پایانی بر تاخیر برداشت حداکثری از پارس‌جنوبی

	فازهای پارس جنوبی	پیشرفت تا مهر ۹۲	پیشرفت تا اسفند ۹۵	شرکت مجری
۱	۱۷ و ۱۸	۸۱.۵درصد	۹۵.۲۵ درصد	سازمان گسترش و او یک
۲	۱۹	۷۰.۵ درصد	۹۵.۱۲ درصد	پتروپارس
۳	۲۰ و ۲۱	۵۵.۸ درصد	۹۱.۹۵ درصد	او یک

فاز	زمان شروع پروژه­ها	درصد پیشرفت فیزیکی     در سال ۹۲	مبلغ سرمایه گذاری پرداخت شده تا مرداد سال۹۲   (میلیارد دلار)
۱۷و ۱۸	خرداد ۸۶	۸۱درصد	۲۵۵/۶
۱۹	خرداد ۸۹	۷۴درصد	۶۵۰/۴
۲۰و ۲۱	خرداد ۸۹	۴/۵۹درصد	۷۵۰/۴
مجموع				۶۵/۱۵

در زمینه طرح های پتروشیمی نیز پیشرفت به همین منوال است. جدول زیر نشانگر پیشرفت طرح های پتروشیمی است که امروز افتتاح می شوند.
 

نام طرح	درصد پیشرفت فیزیکی در سال ۹۲	مبلغ سرمایه گذاری پرداخت شده تا مرداد ۹۲ (میلیون دلار)	زمان شروع بهره ­برداری
اتیلن گلایکول پتروشیمی مروارید	۶۰ درصد	۲۰۰	دی ماه ۹۴
فاز دوم پتروشیمی کاویان	۹۹ درصد	۲۹۷	تیرماه ۹۵
پلی استایرن پتروشیمی تخت جمشید عسلویه	۸۳ درصد	۶۰	تیرماه ۹۵
پلی استایرن پتروشیمی انتخاب	۱۵ درصد	۷۰	دی ماه ۹۵

از مهرماه سال ۹۲ عملا فعالیت های انجام شده شامل دریافت کالا، نصب تجهیزات، عملیات آزمایش خطوط و پیش راه اندازی و راه اندازی بوده است. تاسیسات خشکی ۱۷ و ۱۸ در سال ۹۳ به بهره برداری رسید و خوراک آن از فازهای ۸، ۷ و۶  تامین شد. این در حالی است که بهره برداری از فاز ۱۹ از زمستان ۹۴ آغاز شده و نخستین محموله میعانات گازی در فروردین ۹۵ صادر شده است. اما در مورد فازهای ۲۰ و ۲۱ و ۱۹ با توجه به اینکه تمامی سکوهای دریا راه اندازی نشده است افتتاح فازهای فوق در آستانه انتخابات در دستور کار قرار دارد.

بر اساس مستندات و آمار موجود، اکثر این پیشرفت ­ها در شرایط سخت تحریم­ ها بوده و انتظار می ­رفت در زمان دولت یازدهم، بخصوص شرایط پس از برجام با نرخ پیشرفت فیزیکی که این فازها داشتند(متوسط ماهیانه ۴۹/۱ درصد) حتی اگر شرایط تحریم­ ها نیز ادامه می ­یافت، خیلی زودتر از زمان فعلی راه اندازی و افتتاح می شد.

از طرفی تامین مالی(بخصوص بخش ارزی) پروژه ­ها و خرید تجهیزات مهم و حساس آنها در به ثمر رسیدن پروژه ­ها، نقش اساسی دارد که تا سال ۹۲ مبلغ ۶۵/۱۵میلیارد دلار(حدود ۸۸ درصد مبلغ کل سرمایه­ گذاری) تامین و پرداخت شده است. تاخیرات اتفاق افتاده در بهره­ برداری از فازها(متوسط ماهیانه حدود ۵/۰ درصد پیشرفت در دولت یازدهم) مبالغ قابل توجهی خسارت (هزینه فرصت از دست رفته) که برای هر فاز معادل حدود ۴ میلیارد دلار در سال زیان برآورد می­گردد، تحمیل نموده است.

واقعیتی که از این مطالب مستند می توان دریافت، نشان می­ دهد عمده پیشرفت فازها چه از لحاظ تامین مالی و چه از نظر پیشرفت فیزیکی، قبل از شروع دولت یازدهم بوده و اگر با نرخ پیشرفت فیزیکی متوسط ماهیانه ۴۹/۱ درصدی که تحویل دولت یازدهم شد، عملیات پروژه­ های مذکور ادامه پیدا می­کرد، باید در سال ۱۳۹۵ شاهد راه ­اندازی و افتتاح کلیه فاز­های پارس جنوبی بودیم و پرونده توسعه فاز­های در دست اجرا بسته می شد اما از آنجایی که نرخ پیشرفت فیزیکی ماهیانه این فازها در دولت یازدهم بطور متوسط به نیم درصد در ماه کاهش یافته، عملاً باعث شده که آخرین فاز پارس جنوبی، در خوش بینانه ترین حالت حداقل تا پایان دولت آینده به بهره ­برداری برسد.

