عربستان قربانی نفتی بازی ژئوپلتیک خاورمیانه

وحید حاجی‌پور/ گرچه زحمات وزارت نفت در احیای سهم ایران در اوپک ارزشمند است اما این احیا بصورت ویژ‌های بصورت تک بعدی معرفی شده و مهم ترین عامل تحقق این هدف را به فراموشی سپرده است. پیش از اجلاس دوحه بود که ایران رسما اعلام کرد تنها در شرایطی با فریز نفتی همراهی می‌کند که سقف تولید 4 میلیون بشکه برایش در نظر گرفته شود. علی النعیمی وزیر سابق نفت عربستان این شرط را پذیرفت ولی محمد بن سلمان جانشین ولیعهد عربستان پس از اظهارات دوباره وزیر نفت ایران، شرط تهران را رد کرد.

در نهایت نشست دوحه به شکست انجامید اما شرایط ژئوپلتیک منطقه و افزایش تاثیرگذاری ایران و روسیه بر مسائل منطقه بویژه سوریه و همچنین نیاز مسکو به ترمیم بهای نفت، باعث شد تا عربستان خود را به روسیه نزدیک کند و با اعطای امتیازات فراوان مانند ایجاد پایگاه نظامی در بحرین، در صدد جلب حمایت سیاسی مسکو از خود باشد.کسانی که به مبانی مسائل ژئوپلتیک آگاه هستند بخوبی می‌دانند اعطای امتیاز پایگاه نظامی یعنی یک تغییر بزرگ در سیاست‌های منطقه‌ای که بسیار جذاب است. این کشمکش‌ها دست در زمانی رخ داد که اسناد مشارکت عربستان در حملات 11 سپتامبر افشا شده بود و آل سعود رسمت تهدید کرد در صورت محکوم شدن این کشور در آمریکا، همه سرمایه‌های خود را از ایالات متحده بیرون خواهد کشید.

در این مسیر بود که ریاض خود را به کرملین نزدیک کرد و برای جلب حمایت پوتین، دست به هر قماری زد و روسیه نیز با توجه به وضعیت بد اقتصادی خود، روی فریز نفت متمرکز شد و عربستان را با موضع متحد خود یعنی ایران هماهنگ کرد. این همان موضوعی است که وزارت نفت دوست ندارد دیده شود.

به همین دلیل بود که وقتی پس از نشست الجزایر و نشست رسمی اوپک از وزیر نفت درباره شکست عربستان در بازی سهمیه‌ها سوال شد وی در موضعی دیپلماتیک به عربستان نپرداخت و این تصمیم را یک تصمیم جمعی دانست در شرایطی که چند ماه پیش از آن به مجادله مجازی با عربستان مشغول بود و به آن‌ها حمله می‌کرد.

الغرض آنکه عربستان در حال بازی با کارتی است که موضوع فریز نفتی یکی از زیر مجموعه‌‌‌های آن است و بنوعی خوش خدمتی به روسیه برای زیرنویس کردن نظراتش در مسائل سوریه است. محمد بن سلمان دیروز به روسیه سفر کرده است و پوتین دردیدار خود با مرد جوان سعودی گفته است: «این دیدار بسیار ارزشمند است و اقدام هماهنگ عربستان و روسیه به ثبات شرایط در بازار جهانی نفت کمک کرد. از ابتکار شما برای همکاری و اقدام مشترک بین کشورهای اوپک و غیر اوپک تشکر می‌کنیم.»

این اظهارات پوتین موید مطالب جالبی است که با اندکی تامل می‌توان به اهمیت نقش این کشور در موفقیت ایران در اوپک پی برد. روس‌ها  هیچگاه قابل اعتماد نبودند اما منافعی که میان آن‌ها و ایران در سوریه مشترک است، توانسته به کمک ایران بیاید. عربستان دیوانه وار بدنبال آن است که ایران را از تحولات منطقه خارج کند و از این رو، زمین نفت را انتخاب کرد ولی روس‌‌ها در این مورد دست به معامله نزدند و به شکلی دیگر، این گاو پر شیر را دوشیدند.

در پایان تاکید می‌شود تلاش‌های وزارت نفت برای احیای سهمیه ایران در اوپک قابل تقدیر است ولی همراه شدن عربستان با شرط ایران، ریشه در مسائل ژئوپلتیکی دارد که سوریه در پیشانی آن قرار دارد.
 

چهارشنبه ۱۰ خرداد ۱۳۹۶ ساعت ۱۹:۵۱