پول هایی که برای سلطه نفت حرج می شود
سبز شویی؛ ترفند جدید غول‌های نفتی
میز نفت - سبز شویی شرکت‌ها صرفاً در موضوع اعلام عمومی غول‌های نفتی نیست. اگزون موبیل یک کمپین چند میلیون دلاری تبلیغاتی تلویزیونی و رسانه‌ای راه‌اندازی کرده است و تلاش می‌کند تا چشمان مردم را نسبت به کاری که انجام می‌دهد، پنهان کند.
به گزارش میز نفت، نتایج یك نظرسنجی در ایالات‌متحده، دنیای مدیران لابی‌های بزرگ نفتی را با کت و شلوارهای هزار دلاری و کفش‌های دوخته‌شده با پوست تمساح را شوكه كرده است.
گزارش نظرسنجی مرکز پژوهشی پیو (PEW) نشان می‌دهد که 37 درصد از آمریکایی‌ها در حال حاضر احساس می‌کنند که مبارزه با بحران آب‌وهوا باید اولویت شماره یک رئیس‌جمهور جو بایدن و کنگره باشد و 34 درصد دیگر این موضوع را در زمره بالاترین اولویت‌های خود قرار می‌دهند.
شرکت‌هایی نظیر اگزون موبیل و کشورهایی مانند عربستان سعودی از دهه 1990 میلادی تلاش کرده‌اند تا افکار عمومی را گمراه كنند که تغییرات اقلیمی یا یک تخیل کامل است یا اینکه سوزاندن زغال‌سنگ، گاز طبیعی و نفت باعث ایجاد آن نشده است. پس از شکست در این نبرد، لابی‌گران سوخت فسیلی اکنون به‌سوی طرح جایگزین، عقب‌نشینی کرده‌اند. آن‌ها می‌خواهند شما را متقاعد کنند که غول‌های نفتی در حال حرکت به‌سوی هدف بزرگ با گذار به‌سوی انرژی سبز هستند.
میزبانی اجلاس اخیر آب‌وهوای COP28 توسط امارات متحده عربی به‌عنوان یکی از صادرکنندگان پیشرو نفت در جهان، دقیقاً نمونه‌ای از این پفک است و متأسفانه، این تنها یک نمونه از این دنیای كثیف سبز شویی است.
سلطان احمد الجابر تاجر اماراتی در حالی به‌عنوان رئیس بیست و هشتمین کنفرانس دوبی انتخاب شد كه وی مدیرعامل شرکت ملی نفت امارات (ادنوك) است. شركتی كه می‌خواهد تولید روزانه نفت خود را از چهار میلیون بشکه در روز به پنج میلیون تا سال 2027 میلادی افزایش دهد،
حتی اگر دانشمندان اقلیم بر این نکته تأکید دارند که تولید جهانی سوخت‌های فسیلی باید تا سال 2050 میلادی سالانه 3 درصد کاهش یابد تا جهان از پدید آمدن مخرب‌ترین پیامدهای تغییرات آب‌وهوایی جلوگیری کند.
در همین حال، ازآنجایی‌که COP28 در قلب خاورمیانه تولیدکننده نفت برگزار شد، بازیگران بدنامی مانند عربستان سعودی را نیز تحت تأثیر قرار داد و باعث شد تا کنفرانس از تعهد به پایان دادن به استفاده از سوخت‌های فسیلی در یك تاریخ مشخص جلوگیری کند. در سال آینده نیز این نشست توسط یک تولیدکننده مهم نفت دیگر میزبانی خواهد شد. به خاطر داشته باشید كه کشورهای نفتی خلیج‌فارس، عاملان بزرگ سبز شویی در این سیاره هستند.
*جلبک‌های خیالی
در مستندات تحقیقات کنگره در مورد شرکت‌های بزرگ نفتی که سال گذشته منتشر شد، شامل ایمیل‌های داخلی شرکت‌ها بود که نشان‌دهنده سوءنیت مکرر و سیستماتیک در مورد موضوع تغییرات آب‌وهوا بود.
