زنگنه چرا تحریم شد؟

وحید حاجی پور| وزارت خزانه‌داری آمریکا در جدیدترین تحریم‌های خود، وزیر نفت را به همراه تعداد دیگری از مدیران وزارت نفت تحریم کرد. دولت ترامپ که در تحریم کردن‌ها، حتی نفتکش سانچی را یک سال پس از غرق شدنش تحریم کرده بود و به هر نهاد و فرد غیرمربوطی به دور زدن تحریم‌ها، رحم نکرده بود، لیست خود را در «آخرین مرحله» با ورود زنگنه و چند تن از مدیرانش تکمیل کرد.

وقتی ترامپ از سال ۹۷ تحریم‌ها را کلید زد، در بخش نفتش فهرستی را ارائه کرد که همگی از مدیران گذشته بودند و در دولت یازدهم و دوازدهم سمتی نداشتند. طی دو سال و نیم گذشته هیچگاه یکی از مدیران فعلی وزارت نفت در لیست تحریم‌ها نبودند. این اتفاق در شرایطی رخ داد که انتقادات بسیاری درباره عملکرد وزارت نفت در خصوص فروش نفت وارد شده بود.

وضعیت اسفناک در فروش نفت طی دو سال گذشته فشارهای بسیاری را به اقتصاد ایران وارد کرد به طوری که برخی آمارها از فروش ۲۰۰ هزار بشکه‌ای می‌گفتند آن هم به چین. هدفی که آمریکایی‌ها طراحی کرده بودند با اهمال جریان داخل به موفقیت نزدیک شد اما یک تصمیم مهم در لایه‌های بالایی مدیریتی کشور، موجب شد تا شرایط بهتر شود.

یک ماه پیش بود که برخی منابع داخلی از افزایش صادرات نفت ایران گفتند؛ گرچه این خبرها محل اتکای محکمی برای ارزیابی صادرات نفت نیست اما نکته مهم در این باره، حضور زنگنه در مجلس، چند روز پس از انتشار گزارش‌های افزایش صادرات و اشاره به یک موضوع بسیار مهم بود.

زنگنه در تاریخ ۹ مهر ۹۹ سال جاری به بهارستان رفت و در آن جلسه، عنوان کرد که در موضوع فروش نفت ایران، نهادهای نظامی حضور دارند و با وزارت نفت همکاری می‌کنند. عنوان کردن چنین موضوعی در فضای عمومی، بسیار عجیب بود که البته برخی افراد اظهارات وی را برای فرار از انتقادها ارزیابی کردند؛ اما بسیاری از کارشناسان و ناظران آگاه چنین انتظاری از وزیر نفت نداشتند که به‌صورت رسمی پرده از یک همکاری بردارد.

سؤالات و ابهامات بسیاری در این باره مطرح بود تا شب سه‌شنبه که خبر تحریم زنگنه و برخی شرکت‌ها مطرح شد. آمریکایی‌ها به استناد اینکه سپاه پاسداران را یک سازمان تروریستی می‌دانند، دست به تحریم بردند و زنگنه و یارانش را تحریم کردند. آمریکایی که طی ۳۰ ماه گذشته هیچ کاری با وزارت نفت و مدیرانش نداشت، به یکباره تصمیم گرفت تحریم‌هایی را علیه آن کلید بزند که قطعا و بدون شک بی‌ارتباط به گفته‌های وزیر نفت در مجلس نیست.

زنگنه طی دو سال گذشته هیچگاه جزئیاتی از فروش نفت، روش‌های آن، راهکارها و... نگفته بود اما به یکباره تصمیم گرفت از حضور نیروهای مسلح در بخش نفت و تجارت آن بگوید؛ گویی قرار بود این گزاره غلط داده شود که نفت ایران در دست نهادهای نظامی است و اگر افزایشی در صادرات نفت ثبت شده، به مدد همین حضور است وگرنه چه لزومی داشت وزیر نفت در صحن علنی مجلس به این موضوع بپردازد؟!

وزارت نفتی که در رگبارهای تحریمی ترامپ هیچ جایگاهی نداشت به گونه‌ای که به نظر می‌رسید خیال آمریکایی‌ها از انفعال این وزارتخانه راحت است، دست روی نقطه حساسی گذاشت که واشنگتن را بسیار آزار می‌دهد. پس طبیعی بود ترامپ روی تحریم زنگنه و تیمش دست گذاشته تا هم پاسخ اشتباه ناشیانه وی را بدهد و هم فضایی برای مظلوم‌نمایی برای مقام عالی وزارت گشوده شود.

وزارت نفت در این دوره همواره از تحریم‌‌ها در امان بود، درست برخلاف گذشته که وزیر نفت و بیشتر مدیران نفتی تحریم بودند. در چنین شرایطی شاید این تحریم یک موقعیت بی‌نظیر برای وزارت نفتی است که بتواند با مانور روی آن، این مهم را القا کند چون وزارت نفت در دور زدن تحریم‌ها موفق بوده، تحریم شده است. اگر چنین است چرا در دو سال گذشته چنین تحریمی وجود نداشت؟ چرا این تحریم پس از اظهارات نسنجیده وزیر نفت در صحن علنی مجلس، شکل گرفت؟ هدف وزیر نفت از افشای کمک نیروهای مسلح به دور زدن تحریم‌ها چه بود؟

منبع: خبرگزاری دانشگاه آزاد

چهارشنبه ۷ آبان ۱۳۹۹ ساعت ۱۱:۵۸