همچنان نیازمند به گاز ایران

میز نفت | دولت عراق پس از سه سال اعمال محدودیت تولید نفت براساس سهمیه‌های اوپک پلاس، خود را برای افزایش سریع برداشت و صادرات نفت آماده می‌کند. عراق در دو سال اخیر با اعتراض‌های گسترده مردمی، ترور سردار قاسم سلیمانی در فرودگاه شهر بغداد و سقوط دولت عادل عبدالمهدی روبرو بوده است. اما با توسعه بخش بالادستی در چند میدان این کشور، راه برای افزایش تولید نفت خام هموار شده است.

بغداد که در سه سال اخیر همواره از مخالفان طرح فریز نفتی بوده و تلاش کرده تا از سهمیه‌ها تبعیت نکند، می‌تواند با شکست مذاکرات اوپک به سرعت بر میزان صادرات خود بیافزاید.

در سال ۲۰۱۸ میلادی، مناقصات واگذاری ۶ بلوک نفتی برگزار شد و با نزدیک شدن به مراحل پایانی توسعه این میادین، باید برای فروش نفت تولیدی این میدان‌ها اقدامات لازم انجام شود. شرکت‌های مجری این طرح‌ها، شرکت‌هایی کوچک و کمتر شناخته شده هستند و باید فروش نفت خود تلاش بیشتری کنند.

در آوریل سال ۲۰۱۸ میلادی، نتایج مناقصه واگذاری ۶ بلوک از ۱۱ بلوک عرضه شده اعلام شد. شرکت‌های چینی انرژی یونایتد انرژی و ژیوجید و شرکت اماراتی کرسنت پترولیوم، برندگان این دور از مناقصه‌های وزارت نفت عراق بودند.

 با وجود پایان جنگ علیه داعش، به دلیل تداوم ناآرامی‌ها، همچنان شرکت‌های غربی تمایلی به سرمایه‌گذاری در صنعت نفت عراق ندارند. به همین دلیل، بغداد وادار شده تا با سرمایه‌گذاران کوچک همکاری کند.

در روز ۴ ژوین ۲۰۱۸ میلادی، پیش نویس قرارداد اولیه با شرکت‌های برنده مناقصه به امضا رسید. نرخ پاداش این قراردادها ۴.۵۵ تا ۱۹.۹۹ درصد تعیین شده است. اما پس از گذشت ۲۰ ماه، این قراردادها پیشرفت اندکی داشته‌اند.

در شکل زیر، بلوک های پنجمین دور مناقصات نفتی عراق نشان داده شده است.



دولت عراق با فشار زیاد ایالات متحده برای قطع همکاری‌های انرژی با ایران روبرو است. این کشور روزانه ۱.۲ تا ۱.۵ میلیارد فوت مکعب از طبیعی از ایران وارد می‌کند. خرید برق نیز از ایران ادامه دارد.

عراقی‌ها با مشکلات زیادی در زیرساخت‌های تولید برق خود روبرو هستند و آمریکایی‌ها کمک چندانی برای تغییر اوضاع اسفناک کنونی نکرده‌اند.

واشنگتن تاکنون چند معافیت ۹۰ و یا ۱۲۰ روزه تحریمی برای خرید گاز و برق از ایران تعیین کرده است. تا پایان آخرین معافیت کاخ سفید ۴۰ روز باقی مانده است.عراقی‌ها از سه سال پیش وعده داده‌اند که در سال ۲۰۲۰ میلادی، در دو بخش برق و گاز خودکفا می‌شوند. اما خودکفایی عراق در این بخش‌ها به تامین منابع جدید گاز طبیعی نیازمند است.

وزارت انرژی عراق اعلام کرده که با راه اندازی این شش بلوک، روزانه ۷۵۰ میلیون فوت مکعب گاز تولید خواهد شد. این عدد نصف واردات آنها از همسایه شرقی یعنی ایران است اما در مورد دو‌ شرکت چینی ژیوجید و یونایتد انرژی نیز ابهام‌هایی وجود دارد.

این شرکت‌ها فاقد دانش فنی هستند و از صنعت ساخت و ساز با خرید سهام سه پروژه نفتی در قزاقستان وارد صنعت نفت شده‌اند  به همین دلیل، رویای خودکفایی عراق در بخش گاز طبیعی در میان مدت محقق نخواهد شد.

این کشور نفتخیز فاقد میادین گازی مستقل بزرگ است و باید برای توسعه شبکه استحصال گازهای همراه سرمایه‌گذاری کند.  در پنجمین دور مناقصات نفتی عراق، شرکت ژیوجید میدان‌های نفت خانه و هویزه از میادین مشترک با ایران را به دست آورد. گفته می‌شود ادامه این میادین نفتی در خاک ایران توسعه یافته‌اند.

از این شش میدان، تنها یک میدان دارای ذخایر قابل توجه گاز طبیعی است. در میدان خشم العمار مطالعات گذشته از وجود ۲.۲ تریلیون فوت مکعب گاز و ۲۵۲ میلیون بشکه نفت خبر داده است.به نظر می‌رسد پاداش ۱۹.۹ درصدی در نظرگرفته شده توسط بغداد برای توسعه این میدان به دلیل اهمیت گاز تولیدی آن باشد.

بیشینه پاداش پرداختی به شرکت‌های پیمانکار صنعت نفت عراق ۲۰ درصد تعیین شده است. در این میان، شرکت کرسنت اعلام کرده می‌تواند میزان تولید گاز از دو میدان خشم العمار و گیلابات  را به ۲۰۰ میلیون فوت مکعب در روز افزایش دهد. این عدد برابر با ۲۰ درصد گاز خریداری شده از ایران خواهد بود.

شرکت دانا گاز از زیرمجموعه‌های این شرکت در اقلیم کردستان موفقیت‌هایی در اجرای پروژه‌های نفتی داشته است. در مجموع، دولت عراق در بخش جمع آوری گازهای فلر و توسعه شبکه گاز طبیعی، موفقیت‌های اندکی داشته است.

در سایر میادین واگذار شده ، حجم ذخایر گاز کشف شده، اندک است.همچنین به دلیل فقدان اطلاعات کافی، احتمال افزایش تولید از این میدان‌ها پایین خواهد بود.تاکنون هیچ بلوک فراساحلی در آب‌های خلیج فارس تحت حاکمیت عراق واگذار نشده است.

یک بلوک فراساحلی در پنجمین دور مناقصات نفتی عراق معرفی شد، اما به دلیل فقدان اطلاعات کافی، هیچ شرکتی تمایل به رقابت برای تصاحب این بلوک نداشته است.

در شرایط کنونی، احتمال بالا رفتن تنش‌های سیاسی میان بغداد و واشنگتن وجود دارد. دولت آینده عراق ممکن است با حضور نظامی ایالات متحده در خاک عراق مخالفت کند و شرایط کنونی پیچیده‌تر شود. هرچند بغداد باید در هر صورت برای تامین گاز مورد نیاز فعالیت‌های بیشتری انجام دهد.

در غیاب شرکت‌های غربی توانمند و دارای فناوری‌های پیشرفته، عراقی‌ها برای تحقق برنامه‌های تولید گاز با چالش‌های زیادی روبرو خواهند بود. فقدان ثبات در دولت‌های عراق نیز بر مشکلات کنونی افزوده است.
 
 
 
منبع: Oilprice