به‌عنوان‌مثال، مدیران اگزون موبیل شرکت خود را به‌طور علنی به اهداف توافقنامه پاریس در سال 2015 میلادی متعهد کرده بودند تا افزایش متوسط دمای سطح زمین را به بیش از 1.5 درجه سانتی‌گراد بالاتر از دوران ماقبل صنعتی نگه دارند.
اگرچه افزایش 1.5 درجه‌ای ممکن است کوچک به نظر برسد، اما به خاطر داشته باشید که این شاخص به‌عنوان یک میانگین جهانی، اقیانوس‌های سرد عرض‌های جغرافیایی بالاتر، قطب شمال و جنوب و هیمالیا را شامل می‌شود. در آب‌وهوای گرم مانند جنوب آسیا و خاورمیانه، این بدان معناست که در طول زمان ممکن است گرم شدن كره زمین به افزایش خیره‌کننده 10 تا 15 درجه تبدیل شود که می‌تواند برخی از مکان‌ها را به معنای واقعی کلمه غیرقابل زندگی کند.
دانشمندان نگران هستند که گرم‌تر شدن فراتر از این سطح می‌تواند سیستم آب‌وهوای جهان را وارد هرج‌ومرج کامل کرده و باعث ایجاد طوفان‌های بزرگ، افزایش قابل‌توجه سطح آب دریاها، آتش‌سوزی‌های ویرانگر و گرمای مرگبار و خشک‌سالی در بخش‌های بزرگی از سطح زمین شود.
بااین‌حال، باوجود تعهد عمومی این غول نفتی به هدف بالا، در سال 2019 میلادی، دارن وودز، مدیرعامل اگزون موبیل از یک گروه لابی صنعت نفت خواست تا اشاره به توافقنامه آب‌وهوایی پاریس را از پیش‌نویس بیانیه تهیه‌شده در مورد پایداری، حذف کند. وودز گفته بود که نوشتن این جمله می‌تواند تعهد بالقوه‌ای برای دفاع از اهداف توافق پاریس ایجاد کند.
در سال 2020 میلادی نیز مدیران شرکت شل مستقر در لندن از کارکنان اداره روابط عمومی خواستند تأکید شود که وعده این شرکت برای رسیدن به انتشار خالص کربن تا سال 2050 میلادی یک جاه‌طلبی جمعی برای جهان و نه هدف شركت شل است.
همان‌طور که یکی از مدیران شرکت به‌صراحت اعتراف کرد، شل هیچ برنامه فوری برای حرکت به سمت یک سبد آلایندگی خالص صفر در افق سرمایه‌گذاری 10 تا 20 ساله ندارد.
البته سبز شویی شرکت‌ها صرفاً در موضوع اعلام عمومی غول‌های نفتی نیست. اگزون موبیل یک کمپین چند میلیون دلاری تبلیغاتی تلویزیونی و رسانه‌ای راه‌اندازی کرده است و تلاش می‌کند تا چشمان مردم را نسبت به کاری که انجام می‌دهد، پنهان کند.
در یک نمونه، آن‌ها به نیویورک‌تایمز پول داده‌اند تا یک آگهی بازرگانی گسترده را اجرا کند که گویا یک مقاله خبری است. رویه شرم‌آوری که مدیران روزنامه نیویورک‌تایمز به آن رضایت دادند. مطالعات نشان می‌دهد که اکثر خوانندگان به سلب مسئولیت در مورد چنین مطالبی که واقعاً تبلیغات پولی هستند، توجه نمی‌کنند.
کریس ولز، دانشیار مطالعات رسانه‌های نوظهور در کالج ارتباطات دانشگاه بوستون، در فوریه گذشته در گفتگو با روزنامه BU Today گفت: اگزون موبیل تبلیغات زیادی در مورد سرمایه‌گذاری‌های خود در سوخت‌های زیستی مبتنی بر جلبک انجام می‌دهد؛ اما این فناوری‌ها هنوز قابل‌دوام نیستند و شک و تردیدهای زیادی در مورد وجود آن‌ها وجود دارد.
