انتصابی که بوی خون می‌دهد
برادرکُشی نفتی – سعودی؟
شاید عبدالعزیز، از دست دادن نیمی از تولید عربستان را نتیجه بی‌تدبیری بن سلمان در جنگ یمن عنوان کند و بن سلمان، بی‌عرضگی برادر بزرگ خود را بولد کند.
وحید حاجی پور | عبدالعزیز بن سلمان را باید بداقبال‌ترین وزیر نفت عربستان دانست؛ شاهزاده‌ای که صدارتش بر نفت هم‌زمان شد با تعطیلی نیمی از ظرفیت تولید نفت عربستان. حالا محمد بن سلمان برادر کوچک‌تر و ناتنی او منتظر معجزه وزیری است که دل خوشی از آن ندارد.
عبدالعزیز بن سلمان و سایر برادران وی، تا پیش از به قدرت رسیدن پدر خود قدرت خاصی در بدنه حاکمیت آل سعود نداشتند؛ سال‌ها بود که قدرت محض در اختیار «شمری‌ها» بود و «سدیری‌ها» همواره زیر سایه جناح رقیب خود بودند. گرچه اعضای هر دو جناح از فرزندان ملک عبدالعزیز بودند اما رقابت‌های درون حاکمیتی آل سعود، قدرت گرفتن هر یک از طرفین را به‌مثابه انتقامی کرده بود که می‌خواهد بخشی از عقده‌های درونی را التیام بخشد.
پادشاهی آل سعود از زمان ملک فهد و ملک عبدالله در اختیار شمری‌ها بود و بر همین اساس، سدیری‌ها در حاشیه قرارگرفته بودند تا روزی که ملک سلمان به پادشاهی رسید. برخلاف قانون عربستان، تا زمانی که فرزندان ملک عبدالعزیز زنده هستند نباید پادشاهی به فرزندان پادشاه منتقل شود اما ملک سلمان در یک اقدام جنجالی، فرزند کوچک خود یعنی محمد بن سلمان را ولیعهد خود کرد.
چنین اقدامی برای فرزند 31 ساله به معنای تشدید اختلافات داخلی بود؛ چه برادران ملک سلمان و چه برادران محمد بن سلمان نسبت به ولیعهدی محمد شکایت داشتند که اغلب یا دستگیر شدند و یا از عربستان خارج. یکی از این افراد عبدالعزیز بن سلمان، معاون اسبق وزیر نفت عربستان بود.
وی از همان ابتدای کار خود، در نفت بود و سال‌ها معاون هشام ناظر و علی النعیمی. اختلافات او با هشام ناظر، وزیر پرنفوذ نفت عربستان که پایان یافت، معاون علی النعیمی شد. رابطه وی با علی النعیمی رابطه خوب و حسنه‌ای بود؛ او حتی از انتقادات تیز النعیمی نسبت به برادر کوچک‌تر خود بدش نمی‌آمد تا روزی که علی النعیمی مورد خشم محمد بن سلمان قرار گرفت.
عبدالعزیز بن سلمان خود را محق وزارت نفت می‌دانست و وقتی بحث تغییر النعیمی مطرح شد، وی در حال آماده کردن خود برای وزارت نفت بود اما محمد بن سلمان به‌هیچ‌عنوان علاقه‌ای نداشت وزارت نفت را به برادر بزرگ خود بسپارد. همین کافی بود تا عبدالعزیز با نفت قهر کرده و بیشتر وقت خود را مانند شاهزاده‌های دیگر در لندن بگذارند هرچند که عنوان مشاور انرژی داشت.
وزیر فعلی نفت عربستان، با سایر شاهزاده‌ها و حتی وزرای قبل فرق دارد؛ نه از موضعی بالا با سایرین برخورد می‌کند و نه اهل تشریفات خاص وزرای عربستانی است. در نظرات خود تعادل دارد و در جلسات اوپک و بین‌المللی با احترام صحبت می‌کند درست برعکس زکی یمانی و علی النعیمی که بسیار بداخلاق بوده و برخوردهای غیرطبیعی با سایرین داشتند.
او احساساتی شبیه به برادر خود ندارد؛ کسانی که در جلسات اوپک حاضر بودند می‌دانند وی ازجمله شاهزادگانی است که برای ایرانی‌ها احترام قابل‌توجهی قائل است. حکم وزارت وی با دستور و نظر پدر، یعنی ملک سلمان صادرشده است؛ محمد بن سلمان قطعاً از این اتفاق خشنود نیست و تنش‌های دو برادر بدون تردید آبستن حوادث بسیاری خواهد شد. عبدالعزیز یا از سیاست‌های برادر جوان خود پیروی کرده و به کارش ادامه می‌دهد و یا سعی می‌کند خود را شبیه یمانی و النعیمی کند.
در صورت انتخاب راه نخست همه‌چیز برای وزارتش مهیا خواهد بود اما در صورت گزینش راه دوم، باید در انتظار دسیسه‌های برادر کوچک‌تر خود که از قضا قدرت سیاسی بیشتری نسبت به او دارد، بنشیند. عبدالعزیز می‌داند سمت امروز وی بسیار کلیدی است و در این میان، حمایت تعدادی از اعضای خاندان سلطنتی را دارد که برای پایان دادن به قدرت محمد، هم‌قسم شده‌اند ولو در خفا.
