نگاهی به برنامه عراق برای تاسیسات صادراتی
اردن، راه نجات عراق؟
از این میزان 150 هزار بشکه صرف نیازهای داخلی اردن شده و مابقی آن صرف صادرات به سایر نقاط جهان می‌شود. این خط لوله سالانه سه میلیارد دلار برای اردن درآمدزایی خواهد کرد و مابقی آن متعلق به عراق خواهد بود.
میز نفت | دو فاکتور مهم موجب شده تا ایجاد زیرساخت‌های مناسب نفتی برای عراق بیشتر از هر زمان دیگری ضروری به نظر برسد. نخستین فاکتور به موضوع افزایش تنش‌های خطرناک در خلیج‌فارس میان ایران و آمریکا مربوط است. دومین فاکتور هم به موضوع افزایش صادرات نفت عراق مربوط می‌شود، این کشور در جدیدترین گزارش منتشرشده، روزانه نزدیک به 4.2 میلیون بشکه نفت صادر می‌کند که البته شامل صادرات نفت توسط کردستان عراق نیز می‌شود.
ریچارد مالینسون، تحلیلگر ارشد خاورمیانه معتقد است زیرساخت‌های فعلی عراق برای صادرات رقم 4 میلیون بشکه مشکل خاصی ندارند اما تأسیسات فعلی عراقی‌ها پاسخگوی افزایش صادرات نفت این کشور نیست؛ استراتژی عراق برافزایش درآمدهای نفتی از طریق صعودی کردن صادرات نفت استوار است که بر این اساس تولید نفت این کشور در سال 2020 به رقم 6.2 میلیون بشکه و در سال 2023 به عدد 9 میلیون بشکه خواهد رسید.
تقریباً تمام تلاش‌های صادراتی در حکومت مرکزی بغداد – به‌جز کردستان عراق- به تأسیسات نفتی بصره در جنوب عراق متمرکز است که به معنای وابستگی این کشور به خلیج‌فارس است، منطقه‌ای که مرکز تنش‌های ایران و آمریکاست. اگرچه وزارت نفت عراق موضوع توقیف نفت‌کش MT Riah را که توسط سپاه پاسداران توقیف‌شده بی‌ارتباط با این کشور می‌داند و بعید است که ایران نفت‌کش متحد نزدیک خود را توقیف کند اما بااین‌وجود، افزایش حق بیمه نفت‌کش‌ها موجب کاهش حاشیه سود عراق می‌شود.
مالینسون اضافه کرد: برای رساندن نفت به بصره، عراقی‌ها از خط لوله‌های داخلی استفاده می‌کنند که از وضعیت نرمالی برخوردار نیستند و باید به‌روز شوند. نفت پس از خط لوله، به مخازن نفت فاو منتقل شده و پس از مخلوط شدن راهی بندر صادراتی می‌شود؛ اما در این بخش هم سرمایه‌گذاری مناسبی صورت نگرفته است و نشانه‌ای از پایدار بودن جریان انتقال نفت وجود ندارد که همین موضوع یک تنگنای بزرگ برای حکومت مرکزی محسوب می‌شود.
پیش از اینکه داعش، شورش را در سراسر عراق آغاز کند، ساخت 12 مخزن نفت با تأسیسات و تجهیزات مخلوط سازی نفت در فاو آغازشده بود؛ این پروژه قرار بود در سال 2016 پایان یابد و به ظرفیت مخازن فاو، 8 میلیون بشکه دیگر افزوده شود. البته این پروژه با توجه به سطح بروکراسی عراق و همچنین عدم تحقق درآمدهای نفتی به دلیل تغییرات قیمت نفت هنوز اجرانشده است.
باوجود پارگی و ازکارافتادن یکی از خطوط نفتی دریایی عراق در پایانه خورالمایا، به گفته مسئولان وزارت نفت عراق مذاکره با شرکت‌های انی و بی پی برای سرمایه‌گذاری 400 میلیون دلاری جهت برای ساخت دو خط لوله دریایی جدید بجای خط لوله‌های قدیمی از پیشرفت خوبی برخوردار بوده است. پروژه‌ای که بخشی از پروژه یکپارچه‌سازی عراق جنوبی – SIIP- است و عراقی‌ها پیش‌تر برای اجرای آن با شرکت اگزون موبیل مذاکراتی داشته‌اند.
کنار گذاشتن اگزون موبیل از این پروژه با استقبال غول آمریکایی روبرو شده است. اگزون در ابتدا برای ساخت و تأمین مالی پروژه تأمین مشترک آب دریا برای پروژه‌های نفتی جنوب عراق و نه طرح بسیار پرهزینه و فاقد علاقه siip اعلام آمادگی کرده بود. از سوی دیگر، با ساخت پروژه مهم cssp گامی بزرگ در جهت افزایش چشمگیر تولید و صادرات نفت عراق در آینده برداشته خواهد شد.