درواقع، حدود یک ماه پس از انجام آن مصاحبه ولز، اگزون موبیل به‌طور علنی اعتراف کرد که در پایان سال 2022 میلادی و با سرمایه‌گذاری حدود 29 میلیون دلار در سال در طول 12 سال، تحقیقات تولید سوخت‌های زیستی از جلبک‌ها را به‌طور کامل کنار گذاشته است. بااین‌حال، میلیون‌ها دلار برای تبلیغات مختلف هزینه کرد تا به عموم مردم این تصور را بدهد که نتایج این سرمایه‌گذاری ناچیز از تلاش‌های چند میلیارد دلاری شرکت برای عرضه هرچه بیشتر نفت، كاراتر است.
گروه محیط‌زیست كلاینت ارث اعلام كرده که اگزون موبیل سالانه بین 20 تا 25 میلیارد دلار برای جستجوی میادین نفتی جدید هزینه می‌کند و متعهد است حداقل تا سال 2025 میلادی این کار را انجام دهد. این شرکت در سال 2022 میلادی سود خالص 55.7 میلیارد دلاری داشت. به‌عبارت‌دیگر، هنوز نزدیک به نیمی از سود سالانه خود را به جستجوی نفت بیشتر اختصاص می‌دهد، درحالی‌که البته، می‌تواند از آن‌ها برای راه‌اندازی گذار خود به اشکال پایدار انرژی استفاده کند.
فروش خودروهای برقی جدید در ایالات‌متحده تنها در سال جاری به حدود یک میلیون دستگاه افزایش یافت و خودروهای برقی در سال 2023 میلادی از مصرف 1.8 میلیون بشکه نفت خودداری خواهند کرد. در سال جاری، هزینه باتری برای خودروهای برقی 14 درصد کاهش‌یافته و انتظار می‌رود این روند ادامه یابد. اتفاقی كه تضمین می‌کند خودروهای الکتریکی در بلندمدت مقرون‌به‌صرفه تر خواهد بود.
*سبز شویی؛ یک کمپین بازاریابی فریبنده
در یك دنیای بهتر، دادگاه‌ها می‌توانند غول‌های نفتی را به خاطر سبز شویی مجازات کنند. این تبلیغ گمراه‌کننده پولی در نیویورک‌تایمز تنها یکی از سنگ بنای شکایت گسترده‌ای علیه اگزون موبیل توسط ایالت ماساچوست است که در سال 2019 میلادی آغاز شد.
دادستان کل این ایالت می‌گوید: این شرکت از طریق یک کمپین بازاریابی فریبنده، قوانین ماساچوست را نقض می‌کند و به صورتی گمراه‌کننده اگزون را به‌عنوان یک رهبر در تحقیقات انرژی پاک و اقدامات آب‌وهوایی معرفی می‌کند، درحالی‌که این شرکت به‌صورت گسترده تولید سوخت‌های فسیلی را افزایش می‌دهد و تنها حدود 0.5 درصد درآمد خود را صرف توسعه انرژی پاک می‌کند.
بااین‌حال، بزرگ‌ترین اشتباه در چنین تبلیغات تجاری این است که سازندگان تبلیغات در تلاش بودند تا مردم را متقاعد کنند که اگزون موبیل منابع عمده‌ای را برای جایگزین‌های پایدار استفاده می‌کند. درواقع اگزون موبیل تولید خود را افزایش داده است و طبق گزارش‌ها، اکنون فعال‌ترین مجری عملیات حفاری در حوضه پرمین در غرب تگزاس و جنوب شرقی نیومکزیکو است که نفت ارزان‌قیمت شیل با عملیات شكست هیدرولیك تولید می‌کند.
*راه داغی كه در پیش است...
با توجه به کاهش چشمگیر هزینه انرژی سبز، واضح است که دور شدن سریع و کامل از سوخت‌های فسیلی کیفیت زندگی مردم را در سراسر جهان بهبود بخشیده و انرژی را ارزان‌تر می‌کند. به‌هرحال، سال 2023 میلادی در حال حاضر سالی منحصربه‌فرد برای گرما بوده است كه همه ماهه شاهد ثبت رکورد گرما در سراسر جهان بوده‌ایم؛ و متأسفانه، ازآنجایی‌که تولید سوخت فسیلی تنها به افزایش خود ادامه می‌دهد، زمانی که نوبت به سوختن احتمالی این سیاره می‌شود، این فقط آغاز است، نه پایان.