همه‌چیز به این بستگی دارد که عبدالعزیز بخواهد یک واداده در برابر سیاست‌ها و دستورات بن سلمان باشد و یا از خود، چهره‌ای از یک وزیر غیرسیاسی و فنی بتراشد. هر چه هست باید صبر کرد و منتظر ماند که اختلاف دو برادر ناتنی به کجا می‌انجامد. شاید عبدالعزیز، از دست دادن نیمی از تولید عربستان را نتیجه بی‌تدبیری بن سلمان در جنگ یمن عنوان کند و بن سلمان، بی‌عرضگی برادر بزرگ خود را بولد کند.
عبدالعزیز بن سلمان و سایر برادران وی، تا پیش از به قدرت رسیدن پدر خود قدرت خاصی در بدنه حاکمیت آل سعود نداشتند؛ سال‌ها بود که قدرت محض در اختیار «شمری‌ها» بود و «سدیری‌ها» همواره زیر سایه جناح رقیب خود بودند. گرچه اعضای هر دو جناح از فرزندان ملک عبدالعزیز بودند اما رقابت‌های درون حاکمیتی آل سعود، قدرت گرفتن هر یک از طرفین را به‌مثابه انتقامی کرده بود که می‌خواهد بخشی از عقده‌های درونی را التیام بخشد.
پادشاهی آل سعود از زمان ملک فهد و ملک عبدالله در اختیار شمری‌ها بود و بر همین اساس، سدیری‌ها در حاشیه قرارگرفته بودند تا روزی که ملک سلمان به پادشاهی رسید. برخلاف قانون عربستان، تا زمانی که فرزندان ملک عبدالعزیز زنده هستند نباید پادشاهی به فرزندان پادشاه منتقل شود اما ملک سلمان در یک اقدام جنجالی، فرزند کوچک خود یعنی محمد بن سلمان را ولیعهد خود کرد.
چنین اقدامی برای فرزند 31 ساله به معنای تشدید اختلافات داخلی بود؛ چه برادران ملک سلمان و چه برادران محمد بن سلمان نسبت به ولیعهدی محمد شکایت داشتند که اغلب یا دستگیر شدند و یا از عربستان خارج. یکی از این افراد عبدالعزیز بن سلمان، معاون اسبق وزیر نفت عربستان بود.
وی از همان ابتدای کار خود، در نفت بود و سال‌ها معاون هشام ناظر و علی النعیمی. اختلافات او با هشام ناظر، وزیر پرنفوذ نفت عربستان که پایان یافت، معاون علی النعیمی شد. رابطه وی با علی النعیمی رابطه خوب و حسنه‌ای بود؛ او حتی از انتقادات تیز النعیمی نسبت به برادر کوچک‌تر خود بدش نمی‌آمد تا روزی که علی النعیمی مورد خشم محمد بن سلمان قرار گرفت.
عبدالعزیز بن سلمان خود را محق وزارت نفت می‌دانست و وقتی بحث تغییر النعیمی مطرح شد، وی در حال آماده کردن خود برای وزارت نفت بود اما محمد بن سلمان به‌هیچ‌عنوان علاقه‌ای نداشت وزارت نفت را به برادر بزرگ خود بسپارد. همین کافی بود تا عبدالعزیز با نفت قهر کرده و بیشتر وقت خود را مانند شاهزاده‌های دیگر در لندن بگذارند هرچند که عنوان مشاور انرژی داشت.
وزیر فعلی نفت عربستان، با سایر شاهزاده‌ها و حتی وزرای قبل فرق دارد؛ نه از موضعی بالا با سایرین برخورد می‌کند و نه اهل تشریفات خاص وزرای عربستانی است. در نظرات خود تعادل دارد و در جلسات اوپک و بین‌المللی با احترام صحبت می‌کند درست برعکس زکی یمانی و علی النعیمی که بسیار بداخلاق بوده و برخوردهای غیرطبیعی با سایرین داشتند.
او احساساتی شبیه به برادر خود ندارد؛ کسانی که در جلسات اوپک حاضر بودند می‌دانند وی ازجمله شاهزادگانی است که برای ایرانی‌ها احترام قابل‌توجهی قائل است. حکم وزارت وی با دستور و نظر پدر، یعنی ملک سلمان صادرشده است؛ محمد بن سلمان قطعاً از این اتفاق خشنود نیست و تنش‌های دو برادر بدون تردید آبستن حوادث بسیاری خواهد شد. عبدالعزیز یا از سیاست‌های برادر جوان خود پیروی کرده و به کارش ادامه می‌دهد و یا سعی می‌کند خود را شبیه یمانی و النعیمی کند.
در صورت انتخاب راه نخست همه‌چیز برای وزارتش مهیا خواهد بود اما در صورت گزینش راه دوم، باید در انتظار دسیسه‌های برادر کوچک‌تر خود که از قضا قدرت سیاسی بیشتری نسبت به او دارد، بنشیند. عبدالعزیز می‌داند سمت امروز وی بسیار کلیدی است و در این میان، حمایت تعدادی از اعضای خاندان سلطنتی را دارد که برای پایان دادن به قدرت محمد، هم‌قسم شده‌اند ولو در خفا.
همه‌چیز به این بستگی دارد که عبدالعزیز بخواهد یک واداده در برابر سیاست‌ها و دستورات بن سلمان باشد و یا از خود، چهره‌ای از یک وزیر غیرسیاسی و فنی بتراشد. هر چه هست باید صبر کرد و منتظر ماند که اختلاف دو برادر ناتنی به کجا می‌انجامد. شاید عبدالعزیز، از دست دادن نیمی از تولید عربستان را نتیجه بی‌تدبیری بن سلمان در جنگ یمن عنوان کند و بن سلمان، بی‌عرضگی برادر بزرگ خود را بولد کند.
دوشنبه ۲۵ شهريور ۱۳۹۸ ساعت ۱۱:۴۵
کد مطلب: 24717