تولید برق از گارهای همراه کلید می خورد؟
بازار از عراق تا چه زمانی؟
میز نفت - نوسان های صادرات گاز ایران به عراقف موجب شده است تا بغداد برای خودکفایی در تامین نیازهای گازی خود روی گازهای همراه دست بگذارد؛ موضوعی که می تواند بازار گاز عراق را برای همیشه از دسترس خارج کند.
به گزارش میز نفت، 7 میلیارد دلار برآورد دولت عراق از خسارت‌های شبکه انتقال، توزیع برق و نیروگاه‌ها پس از دودهه جنگ و خرابی‌های پس از آن می‌باشد که معادل 15 درصد از مجموع خسارت‌های وارد شده به این کشور است.
بیش از 15 سال است که عرضه داخلی نیروگاه‌ها پاسخگوی اوج بار نبوده و خاموشی های روزانه تا 16ساعت در تابستان موضوعی طبیعی است! گزینه واردات از همسایه‌ها طی سال‌های اخیر در دستورکار دولت بوده و در این مدت معادل 25 درصد از کل عرضه برق از طریق واردات مستقیم برق و یا گاز برای نیروگاه‌های گازی تأمین شده است.
در همه پیش‌بینی‌ها از عرضه و تقاضای برق در افق 2030، همچنان سهمی بین 10 درصد تا 30 درصد برای واردات درنظر گرفته شده، بنابراین رقابت اصلی همسایه‌های عراق، بر سر تبدیل‌شدن به تأمین‌کننده اصلی خواهد بود.
بیش از 15 سال است که عرضه داخلی نیروگاه‌ها پاسخگوی اوج بار نبوده و خاموشی های روزانه تا 16ساعت در تابستان موضوعی طبیعی است! گزینه واردات از همسایه‌ها طی سال‌های اخیر در دستورکار دولت بوده و در این مدت معادل 25 درصد از کل عرضه برق از طریق واردات مستقیم برق و یا گاز برای نیروگاه‌های گازی تأمین شده است.
در همه پیش‌بینی‌ها از عرضه و تقاضای برق در افق 2030، همچنان سهمی بین 10 درصد تا 30 درصد برای واردات درنظر گرفته شده، بنابراین رقابت اصلی همسایه‌های عراق، بر سر تبدیل‌شدن به تأمین‌کننده اصلی خواهد بود.
70 درصد از مجموع ذخایر گاز عراق از نوع گازهای همراه نفت بوده است. با رفع محدودیت‌های سرمایه‌گذاری در دو دهه اخیر تولید نفت و گاز این کشور دو برابر شده، اما با وجود امکان تولید گاز روزانه 80میلیون‌مترمکعبی، نیمی از آن فلر می‌شود. سرمایه‌گذاری برای کاهش فلرینگ همواره در سایه سرمایه‌گذاری برای افزایش تولید نفت بوده که سودآوری و جذابیت بیشتری برای دولت دارد.
باوجود امضای تفاهم‌نامه‌های متعدد با شرکت‌های بین‌المللی اما همچنان سهم فلرینگ در تولید گاز عراق زیاد بوده به‌طوریکه روزانه 40 میلیون مترمکعب گاز در مشعل‌های میادین این کشور سوزانده می‌شود.
طی 3 سال اخیر روزانه به طور متوسط 20 میلیون مترمکعب معادل 30 درصد از تولید این کشور از ایران تأمین می‌شود. مقایسه میزان گاز وارداتی از ایران با حجم فلرینگ عراق نشان می‌دهد با تداوم سرمایه‌گذاری‌های اخیر، این کشور می‌تواند از گاز وارداتی ایران بی‌نیاز شود.
باوجود درآمدزایی صادرات برق‌وگاز برای ایران طی سال‌های اخیر، در زمان اوج مصرف داخلی و به دلیل ناترازی تولید و مصرف، صادرات به عراق «کاهش شدید» یافته و یا در شرایطی که حدود یک سوم برق عراق به واردات مستقیم برق و یا گاز ایران وابسته است، گاز و برق «قطع» می‌شود.
