درجای 4 ساله

وزیر نفت گفته است تولید نفت ایران از مرز 3 میلیون و 800 هزار بشکه عبور کرده است. او وعده داده است که میزان تولید نفت ایران تا پایان سال به 4 میلیون بشکه در روز خواهد رسید. این گفته زنگنه بدان معنی است که تا پایان سال 96 نمی‌توان به رقم 4 میلیون بشکه در روز رسید. اما هم اکنون میزان دقیق تولید نفت ایران چقدر است؟

بر اساس آخرین آمار و اطلاعات موجود، میزان تولید نفت ایران هم اکنون تنها 60 هزار بشکه با رقم 4 میلیون بشکه فاصله دارد که با توجه به افت تولید در چند مخزن مهم و عدم تزریق بودجه شرکت‌های تولیدی، انتظار می‌رود این روند به سمت کاهشی حرکت کند همانطور که این روند آغاز شده است. تقریبا همه ظرفیت‌های بالقوه وبالفعل تولید نفت به کار گرفته شده است و هم اکنون دیگر ظرفیت مازادی وجود ندارد. حتی پروژ‌های هم در دست اجرایی نیزنیست که بتوان به آن دلخوش کرد و این به معنای فریز تولید نفت ایران به میزان فعلی و حتی کمتر از آن است.

مجموع تولید غرب کارون امسال حدود 250 هزار بشکه در روز خواهد بود که سر جمع آن‌ها با تولید سایر شرکت‌ها در خوش بینانه ترین حالت در حوالی تولید فعلی کشور باقی خواهد ماند. این در حالی است که وزیر نفت در تاریخ 18 خرداد 93 در صحن علنی مجلس شورای اسلامی گفت: حتی در شرایط تحریم تا پایان سال 96 به تولید 5.7 میلیون بشکه نفت و میعانات گازی می‌رسیم.



اگر در خوش بینانه ترین حالت سهم میعانات گازی را در این سبد یک میلیون بشکه در نظر بگیریم یعنی میزان تولید نفت ایران باید در پایان سال 96 به 4.7 میلیون بشکه در روز برسد که وزیر نفت با تغییر دوباره آن، تولید 4 میلیون بشکه‌ای را به پایان سال 1396 موکول کرده است.

البته وزیر نفت درست می‌گوید، تولید نفت ایران با وضعیت کنونی و همه ظرفیت‌های خود به سختی می‌تواند به 4 میلیون بشکه در روز برسد در حالی که این رقم پیش از تحریم‌ها حدود 4.2 میلیون بشکه بود. این بشکه‌ها بیانگر یک واقعیت تلخ است و آن اینکه طی 4 سال گذشته نه تنها تولیدی به میزان تولید کشور افزوده نشد، بلکه از حجم آن هم کاسته شد و همین مسیر موجب کاهش بیشتر تولید خواهد شد.

15 فروردین 94 وزیر نفت به خبرگزاری ایسنا اما وعده دیگری داد و گفت: «نخستین کاری که پس از برداشته شدن تحریم‌ها انجام می‌دهیم رساندن تولید نفت به سطح پیش از اعمال تحریم‌هاست».  این وعده زنگنه هیچ گاه محق نشد و در دولت بعد هم بسیار بعید است چنین مهمی محقق شده و 200 هزار بشکه به ظرفیت ایران افزوده شود.



اما باز گردیم به موضوع 4 میلیون بشکه؛ با وجود به مدار آمدن میادین آزادگان شمالی و جنوبی، یادآوران، یاران، آذر و لایه نفتی که مجموع تولید آن بیشتر از 300 هزار بشکه در روز است ولی میزان تولید نفت ایران همچنان کمتر از 4 میلیون بشکه در روز است. با این وجود سوال اینجاست که وقتی برای کمتر از 100 هزار بشکه اما و اگرهای بسیاری وجود دارد پس هیئت مدیره شرکت ملی نفت با چه پشتوانه کارشناسی تصویب کرده است که باید در سال 96 بیش از 300 هزار بشکه نفت به مجموع تولید نفت کشور اضافه شود؟

رساندن تولید نفت به 4 میلیون بشکه در روز به حدی سخت است که وزیر نفت آن را به یک سال دیگر موکول کرده است ولی هیئت مدیره شرکت ملی نفت که گویی ذهنیتی درباره تولید نفت و توسعه ندارد به یکباره افزایش 320 هزار بشکه‌ای را در یک سال مصوب می‌کند.

چند هفته پیش در یادداشتی به این موضوع اشاره کردیم که بهتر است بخش‌هایی از این یادداشت دوباره تکرار شود تا رویایی بودن این مصوبه ثابت شود. مصوبه‌ای که حالا وزیر نفت معارضش است. در آن یادداشت نوشته بودیم:

وزارت نفت تا پایان سال 10 ماه – اکنون 9 ماه -  زمان دارد و این بدان معناست که بطور میانگین باید ماهانه 32 هزار بشکه به ظرفیت تولید خود بیافزاید. این مقدار یا باید با افزایش تولید شرکت‌های تولیدی صورت پذیرد و یا پروژه‌های در دست توسعه به پایان برسد.

با توجه به میزان تولید فعلی کشور که رقم 4 میلیون بشکه در روز را خروجی نمی‌دهد ولی کاردر آن را رسما اعلام کرده، پرسش مهم اینجاست که افزایش 320 هزار بشکه‌ای نفت کشور طی 10 ماه آینده از چه منبعی عملیاتی خواهد شد؟ هرچند ممکن است با افزایش خزنده میزان تولید از میدان آذرو لایه نفتی پارس جنوبی موجب افزایش تولید نفت کشور شود ولی بدون تردید در خوش بینانه ترین حالت میزان افزایش تولید نفت کمتر از 80  هزار بشکه خواهد بود که همین رقم نیز با اما و اگرهای بسیاری مواجه است.




*نتیجه گیری
وزارت نفت و در راس آن وزیر نفت در ماه‌های ابتدایی حضور خود در نفت چند برنامه را مطرح کرد. یک آنکه پس از برجام میزان تولید نفت را به پیش از تحریم‌ها باز می‌گرداند، دوم آنکه می‌تواند در شرایط تحریم هم میزان تولید نفت را تا پایان سال 96 به 4 میلیون بشکه در روز برساند . هیئت مدیره شرکت ملی نفت هم برنامه کرده است که میزان تولید نفت را تا پایان سال 96 به 4.3 میلیون بشکه در روز برساند.

حالا سال 96 مانده است و 3 برنامه تولیدی با اهداف متفاوت. شاید با چنین برنامه ریزی‌هایی است که صنعت نفت کشور در وضعیت فعلی بسر می‌برد و بدون تردید تا 4 سال آینده نیز تغییری در میزان تولید نفت کشور بوجود نخواهد آمد. وزیر نفت باید به این سوال پاسخ دهد که دلیل توقف میزان تولید نفت کشور و حتی کاهش آن با وجود ورود میدان‌های تازه نفس چیست؟ بر چه اساس و چشم اندازی اعداد مختلفی برای تولید نفت مطرح می‌شود و از همه مهمتر آنکه پشتوانه فنی مصوبه هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران چیست؟ یا این مصوبه بر اساس رویاها به تایید اعضا رسیده است و یا مسائل فنی را نادیده گرفته است. اینجاست که می‌توان به اهمیت انتصابات پی برد...!

يکشنبه ۴ تير ۱۳۹۶ ساعت ۱۲:۰۵