داستان مردی نفتی به نام خودورکوفسکی

میز نفت | تصویری که می بینید مربوط به مردی است که وقتی پشت میله های دادگاه دیده شد، مردم روسیه را شوکه کرد؛ مردی به نام میخائیل خودورکوفسکی.



او در تاریخ «روسیه پوتین» یک نام مانگار است؛ متولد 26 ژوئن 1963 در مسکو که ثروت نفتی اش کار دستش داد؛  زمانی ثروتمندترین مرد این کشوربود ولی در سال 2003 به اتهام کلاهبرداری و فرار مالیاتی زندانی شد. 

خودورکوفسکی، پسر پدری یهودی و مادری مسیحی، در خانواده ای متوسط ​​به دنیا آمد. پدر و مادرش هر دو مهندس شیمی بودند و شیفتگی شیمی را به پسرشان القا کردند. او در سال 1986 از مؤسسه فناوری شیمیایی مسکو  فارغ التحصیل شد و یکی از اعضای فعال کومسومول و حزب کمونیست بود. پس از رد شدن او در آزمون تحصیلات بالاتر، از ادامه تحصیل منصرف شد و به تجارت روی آورد.

میخائیل تحت سیاست های اقتصادی آزاد شده برنامه پرسترویکای میخائیل گورباچف، به کار آفرینی روی آورد و  از مؤسسه مندلیف و تعدادی از شرکت ها کمک گرفت. اولین تجارت خودورکوفسکی یک کافه بود که در سال 1986 افتتاح شد، اما در سال بعد، فعالیت‌های او به واردات و صادرات رایانه و سایر کالاها گسترش یافت.

در سال 1988 سازماندهی مجدد مجموعه ای از مشاغل را به یک شرکت تجاری واحد آغاز کرد، سپس بانکی را با سرمایه عملیاتی 8 میلیون دلاری به ثبت رساند. این شرکت که در سال 1990 Menatep نام گرفت، یکی از اولین بانک های خصوصی در روسیه پس از پایان حیات شوروی بود. پس از سقوط کمونیسم در سال 1991، خودورکوفسکی با تجارت ارز و کالاهای خارجی ثروت زیادی به دست آورد، اما بزرگترین موفقیت های او شامل دستیابی به دارایی هایی بود که قبلاً متعلق به دولت شوروی بود.

در طول اوایل دهه 1990، مناتپ و شرکت هلدینگ فرعی آن Rosprom، سهام کنترلی را در ده‌ها شرکت صنعتی در سراسر روسیه خریداری کردند. در سال 1995، مناتپ، یوکوس، دومین شرکت بزرگ نفت روسیه را در یک حراج خصوصی به مبلغ 350 میلیون دلار خریداری کرد. اگرچه مناتپ بالاترین پیشنهاد را ارائه نکرد، اما با این وجود برنده حراج شد. این را می توان با این واقعیت توضیح داد که Menatep نیز بر روند مناقصه نظارت داشت و بالاترین پیشنهاد ارائه شده توسط کنسرسیومی از بانک های روسیه، به دلیل فنی مشکوک رد صلاحیت شد.

خودورکوفسکی به عنوان رئیس شرکت یوکوس، برای مدتی به ثروتمندترین فرد روسیه تبدیل شد و یکی از بارزترین اعضای گروهی از صنعتگران و سرمایه داران برجسته به نام «الیگارش» بود. او امپراتوری تجاری رو به رشد خود را از طریق بحران مالی سال 1998 به هزینه طلبکاران مناتپ هدایت کرد.

زمانی که دولت روسیه ارزش روبل را کاهش داد، بانک او یعنی بانک مناتپ، مانند بسیاری از بانک های خصوصی روسیه، سقوط کرد و خودورکوفسکی دارایی های قابل بازیافت مناتپ را به یکی از بانک های دیگر خود هدایت کرد. وقتی وجهه عمومی او افزایش یافت، به نمادی از نخبگان تجاری نوظهور روسیه تبدیل شد که به طور فزاینده ای مشروع هستند.


میخائیل خودورکوفسکی و بوریس یلتسین

خودورکوفسکی در دوران ریاست‌جمهوری بوریس یلتسین به عنوان معاون وزیر نفت و سوخت، بیشتر به سمت قدرت و سیاست در روسیه پس از شوروی مشغول بود.

با این حال، خودورکوفسکی و دیگر الیگارش‌ها بخش عمده سرمایه سیاسی خود را در ریاست‌جمهوری بوریس یلتسین سرمایه‌گذاری کرده بودند و استعفای ناگهانی او در سال 1999 آنها را بدون حمایت دولتی و مسکنی که در بیشتر دهه گذشته از آن بهره‌مند بودند، رها کرد.