نوسان‌های شدید در جریان واردات برق و گاز از ایران یکی از اصلی‌ترین انگیزه‌های دولت عراق برای ایجاد تنوع در مبادی واردات طی سال‌های اخیر بوده است. تفاهم‌نامه‌های متعدد دولت عراق در سال‌های اخیر با شرکت‌های بزرگ بین‌المللی (همچون توافق 8میلیارد دلاری با 5 شرکت آمریکایی برای کاهش فلرینگ و کاهش تلفات شبکه انتقال و توزیع) یا توافق با کشورهای همسایه (از جمله ترکیه، اردن یا GCC) برای ایجاد تنوع در مبادی واردات انرژی، از جمله تلاش‌ها در این راستاست.
یک اقدام جدی برای ایجاد تنوع در واردات انرژی به عراق، اتصال به شبکه برق کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس می‌باشد. اقدامی که موردحمایت عربستان سعودی نیز می‌باشد. تفاهنامه سپتامبر 2019 دولت عراق به منظور اتصال به این شبکه از طریق کویت که در هفته‌های اخیر عملیات فنی آن به اتمام رسید ظرفیت تبادل 500 مگاوات معادل نصف واردات برق از ایران، دارد.
از سوی دیگر با توجه به اتصال شبکه برق مصر و اردن، یک مسیر واردات دیگر از این طریق بوده که اخیراً طی تفاهم این کشورها و در صورت سرمایه‌گذاری 2.2 میلیارد دلاری، ظرفیت تبادل معادل 500 تا 700 مگاوات برای عراق ایجاد خواهد شد. این دو مسیر اصلی‌ترین گزینه‌های موجود عراق برای تحقق هدف متنوع کردن سبد واردات خود بوده و گزینه‌هایی همچون اتصال به شبکه برق سوریه، ترکیه یا عربستان در میان‌مدت، جدی نخواهند بود.
تجارت انرژی عراق با ایران از دو منظر امنیت انرژی و اقتصاد قابل تحلیل است. از زاویه امنیت انرژی، واردات گاز برای تأمین سوخت نیروگاه‌ها در مقایسه با واردات مستقیم برق برای عراق اولویت بالاتری دارد و با توجه به اینکه تقریباً هیچ‌یک از کشورهای همسایه عراق (به جز ایران) ظرفیت صادرات گاز ندارند، گزینه اصلی تأمین انرژی این کشور در میان‌مدت همچنان ایران خواهد ماند.
از منظر اقتصادی نیز، جایگزینی 10 میلیاردمترمکعب گاز وارداتی از ایران با نفت برای تولید برق، برای طرف عراقی سالیانه حدود یک میلیارد دلار عدم‌النفع دارد. برای طرف ایرانی نیز قیمت صادرات گاز به عراق قابل مقایسه با قیمت خوراک پتروشیمی (به عنوان گرانترین تعرفه گاز داخلی)، نیست.
افزایش سرمایه‌گذاری در کاهش فلرینگ عراق
توسعه ظرفیت تجارت برق با همسایگان عراق
منبع: سولوشن
باوجود امضای تفاهم‌نامه‌های متعدد با شرکت‌های بین‌المللی اما همچنان سهم فلرینگ در تولید گاز عراق زیاد بوده به‌طوریکه روزانه 40 میلیون مترمکعب گاز در مشعل‌های میادین این کشور سوزانده می‌شود.
طی 3 سال اخیر روزانه به طور متوسط 20 میلیون مترمکعب معادل 30 درصد از تولید این کشور از ایران تأمین می‌شود. مقایسه میزان گاز وارداتی از ایران با حجم فلرینگ عراق نشان می‌دهد با تداوم سرمایه‌گذاری‌های اخیر، این کشور می‌تواند از گاز وارداتی ایران بی‌نیاز شود.