گرچه مسیرهای صادراتی به شمال عراق و دسترسی به اروپا از طریق بندر جیحان ترکیه روی کاغذ گزینه خوبی برای عراق به نظر برسد اما ملاحظات سیاسی خط بطلانی روی این تئوری منسوخ می‌کشد. خط لوله اصلی کرکوک به جیحان که خط لوله عراق – ترکیه نیز نامیده می‌شود شامل دو خط لوله با قطرهای 46 و 40 اینچ است که ظرفیت هرکدام به ترتیب 1.1 میلیون و 500 هزار بشکه در روز است.
پیش از اینکه داعش وارد این معرکه شود، این خط لوله‌ها شاهد حملات مختلف از گروه‌های شبه نظامی بود که موجب شد دولت منطقه‌ای کردستان بر تکمیل خط لوله جانبی یک طرفه انتقال نفت از میدان نفتی تق‌تق در خورمالا که به خط لوله بندر جیجان - جیهان در شهر مرزی فیشکاپور می رسد، نظارت کند. این خط لوله ظرفیت 700 هزار بشکه ای داشت که به 1میلیون بشکه افزایش پیدا کرد. این موضوع که به دلیل اختلاف‌های همیشگی و مداوم با کردستان عراق بر سر بودجه سال 2014 پیچیده تر شده بود، بغداد در عوض تصمیم گرفت این خط جانبی دولتی زا که از کرکوک به جیهان میرود دوباره راه اندازی و بازسازی کند و کنترل کردها را دور بزند.
مالینسون گفت که این یک اقدام خوب از سوی بغداد است اگر بتواند این پیچ سیاسی با کردها را دور بزند
بنابراین اگر عراق به‌صورت ایمن نتواند نفت خود را به دلیل رویارویی ایران و آمریکا از بصره صادر کند باید از نفت‌کش‌های جاده پیما برای صادرات نفت خود به غرب استفاده کند. عادل عبد المهدی نخست‌وزیر عراق گفته است که دولتش در حال بررسی مسیرهای صادرات نفت از اردن و سوریه است. اگر واقع‌بینانه به این موضوع نگاه کنیم باید گفت که به دلیل تداوم وضعیت جنگی سوریه، استفاده از خاک سوریه برای صادرات نفت طی سال‌های آینده ممکن نیست هرچند که طرح عراقی‌ها برای 800 کیلومتر خط لوله از کرکوک تا بانیاس سوریه همچنان مطرح است آن‌هم با ظرفیت 300 هزار بشکه در روز.
روس‌ها درگیر این پروژه بودند، در سال 2007 نخستین قدم‌ها برداشته شد اما زمانی که هیچ پیشرفتی از سوی پیمانکار این پروژه استروی ترنگاز – از زیرمجموعه‌‌های گازپروم - دیده نشد پروژه مذکور در سال 2009 لغو شد. در مرحله دوم یعنی در سپتامبر 2010 مقرر شد دو خط لوله جدید یکی برای نفت خام سنگین با ظرفیت 1.5 میلیون بشکه از شمال منطقه بیجی و دیگری برای نفت خام سبک با ظرفیت 1.25 میلیون بشکه که از مناطق جنوبی آغاز می‌شد. جالب اینجاست که منابع آگاه در وزارتخانه‌های نفت ایران و عراق به اویل پرایس گفته‌اند روسیه درگیر این پروژه است و روی این خط لوله تمرکز دارد و منابع مالی را نیز در نظر گرفته است. این خط لوله کاملاً منطبق بر برنامه‌های ایران و روسیه پس از پایان درگیری‌ها در روسیه است.
مالینسون تأکید کرد هرچند هم‌اکنون مسیر اردن بیش از مسیر روسیه در دسترس است و اردن و عراق هم برای اجرای آن مشتاق هستند اما اغلب این نمایش‌ها دیده می‌شود بدون آنکه در عمل اتفاقی رخ دهد بنابراین بیش‌ازحد نباید هیجان‌زده شد. بااین‌وجود بر اساس بیانیه رسمی وزارت نفت عراق، پروژه اردن به تصویب شورای وزیران رسیده است پس از توافق با عمان تا روزانه یک‌میلیون بشکه راهی بندر عقبه می‌شود.
این بیانیه می‌گوید عراق در حال بررسی پیشنهادهای سرمایه‌گذاری از سوی شرکـت‌های بین‌المللی است که به ازای دریافت درصدی از صادرات هر بشکه نفت، خط لوله را احداث کنند. خط لوله دوقلوی نفت و گاز میان عراق و اردن به طول 1680 کیلومتر و با 4.5 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری می‌تواند روزانه یک‌میلیون بشکه نفت خام و 280 میلیون فوت مکعب گاز طبیعی از بصره تا بندر عقبه منتقل کند.
