به گزارش میز نفت، اقلیم کردستان عراق روزانه بین 420 تا 450 هزار بشکه نفت صادر میکند؛ گرچه در دورهای این رقم به بیش از 500 هزار بشکه رسید اما رقم فعلی صادرات این اقلیم، کمتر از 450 هزار بشکه در روز است. اما این نفت چگونه به بازارهای بینالمللی و اسرائیل سرازیر میشود؟
در سال 2014 بود که خط لوله نفت اقلیم به بهرهبرداری رسیده و اولین بار در 22 می 2014 نفت اقلیم از طریق این خط لوله به بندر جیحان ترکیه و اروپا صادر شد؛ این روند پس از قرارداد 50 ساله نفت با ترکیه آغاز شد و نخستوزیر کابینه هفتم دولت اقلیم (نچیروان بارزانی) در تاریخ 14 ژوئن 2014 در پارلمان به وجود این قرارداد اذعان کرد.کردها بابت استفاده از این خط لوله سالانه بین 500 تا 600 میلیون دلار به ترکها میپرداختند تا زمانی که بغداد از ترکیه شکایت کرد.
دولت عراق، از ترکیه در محاکم داوری بینالمللی شکایت کرد و در لایحه شکایت خود، 1.4 میلیارد یورو غرامت از همسایه شمالی خود درخواست کرد. این شکایت 9 سال به طول انجامید تا اینکه سرانجام، در فروردین امسال دادگاه به سود عراق حکم داد. طبق این رأی، آنکارا بدون موافقت بغداد اجازه خروج محمولههای نفت خام اقلیم کردستان عراق از بندر ساحل جیحان در جنوب ترکیه را نخواهد داشت.
همچنین دیوان دادرسی بینالمللی در مورد انتقال نفت اقلیم کردستان به بندر جیحان، رأی به پرداخت 1.4 میلیارد یورو غرامت دولت ترکیه به بغداد داده است. این غرامت مربوط به سالهای 2014 تا 2018 است و پرونده دیگری نیز در رابطه با غرامت سالهای 2018 به بعد در جریان است.
از آن روز به بعد، روند صادرات نفت کردستان عراق قطع شد؛ چند روز پیش بود که خبرگزاری رویترز گزارش داد که دولت ترکیه با قطع واردات نفت از اقلیم کردستان و میادین شمال کرکوک به مقامات کردستان عراق گفته است برای بارگیری و صادرات نفت از بندر جیحان به مجوز دولت مرکزی عراق نیاز دارند.
گرچه هنوز، هیچ نفتی در ظاهر از کردستان عراق صادر نمیشود اما برخی منابع آگاه در ترکیه میگویند با اطلاع کامل اردوغان، بخش قابلتوجهی از نفت کردستان قاچاق میشود آن هم با تخفیف 20 دلاری در هر بشکه؛ کردستان عراق مجبور به پذیرش شرایط ترکیه است زیرا آنکارا تا زمانی که با بغداد به توافق نرسد، نمیتواند نفت اقلیم را ترانزیت کند.
طی چند روز گذشته، برخی رسانههای محلی ترکیه و فعالان حوزه انرژی، از قاچاق نفت کردستان عراق خبر میدهند که در صورت تحریم صادرات نفت به اسرائیل، بلافاصله نفت کردستان راهی این مدیترانه شود.
چندی پیش بود که «غالب محمد علی» عضو سابق کمیسیون پارلمانی «نفت و گاز» عراق، جزئیاتی از قاچاق نفت منطقه کردستان از طریق شرکت «کار» به ترکیه فاش کرد و گفت: «شرکت نفتی "کار" متعلق به خانواده "مسعود بارزانی" کنترل میدانهای نفتی "بای حسن" و "آفانه" را در ازای دریافت ۵۰ درصد از درآمد این میادین پس از قاچاق از طریق ترکیه را در دست دارد. حجم صادرات این میادین به طور متوسط روزانه ۳۰۰ هزار بشکه نفت خام است».
کردستان عراق و اسرائیلیها، روابط گرم و عمیقی با یکدیگر دارند و همین موضوع، موجب افزایش قدرت چانهزنی ترکیه در انتقال نفت کردستان به تلآویو شده است.