جانشین یلتسین، ولادیمیر پوتین، فعالانه به دنبال مهار قدرت الیگارشی ها بود، و در ژوئیه 2000 به آنها پیشنهاد مصالحه داد - تا زمانی که از سیاست دور باشند، به آنها اجازه می دهد در صنایع مربوطه خود کنترل آزاد داشته باشند. خودورکوفسکی آن قرارداد را رد کرد و میلیون‌ها دلار برای حمایت از مخالفت با پوتین و ترویج قوانینی که برای یوکوس مفید بود هزینه کرد.

در سال 2003، خودورکوفسکی در یک نشست تلویزیونی در کرملین با پوتین مشاجره کرد و به این نکته اشاره کرد که مقامات بزرگ دولتی میلیون‌ها رشوه دریافت می‌کنند. در همان سال، شرکت یوکوس اعلام کرد که قصد دارد شرکت نفتی روسی سیب‌نفت را خریداری کند تا یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت جهان و بزرگترین شرکت روسیه را ایجاد کند. این طرح ها در اواخر همان سال، زمانی که خودورکوفسکی به اتهام کلاهبرداری و فرار مالیاتی دستگیر شد، خنثی شد.



خودورکوفسکی در دادگاه

محاکمه او تا سال 2005 ادامه یافت، تا زمانی که او در شش مورد از هفت اتهامی که علیه او مطرح شد مجرم شناخته شد و به 9 سال زندان محکوم شد (این مدت بعداً به 8 سال کاهش یافت).درست قبل از اینکه او در سال 2007 واجد شرایط آزادی مشروط شود، اتهامات اضافی اختلاس و پولشویی علیه خودورکوفسکی مطرح شد.


میخائیل خودورکوفسکی و پوتین - سال 2002

در دسامبر 2010 ، خودورکوفسکی به اختلاس بیش از 200 میلیون تن نفت و پول شویی درآمد محکوم شد که بر دوران زندان او افزود.دادگاه با یک حکم مجرمیت به پایان رسید و حکم زندان خودورکوفسکی برای هفت سال دیگر تمدید شد. در ماه مه 2011، این حکم در دادگاه تجدید نظر تایید شد، اما مجموع محکومیت خودورکوفسکی یک سال کاهش یافت، به این معنی که او واجد شرایط آزادی در سال 2016 خواهد بود. اگرچه خودورکوفسکی توسط پوتین به عنوان تجسمی از بدترین افراط و تفریط در دوران جنگ تحمیل شده بود. الیگارشی ها، زندانی شدن او را به نمادی برای طرفداران اصلاحات دموکراتیک در روسیه تبدیل کرد.

پس از گذراندن بیش از یک دهه پشت میله های زندان، خودورکوفسکی در دسامبر 2013 آزاد و به آلمان منتقل شد. عفو او به عنوان بخشی از عفو بزرگتر قبل از بازی های المپیک زمستانی 2014 در سوچی، صورت گرفت. خودورکوفسکی در جولای 2014، زمانی که دادگاه دائمی داوری (PCA) در لاهه حکم داد که روسیه دارایی‌های یوکوس را به‌عنوان بخشی از کمپین با انگیزه‌های سیاسی علیه خودورکوفسکی به‌طور نادرست توقیف کرده است، تا حدودی تأیید شد.

اگرچه خودورکوفسکی طرف دعوا نبود، اما سهامداران یوکوس حق داشتند بیش از 51 میلیارد دلار خسارت از روسیه در یکی از بزرگترین احکام داوری بین المللی در تاریخ دریافت کنند. با این حال، در سال 2016، این تصمیم توسط یک دادگاه هلندی لغو شد، که اعلام کرد PCA صلاحیت ندارد.

پس از آزادی، خودورکوفسکی روسیه را ترک کرد و به یکی از منتقدان اصلی پوتین تبدیل شد. در سال 2015 روسیه حکم بازداشت بین‌المللی خودورکوفسکی را صادر کرد که متهم به دستور قتل یک شهردار سیبری در سال 1998 بود. او اتهامات وارده را رد کرد. 



خودورکوفسکی خود را یک مصلح سیاسی - اجتماعی می داند که می خواهد به دیکتاتوری پوتین پایان دهد و البته روسها نیز او را، خون آشامی می دانند که تا توانست در دوران یلتسین با فساد گسترده ثروت اندوزی کند. او هم اکنون در لندن زندگی می کند و با راه اندازی رسانه های روسی زبان، در حال فعالیت علیه پوتین است بطوری که رسانه های او بودند که خبر قتل جاسوس روسیه در انگلستان را مخابره کردند تا سایت های او در روسیه فیلتر شوند.

ثروت نفتی او هم توسط پوتین و دادگاه مسکو مصادره شد تا آخرین ثروتی که برای او مانده باشد، کمتر از 500 میلیون دلار باشد.

دوشنبه ۱۰ آبان ۱۴۰۰ ساعت ۰۳:۴۹