از این میزان 150 هزار بشکه صرف نیازهای داخلی اردن شده و مابقی آن صرف صادرات به سایر نقاط جهان می‌شود. این خط لوله سالانه سه میلیارد دلار برای اردن درآمدزایی خواهد کرد و مابقی آن متعلق به عراق خواهد بود.
منبع: oil price
مترجم: وحید حاجی پور
ریچارد مالینسون، تحلیلگر ارشد خاورمیانه معتقد است زیرساخت‌های فعلی عراق برای صادرات رقم 4 میلیون بشکه مشکل خاصی ندارند اما تأسیسات فعلی عراقی‌ها پاسخگوی افزایش صادرات نفت این کشور نیست؛ استراتژی عراق برافزایش درآمدهای نفتی از طریق صعودی کردن صادرات نفت استوار است که بر این اساس تولید نفت این کشور در سال 2020 به رقم 6.2 میلیون بشکه و در سال 2023 به عدد 9 میلیون بشکه خواهد رسید.
تقریباً تمام تلاش‌های صادراتی در حکومت مرکزی بغداد – به‌جز کردستان عراق- به تأسیسات نفتی بصره در جنوب عراق متمرکز است که به معنای وابستگی این کشور به خلیج‌فارس است، منطقه‌ای که مرکز تنش‌های ایران و آمریکاست. اگرچه وزارت نفت عراق موضوع توقیف نفت‌کش MT Riah را که توسط سپاه پاسداران توقیف‌شده بی‌ارتباط با این کشور می‌داند و بعید است که ایران نفت‌کش متحد نزدیک خود را توقیف کند اما بااین‌وجود، افزایش حق بیمه نفت‌کش‌ها موجب کاهش حاشیه سود عراق می‌شود.
مالینسون اضافه کرد: برای رساندن نفت به بصره، عراقی‌ها از خط لوله‌های داخلی استفاده می‌کنند که از وضعیت نرمالی برخوردار نیستند و باید به‌روز شوند. نفت پس از خط لوله، به مخازن نفت فاو منتقل شده و پس از مخلوط شدن راهی بندر صادراتی می‌شود؛ اما در این بخش هم سرمایه‌گذاری مناسبی صورت نگرفته است و نشانه‌ای از پایدار بودن جریان انتقال نفت وجود ندارد که همین موضوع یک تنگنای بزرگ برای حکومت مرکزی محسوب می‌شود.
پیش از اینکه داعش، شورش را در سراسر عراق آغاز کند، ساخت 12 مخزن نفت با تأسیسات و تجهیزات مخلوط سازی نفت در فاو آغازشده بود؛ این پروژه قرار بود در سال 2016 پایان یابد و به ظرفیت مخازن فاو، 8 میلیون بشکه دیگر افزوده شود. البته این پروژه با توجه به سطح بروکراسی عراق و همچنین عدم تحقق درآمدهای نفتی به دلیل تغییرات قیمت نفت هنوز اجرانشده است.
باوجود پارگی و ازکارافتادن یکی از خطوط نفتی دریایی عراق در پایانه خورالمایا، به گفته مسئولان وزارت نفت عراق مذاکره با شرکت‌های انی و بی پی برای سرمایه‌گذاری 400 میلیون دلاری جهت برای ساخت دو خط لوله دریایی جدید بجای خط لوله‌های قدیمی از پیشرفت خوبی برخوردار بوده است. پروژه‌ای که بخشی از پروژه یکپارچه‌سازی عراق جنوبی – SIIP- است و عراقی‌ها پیش‌تر برای اجرای آن با شرکت اگزون موبیل مذاکراتی داشته‌اند.
کنار گذاشتن اگزون موبیل از این پروژه با استقبال غول آمریکایی روبرو شده است. اگزون در ابتدا برای ساخت و تأمین مالی پروژه تأمین مشترک آب دریا برای پروژه‌های نفتی جنوب عراق و نه طرح بسیار پرهزینه و فاقد علاقه siip اعلام آمادگی کرده بود. از سوی دیگر، با ساخت پروژه مهم cssp گامی بزرگ در جهت افزایش چشمگیر تولید و صادرات نفت عراق در آینده برداشته خواهد شد.
گرچه مسیرهای صادراتی به شمال عراق و دسترسی به اروپا از طریق بندر جیحان ترکیه روی کاغذ گزینه خوبی برای عراق به نظر برسد اما ملاحظات سیاسی خط بطلانی روی این تئوری منسوخ می‌کشد. خط لوله اصلی کرکوک به جیحان که خط لوله عراق – ترکیه نیز نامیده می‌شود شامل دو خط لوله با قطرهای 46 و 40 اینچ است که ظرفیت هرکدام به ترتیب 1.1 میلیون و 500 هزار بشکه در روز است.
