دردسرهای «نفت یخی»

طی هفته جاری، شرکت رویال داچ شل اعلام کرد که عملیات حفاری نفت در قطب شمال را برای مدت زمان نامحدودی متوقف خواهد کرد. این تصمیم در شرایطی اعلام شده است که تولید نفت از میدان "برگر" ناامید کننده بوده و هزینه های بالای مربوط به این پروژه که تاکنون بالغ بر 7 میلیارد دلار بوده چالش های زیادی را برای ادامه فعالیت های نفتی در منطقه به وجود آورده است. علاوه بر این نااطمینانی های موجود در خصوص قوانین محیط زیست در آلاسکا و ادامه مخالفت های گروه های حامی محیط زیست با انجام عملیات نفتی در قطب شمال، ادامه اجرای این پروژه ها را با موانع جدی روبرو کرده است.

این تصمیم می تواند تبعاتی هم برای آینده سیاست انرژی آمریکا و هم توانایی صنعت نفت جهان برای برقراری تعادل بین عرضه و تقاضای جهانی نفت داشته باشد.

اعلام تصمیم شرکت رویال داچ شل چند روز پس از آن بوده است که هیلاری کلینتون در مخالفت با خط لوله انتقال نفت کی استون صحبت کرده است. علت مخالفت وی با این پروژه نه تنها افزایش بیشتر مصرف سوخت های فسیلی بوده بلکه اجرای این پروژه موجب افزایش صادرات نفت نیز خواهد شد. با افزایش مخالفت ها با لغو ممنوعیت صادرات نفت از سوی کاخ سفید، این مساله روشن است که حداقل رهبری سیاسی آمریکا در یک مسیر ملی گرایانه حرکت می کند. این مساله بدان معناست که آمریکا تمایلی برای کمک به تامین تقاضای انرژی جمعیت جهان ندارد: به خصوص اینکه 1.2 میلیارد نفر از جمعیت جهان هیچ دسترسی به انرژی تجاری ندارند.

تصمیم شرکت شل 4 تاثیر مهم و نگرانی را نسبت به آینده انرژی جهان و سیاست انرژی در آمریکا به وجود آورده است :

*شکل دهی تقاضا و عرضه
شل و بسیاری دیگر از شرکت های بین المللی صنعت نفت جهان دریای چاکچی را یکی از بزرگترین ذخایر نفتی جهان می دانند. ذخایر نفتی این دریا نقش مهمی در تامین 12 تا 15 میلیون بشکه تقاضای نفت مورد نیاز جهان طی سال های 2035 تا 2040 میلادی خواهد داشت.

بدون در نظر گرفتن قطب شمال، سایر مناطقی که می توانند در تامین تقاضای جهانی نفت در سال های آینده به شمار آیند عبارتند از عراق، ایران، عربستان سعودی، شیل نفت در سراسر جهان، منطقه اورینوکوی ونزوئلا و برزیل. البته با توجه به اوضاع سیاسی عراق، ایرانف ونزوئلا و برزیل و همین طور نگرانی های مربوط به ثبات بلندمدت عربستان، این مساله یک سئوال بزرگ خواهد بود: بدون مشارکت قطب شمال، تقاضای روزافزون نفت در بازارهای جهانی چگونه تامین خواهد شد؟

بسیاری از فعالان محیط زیست بر این باورند که در آینده دیگر نیازی به سوخت های فسیلی نخواهد بود چرا که با توسعه انرژی های تجدیدپذیر، افزایش بهره وری انرژی و گسترش خودروهای برقی تقاضا برای سوخت های فسیلی کاهش خواهد یافت. ولی در واقع تا دستیابی به این هدف راهی طولانی در پیش است.

*سوخت های فسیلی برای توسعه
حفاری در قطب شمال ریسک و خطر زیادی را برای محیط زیست منطقه به وجود می آورد که باید از طریق دولت مدیریت شود و قوانین مربوط به حفاظت از محیط زیست اعمال و اجرا شود. بررسی شورای ملی نفت آمریکا نشان می دهد که همه چالش های مربوط به عملیات حفاری در قطب شمال را می توان با ایمنی کامل مرتفع کرد. ولی در عین حال هنوز بسیاری از گروه های حامی محیط زیست با انجام حفاری در قطب شمال مخالف هستند.

با توجه به پیش بینی مربوط به افزایش 1.6 میلیارد نفری جمعیت جهان تا سال 2035 میلادی، آیا واقعا فکر می کنیم که تقاضای جهانی نفت افزایش نخواهد یافت؟ گرچه ما برای کاهش رشد مصرف سوخت های فسیلی وظایف زیادی داریم ولی در عین حال باید برای خروج کشورها از فقر نیز کمک کنیم که این مساله در نهایت مستلزم استفاده بیشتر از سوخت های فسیلی است.

*عقب نشینی از ذخایر نفتی قطب شمال
شرکت شل تنها شرکتی نیست که از عقب نشینی از قطب شمال را تجربه کرده است. شرکت انی ایتالیا و استات اویل نروژ نیز از تصمیم خود برای تاخیر در اجرای پروژه های حفاری و تولید نفت در قطب شمال خبر داده اند. در ماه ژوئن نیز کنسرسیومی شامل شرکت بی پی اکتشاف نفت در بخش کانادایی قطب شمال را متوقف کرد. شرکت اگزون موبیل آمریکا نیز طرح های خود برای حفاری در بخش روسی قطب شمال را محدود کرده است. این اقدام پس از اعمال تحریمهای آمریکا علیه مسکو بوده است.

*آلاسکا یک ایالت است نه یک پارک
قطب شمال برای نسل های مختلف ماجراجویان، دانشمندان، جغرافی دانان و کارآفرینان الهام بخش مسائل زیادی بوده و این مساله در آینده نیز همچنان به قوت خود باقی خواهد بود.

ایالات متحده آمریکا باید به طور فعال در این روند مشارکت داشته باشد که منابع قطب شمال به صورت محتاطانه ای توسعه یافته و مورد استفاده قرار می گیرد. آمریکا نباید در حاشیه ای بنشیند و شاهد تحقق رویاهای کوته بینانه برای برداشت بی رویه از منابع قطب شمال باشد.
 

شنبه ۱۱ مهر ۱۳۹۴ ساعت ۱۰:۴۶