روس نفت، پرچمدار کرملین در کردستان

در یک سال اخیر، شرکت روسنفت با امضای چند قرارداد بزرگ تجاری به مهره بازی تهاجمی راهبردی مسکو تبدیل شده است. شرکت روسنفت با سرمایه گذاری هنگفت در مناطق دارای اهمیت سیاسی برای مسکو نظیر مناطق قطبی، چین، ویتنام، ونزویلا، آفریقا و خاورمیانه، توانسته است از موقعیتی چشمگیر برخوردار شود.

یکی از قراردادهای کلیدی روسنفت با رهبران اقلیم کردستان در سال 2017 میلادی بوده است. پاییز گذشته، این غول روسی مذاکرات خود با رهبران اربیل برای مشارکت در ساخت یک خط لوله صادرات گاز طبیعی به ترکیه و اروپا را آغاز کرد. با موفقیت این طرح، شرکت روسنفت می تواند در بازار گاز طبیعی نیز نقشی قدرتمند ایفا کند.

چندی پیش، رهبران کردستان اعلام کردند قراردادهای نفتی و گازی آنها با شرکت روسنفت از اهمیت بالایی برخوردار است.

در سایه این قراردادها، شرکت روسنفت می تواند با اروپایی ها و سایر شرکت های نفتی برای دستیابی به ذخایر انرژی اقلیم کردستان رقابت کند. کردها نیز از این قراردادها حمایت می کنند. چراکه آنان همچنان از عدم حمایت غربی ها از انتخابات پرسروصدای سپتامبر سال گذشته استقلال این اقلیم، ناراحت هستند.

اگرچه کردها از این روابط دوجانبه استقبال کرده اند، اما مسکو خواهان حفظ روابط خود با بغداد نیز بوده و تمایلی به از دست دادن آن ندارد. رهبران کرملین خواهان رویارویی بغداد و اربیل بر سر مسایل نفتی نیستند و حمایت آنها از اقدامات مسکو نشان می دهد این بازی با موفقیت به پیش می رود.

روس ها توانسته اند از هر دو طرف امتیازها و قراردادهای جذابی در حوزه های انرژی، تسلیحات نظامی و سیاسی بگیرند و بدین ترتیب نقش آفرینی کرملین در عراق، تاثیرگذار و فراتر از انتظارات بوده است. کارشناسان مسایل منطقه ای معتقدند بخشی از موفقیت شرکت روسنفت در قراردادهای خود با کردها به دلیل ناکامی آنها در انتخابات استقلال این اقلیم بوده است.

عراقی ها توانستند در سال گذشته، کنترل کامل میدان های نفتی کرکوک را به دست آورند. در گذشته نیمی از این میادین در دست کردها بوده است. در سایه اختلافات دو طرف، شرکت روسنفت توانسته است موقعیت خود را در این کشور و منطقه، به صورتی چشمگیر، قدرتمند کند.

از سال 2017 میلادی، این غول روسی در مجموع 3.5 میلیارد دلار وام در اختیار کردها قرار داده و قرارداد توسعه پنج میدان نفتی را در این اقلیم امضا کرده است. مالکیت خط لوله نفتی کرکوک-جیحان نیز به این شرکت روسی واگذار گردید. از سوی دیگر، در اوایل سال جاری، این شرکت نفتی روسی تلاش کرد تا برای صادرات نفت میان رهبران اربیل و بغداد میانجی گری کند.

منافع سیاسی و اقتصادی قراردادهای انرژی شرکت روسنفت با کردستان عراق برای مسکو، جذاب و کلیدی بوده و آنها می توانند با این قراردادها از قدرت چانه زنی بیشتر در برابر بغداد و اربیل برخوردار شوند. از سوی دیگر، با توسعه روابط اقتصادی با کردها، شرکت روسنفت (و دولت روسیه) می تواند یک کریدور جدید صادراتی به ترکیه و اروپا ایجاد کند. اقدامی که می تواند جایگاه آنها را در این دو بازار مهم تقویت کند.

فراتر از عراق و ترکیه، اقدامات شرکت روسنفت نشان دهنده راهبردهای تهاجمی آنها برای فعالیت در سراسر دنیا نظیر ویتنام، ونزویلا و آفریقا است.

در سیاست خارجی روسیه، شرکت های نفتی نظیر روسنفت و گازپروم با قراردادهای خود یک ابزار اثربخش محسوب می شوند. روس ها در خاورمیانه، علاوه بر عراق در لیبی و الجزایر دارای قراردادهای نفتی بوده و در دو سال اخیر نیز برای ثبات قیمت ها در بازار نفت با شیوخ ریاض، رایزنی ها و همکاری های نزدیک و اثربخشی داشته اند.

 روشن است که روس ها خواهان کسب سود از سرمایه گذاری های خود هستند و برای اجرای طرح های خود در کردستان به دنبال جذب سرمایه خارجی خواهند بود. به دلیل روابط نزدیک کرملین و روسنفت، سرمایه گذاران از بازگشت سرمایه و سودآوری این طرح ها، اطمینان دارند.

حضور شرکت روسنفت در قراردادهای انرژی خاورمیانه را باید بخشی از راهبردهای روسیه در این منطقه راهبردی دانست که با حضور نظامی در سوریه، قراردادهای فروش تسلیحات نظامی به کشورهای منطقه و برقراری روابط نزدیک با دولت های ترکیه، اسراییل و ایران درهم تنیده و مرتبط است. در مفابل، غربی ها تنها نظاره گر این بازی پیچیده مردان یخی در قلب خاورمیانه هستند