پیش از اینکه داعش وارد این معرکه شود، این خط لوله‌ها شاهد حملات مختلف از گروه‌های شبه نظامی بود که موجب شد دولت منطقه‌ای کردستان بر تکمیل خط لوله جانبی یک طرفه انتقال نفت از میدان نفتی تق‌تق در خورمالا که به خط لوله بندر جیجان - جیهان در شهر مرزی فیشکاپور می رسد، نظارت کند. این خط لوله ظرفیت 700 هزار بشکه ای داشت که به 1میلیون بشکه افزایش پیدا کرد. این موضوع که به دلیل اختلاف‌های همیشگی و مداوم با کردستان عراق بر سر بودجه سال 2014 پیچیده تر شده بود، بغداد در عوض تصمیم گرفت این خط جانبی دولتی زا که از کرکوک به جیهان میرود دوباره راه اندازی و بازسازی کند و کنترل کردها را دور بزند.
مالینسون گفت که این یک اقدام خوب از سوی بغداد است اگر بتواند این پیچ سیاسی با کردها را دور بزند
بنابراین اگر عراق به‌صورت ایمن نتواند نفت خود را به دلیل رویارویی ایران و آمریکا از بصره صادر کند باید از نفت‌کش‌های جاده پیما برای صادرات نفت خود به غرب استفاده کند. عادل عبد المهدی نخست‌وزیر عراق گفته است که دولتش در حال بررسی مسیرهای صادرات نفت از اردن و سوریه است. اگر واقع‌بینانه به این موضوع نگاه کنیم باید گفت که به دلیل تداوم وضعیت جنگی سوریه، استفاده از خاک سوریه برای صادرات نفت طی سال‌های آینده ممکن نیست هرچند که طرح عراقی‌ها برای 800 کیلومتر خط لوله از کرکوک تا بانیاس سوریه همچنان مطرح است آن‌هم با ظرفیت 300 هزار بشکه در روز.
روس‌ها درگیر این پروژه بودند، در سال 2007 نخستین قدم‌ها برداشته شد اما زمانی که هیچ پیشرفتی از سوی پیمانکار این پروژه استروی ترنگاز – از زیرمجموعه‌‌های گازپروم - دیده نشد پروژه مذکور در سال 2009 لغو شد. در مرحله دوم یعنی در سپتامبر 2010 مقرر شد دو خط لوله جدید یکی برای نفت خام سنگین با ظرفیت 1.5 میلیون بشکه از شمال منطقه بیجی و دیگری برای نفت خام سبک با ظرفیت 1.25 میلیون بشکه که از مناطق جنوبی آغاز می‌شد. جالب اینجاست که منابع آگاه در وزارتخانه‌های نفت ایران و عراق به اویل پرایس گفته‌اند روسیه درگیر این پروژه است و روی این خط لوله تمرکز دارد و منابع مالی را نیز در نظر گرفته است. این خط لوله کاملاً منطبق بر برنامه‌های ایران و روسیه پس از پایان درگیری‌ها در روسیه است.
مالینسون تأکید کرد هرچند هم‌اکنون مسیر اردن بیش از مسیر روسیه در دسترس است و اردن و عراق هم برای اجرای آن مشتاق هستند اما اغلب این نمایش‌ها دیده می‌شود بدون آنکه در عمل اتفاقی رخ دهد بنابراین بیش‌ازحد نباید هیجان‌زده شد. بااین‌وجود بر اساس بیانیه رسمی وزارت نفت عراق، پروژه اردن به تصویب شورای وزیران رسیده است پس از توافق با عمان تا روزانه یک‌میلیون بشکه راهی بندر عقبه می‌شود.
این بیانیه می‌گوید عراق در حال بررسی پیشنهادهای سرمایه‌گذاری از سوی شرکـت‌های بین‌المللی است که به ازای دریافت درصدی از صادرات هر بشکه نفت، خط لوله را احداث کنند. خط لوله دوقلوی نفت و گاز میان عراق و اردن به طول 1680 کیلومتر و با 4.5 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری می‌تواند روزانه یک‌میلیون بشکه نفت خام و 280 میلیون فوت مکعب گاز طبیعی از بصره تا بندر عقبه منتقل کند.
از این میزان 150 هزار بشکه صرف نیازهای داخلی اردن شده و مابقی آن صرف صادرات به سایر نقاط جهان می‌شود. این خط لوله سالانه سه میلیارد دلار برای اردن درآمدزایی خواهد کرد و مابقی آن متعلق به عراق خواهد بود.
منبع: oil price
مترجم: وحید حاجی پور
چهارشنبه ۳۰ مرداد ۱۳۹۸ ساعت ۱۰:۱۲
کد مطلب: 24512