارت نفت تهران به این هدف دست یافته است.
وی افزود: به چین و سایر کشورها گفتم اگر از ایران نفت خرید کنید، به شما اجازه نمیدهیم در ایالات متحده هیچ تجارتی داشته باشید و برای هر کالایی که بفرستید، تعرفه 100 درصد یا بیشتر اعمال میکنیم.
کارشاسان معتقدند نفت ایران احتمالاً نقشی کلیدی در دستور کار سیاست تجاری ترامپ در برابر چین ایفا میکند.
ویوک دار، استراتژیست کالا در بانک مشترک المنافع استرالیا، در یادداشتی گفت: پیروزی ترامپ ممکن است باعث شود ایالات متحده تحریمها را علیه ایران اجرا کرده و در نتیجه صادرات نفت ایران را کاهش داده و قیمت نفت را افزایش دهد. چین به صورت غیرمستقیم و از طریق بازار سیاه و واسطهها، نفت ایران را وارد میکند.
بر اساس گزارش استانچارت، واردات نفت خام چین از مالزی در ماه ژوئن به 1.456 میلیون بشکه در روز رسید که دومین بالاترین میانگین ماهانه در تاریخ است. کارشناسان بازار کالا خاطرنشان کردهاند که تولید نفت خام مالزی حدود 0.35 میلیون بشکه در روز است، در حالی که صادرات این کشور معمولاً به صورت میانگین 0.2 میلیون بشکه در روز است.
بدین ترتیب بخش اعظم نفتی که چین از مالزی وارد میکند، در این کشور تولید نشده است. به گفته منابع رسانهای مختلف، این نقل و انتقالات شامل یک ناوگان سایه شامل گروهی از نفتکشهای قدیمی است که به ندرت یک بیمهگر قابل اعتماد و شناخته شده در بازار دارند.
این نقل و انتقالات محمولههای نفتی میتواند به دلیل خطر نشت و برخورد با سایر تانکرهای فرسوده که در آبراههای تجاری باریک جمع شدهاند و دستگاههای ردیابشان خاموش است، خطرناک باشد. به عنوان مثال، دو نفتکش ناوگان شبح پس از برخورد در ماه ژوئیه در سواحل سنگاپور آتش گرفتند.
صادرات نفت ایران پس از تشدید تحریمها توسط دولت بایدن شروع به کاهش کرده است. واردات نفت خام و میعانات گازی چین از ایران در نوامبر با اعمال تحریمهای بیشتر با 524 هزار بشکه در روز کاهش به کمترین میزان در چهار ماه گذشته یعنی 1.31 میلیون بشکه در روز رسید.
این اتفاق باعث افزایش قیمت نفت خام ایران و کاهش تخفیفهای اعطایی در مقابل تخفیف 4 دلاری تهران در اوایل نوامبر شده است. تخفیف برای نفت خام سنگین ایران نیز از حدود 7 دلار در اوایل نوامبر به حدود 4 تا 5 دلار در هر بشکه کاهش یافته است.
ژو مویو، تحلیلگر ارشد شرکت کپلر در گزارشی نوشت: تحریمهای سختتر آمریکا بر نفتکشهای فعال در صادرات نفت ایران، بازار تانکرها را با چالش روبرو میکند.
برنامه آمریکا برای نفت ایران
با این حال، دولت آینده ترامپ کار خود را برای جلوگیری از صدور نفت ایران به چین به زودی آغاز میکند. در سال 2019 میلادی، پالایشگاههای قوری چینی به عنوان خریداران نفت خام ایران با ابزار تخفیف وارد مذاکره شده و خلاء شرکتهای نفت دولتی این کشور را که نسبت به تحریمهای آمریکا هراس داشتند، پر کردند.
این اتفاق به اژدعهای زرد کمک کرد تا میلیاردها دلار صرفه جویی کرده و جایگاه چین را به عنوان برترین بازار خریدار نفت تهران تثبیت کرد.
چین و ایران یک سیستم تجاری محرمانه گسترده ایجاد کردهاند که عمدتاً از یوان چین و شبکهای از واسطهها استفاده کرده و به این دو متحد کمک میکند تا از دلار و قرار گرفتن در معرض قانونگذاران ایالات متحده اجتناب کنند.
ما میدانیم که واشنگتن در دوره بایدن تمایلی به برداشتن گامهایی برای حذف عرضه نفت تهران از بازار جهانی به ویژه پس از آغاز جنگ اوکراین نداشته است. ناگفته نماند که اعمال محدودیت شدید بر صادرات نفت ایران احتمالاً جاه طلبیهای ترامپ برای کاهش قیمت سوخت رانندگان آمریکایی را به چالش میکشد.
نویسنده: الکس کیمانی
منبع: Oilprice.com
مترجم: محسن داوری