هزینه های هر فاز را به طور خلاصه می توان شامل ارقام زیر دانست:

فازهای ۱۷ و ۱۸ حدود ۶ میلیارد و ۲۵۵ میلیون دلار

فاز ۱۹ حدود ۴ میلیارد و ۶۵۰ میلیون دلار

فاز ۲۰ و ۲۱ حدود ۴ میلیارد و ۷۵۰ میلیون دلار

نام فاز	پیشرفت تا ۱۵ فروردین ۹۲	زمان آغاز عملیات اجرایی	کل زمان اجرا از آغاز تا پایان	زمان قبلی تعیین شده تولید گاز
۱۲	۹۰ درصد	مرداد ۸۷	۵۱ ماه	پائیز ۹۱
۱۵ و ۱۶	۹۳ درصد	تیر ۸۶	۶۴ ماه	زمستان ۹۱
۱۷ و ۱۸	۸۰ درصد	تیر ۸۶	۶۴ ماه	زمستان ۹۱
۱۳	۶۳ درصد	خرداد ۸۹	۳۴ ماه	خرداد ۹۲
۲۲ تا ۲۴	۶۲ درصد	خرداد ۸۹	۳۴ ماه	خرداد ۹۲

عملکرد وزارت نفت در حوزه نفت(با محوریت مخزن مشترک پارس جنوبی)

بر اساس اعلام برنامه وزیر نفت در زمان اخذ رای اعتماد از مجلس شورای اسلامی، موارد زیر مطرح شد:

۱-فصل اول: اسناد بالادستی حاکم بر برنامه پیشنهادی: هیچگونه طرح جدیدی در دولت یازدهم آغاز نشده است و افزایش ظرفیت تولید گاز کشور بر مبنای طرح های آغاز شده در دولت های قبلی بوده که در مرحله راه اندازی، تحویل دولت یازدهم شده است و بنابراین برنامه: «افزایش ظرفیت تولید گاز متناسب با حجم ذخایر کشور به منظور تامین مصرف داخلی و حداکثر جایگزینی برآورده های نفتی» به صورت ناقص انجام شده است.

۲-فصل دوم: برنامه کوتاه مدت: بند ۵ برنامه وزیر به مجلس «قائل شدن اولویت برای افزایش برداشت گاز از میدان پارس جنوبی با حل مشکلات و تسریع در راه اندازی و عملیاتی کردن واقعی فازهای ۱۵ و ۱۶ و ... میدان گازی کیش و تمرکز ملی منابع»

گفتنی است در دولت یازدهم اولویت بندی طرح های پارس جنوبی با هدف بهره برداری حداکثری از میدان گازی پارس جنوبی و تمرکز و مدیریت منابع لازم، به صورت مراحل زیر انجام شده است.

مرحله اول: راه اندازی فازهای ۱۲، ۱۶ و ۱۵، ۱۸ و ۱۷

مرحله دوم: راه اندازی فازهای ۱۹، ۲۰ و ۲۱

مرحله سوم: راه اندازی فازهای ۱۳، ۲۲، ۲۴، ۱۴

این در حالی است که راه اندازی های یاد شده از سرعت لازم برخوردار نبوده است. به عنوان مثال میزان پیشرفت فیزیکی طرح فازهای ۱۵ و ۱۶ در دو سال گذشته حدود ۵.۵ درصد بوده است که حدود ۵۰ درصد میزان پیشرفت قابل انتظار (پیشرفت برنامه ای) است. از سویی دیگر می توان گفت فعالیت قابل توجهی در سایر حوزه های گازی از جمله میدان کیش انجام نشده است. با نگاهی گذرا به جداول زیر جای طرح این سوال وجود دارد که علت کندی پیشرفت پروژه های پارس جنوبی از ابتدای فعالیت دولت تدبیر وامید تاکنون چه بوده است؟ آیا غیر از این است که بر اساس آمار و ارقام موجود عمده پیشبرد این فازها در دولت گذشته انجام شده است و با وجود دستاورد برجام بهره برداری از فازهای مختلف پارس جنوبی که خیلی از آنها برای سال ۹۴ برنامه ریزی شده بود، به تعویق افتاده است!؟
 

نام فاز	پیشرفت ماهیانه (درصد)	پیشرفت کلی (درصد)
۱۲	۱.۶۶	۹۰.۳۶
۱۳	۱.۷۲	۶۳.۸
۱۴	۱.۳۷	۵۰.۶۲
۱۵ و ۱۶	۱.۱۶	۹۱.۱
۱۷و ۱۸	۱.۱۷	۷۷.۸
۱۹	۱.۷۷	۶۵.۳۴
۲۰ و ۲۱	۱.۳۶	۵۰.۲۲
۲۲ تا ۲۴	۱.۶۹	۶۲.۳۷
میانگین	۱.۵	-

در جدول زیر نیز می توانید ارقام مربوط به فعالیت ۳۰ماهه دولت یازدهم در پارس جنوبی را مطالعه کنید(مرداد۹۲ تا بهمن ۹۴)

فاز	پیشرفت ماهیانه (درصد)	پیشرفت ماهیانه (درصد)
۱۲	۰.۲۹	۹۸.۹
۱۳	۰.۳۷	۷۴.۶
۱۴	۰.۳۵	۶۰.۹
۱۵ و ۱۶	۰.۲۳	۹۷.۸
۱۷ و ۱۸	۰.۵۲	۹۳
۱۹	۰.۸۸	۹۱.۱
۲۰ و ۲۱	۱.۱۹	۸۴.۹
۲۲ تا ۲۴	۰.۶۲	۸۰.۲
میانگین	۰.۵۵	-

منبع : مهر