باوجود درآمدزایی صادرات برق‌وگاز برای ایران طی سال‌های اخیر، در زمان اوج مصرف داخلی و به دلیل ناترازی تولید و مصرف، صادرات به عراق «کاهش شدید» یافته و یا در شرایطی که حدود یک سوم برق عراق به واردات مستقیم برق و یا گاز ایران وابسته است، گاز و برق «قطع» می‌شود.
نوسان‌های شدید در جریان واردات برق و گاز از ایران یکی از اصلی‌ترین انگیزه‌های دولت عراق برای ایجاد تنوع در مبادی واردات طی سال‌های اخیر بوده است. تفاهم‌نامه‌های متعدد دولت عراق در سال‌های اخیر با شرکت‌های بزرگ بین‌المللی (همچون توافق 8میلیارد دلاری با 5 شرکت آمریکایی برای کاهش فلرینگ و کاهش تلفات شبکه انتقال و توزیع) یا توافق با کشورهای همسایه (از جمله ترکیه، اردن یا GCC) برای ایجاد تنوع در مبادی واردات انرژی، از جمله تلاش‌ها در این راستاست.
یک اقدام جدی برای ایجاد تنوع در واردات انرژی به عراق، اتصال به شبکه برق کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس می‌باشد. اقدامی که موردحمایت عربستان سعودی نیز می‌باشد. تفاهنامه سپتامبر 2019 دولت عراق به منظور اتصال به این شبکه از طریق کویت که در هفته‌های اخیر عملیات فنی آن به اتمام رسید ظرفیت تبادل 500 مگاوات معادل نصف واردات برق از ایران، دارد.
از سوی دیگر با توجه به اتصال شبکه برق مصر و اردن، یک مسیر واردات دیگر از این طریق بوده که اخیراً طی تفاهم این کشورها و در صورت سرمایه‌گذاری 2.2 میلیارد دلاری، ظرفیت تبادل معادل 500 تا 700 مگاوات برای عراق ایجاد خواهد شد. این دو مسیر اصلی‌ترین گزینه‌های موجود عراق برای تحقق هدف متنوع کردن سبد واردات خود بوده و گزینه‌هایی همچون اتصال به شبکه برق سوریه، ترکیه یا عربستان در میان‌مدت، جدی نخواهند بود.
تجارت انرژی عراق با ایران از دو منظر امنیت انرژی و اقتصاد قابل تحلیل است. از زاویه امنیت انرژی، واردات گاز برای تأمین سوخت نیروگاه‌ها در مقایسه با واردات مستقیم برق برای عراق اولویت بالاتری دارد و با توجه به اینکه تقریباً هیچ‌یک از کشورهای همسایه عراق (به جز ایران) ظرفیت صادرات گاز ندارند، گزینه اصلی تأمین انرژی این کشور در میان‌مدت همچنان ایران خواهد ماند.
از منظر اقتصادی نیز، جایگزینی 10 میلیاردمترمکعب گاز وارداتی از ایران با نفت برای تولید برق، برای طرف عراقی سالیانه حدود یک میلیارد دلار عدم‌النفع دارد. برای طرف ایرانی نیز قیمت صادرات گاز به عراق قابل مقایسه با قیمت خوراک پتروشیمی (به عنوان گرانترین تعرفه گاز داخلی)، نیست.
•سه تهدید در میان‌مدت برای این «معادله برد-برد» وجود دارد:
افزایش ناترازی گاز و برق ایران و قطعی‌های مکرر صادراتافزایش سرمایه‌گذاری در کاهش فلرینگ عراق
توسعه ظرفیت تجارت برق با همسایگان عراق
منبع: سولوشن
سه شنبه ۲۵ آبان ۱۴۰۰ ساعت ۰۶:۰۴
کد مطلب: 31718