مسلماً، در بهترین شرایط، این انتقال چالش‌برانگیز خواهد بود و به گفته سازمان ملل متحد، مطمئناً به سرمایه‌گذاری‌های بیشتری نسبت به آنچه کشورهای جهان اکنون انجام می‌دهند، نیاز دارد. اقدامات غیرمسئولانه كنونی، آسیب‌های بی‌سابقه‌ای را به سیاره زمین وارد می‌کند، همان‌طور که در مورد فجایع آب‌وهوایی سریالی سال 2023 میلادی که اکنون گمان می‌رود داغ‌ترین سال در 125000 سال اخیر بوده است، بحران آب‌وهوا بسیار آشکار بود.
منبع: www.resilience.org
نویسنده: خوان کول
گزارش نظرسنجی مرکز پژوهشی پیو (PEW) نشان می‌دهد که 37 درصد از آمریکایی‌ها در حال حاضر احساس می‌کنند که مبارزه با بحران آب‌وهوا باید اولویت شماره یک رئیس‌جمهور جو بایدن و کنگره باشد و 34 درصد دیگر این موضوع را در زمره بالاترین اولویت‌های خود قرار می‌دهند.
شرکت‌هایی نظیر اگزون موبیل و کشورهایی مانند عربستان سعودی از دهه 1990 میلادی تلاش کرده‌اند تا افکار عمومی را گمراه كنند که تغییرات اقلیمی یا یک تخیل کامل است یا اینکه سوزاندن زغال‌سنگ، گاز طبیعی و نفت باعث ایجاد آن نشده است. پس از شکست در این نبرد، لابی‌گران سوخت فسیلی اکنون به‌سوی طرح جایگزین، عقب‌نشینی کرده‌اند. آن‌ها می‌خواهند شما را متقاعد کنند که غول‌های نفتی در حال حرکت به‌سوی هدف بزرگ با گذار به‌سوی انرژی سبز هستند.
میزبانی اجلاس اخیر آب‌وهوای COP28 توسط امارات متحده عربی به‌عنوان یکی از صادرکنندگان پیشرو نفت در جهان، دقیقاً نمونه‌ای از این پفک است و متأسفانه، این تنها یک نمونه از این دنیای كثیف سبز شویی است.
سلطان احمد الجابر تاجر اماراتی در حالی به‌عنوان رئیس بیست و هشتمین کنفرانس دوبی انتخاب شد كه وی مدیرعامل شرکت ملی نفت امارات (ادنوك) است. شركتی كه می‌خواهد تولید روزانه نفت خود را از چهار میلیون بشکه در روز به پنج میلیون تا سال 2027 میلادی افزایش دهد،
حتی اگر دانشمندان اقلیم بر این نکته تأکید دارند که تولید جهانی سوخت‌های فسیلی باید تا سال 2050 میلادی سالانه 3 درصد کاهش یابد تا جهان از پدید آمدن مخرب‌ترین پیامدهای تغییرات آب‌وهوایی جلوگیری کند.
در همین حال، ازآنجایی‌که COP28 در قلب خاورمیانه تولیدکننده نفت برگزار شد، بازیگران بدنامی مانند عربستان سعودی را نیز تحت تأثیر قرار داد و باعث شد تا کنفرانس از تعهد به پایان دادن به استفاده از سوخت‌های فسیلی در یك تاریخ مشخص جلوگیری کند. در سال آینده نیز این نشست توسط یک تولیدکننده مهم نفت دیگر میزبانی خواهد شد. به خاطر داشته باشید كه کشورهای نفتی خلیج‌فارس، عاملان بزرگ سبز شویی در این سیاره هستند.
*جلبک‌های خیالی
در مستندات تحقیقات کنگره در مورد شرکت‌های بزرگ نفتی که سال گذشته منتشر شد، شامل ایمیل‌های داخلی شرکت‌ها بود که نشان‌دهنده سوءنیت مکرر و سیستماتیک در مورد موضوع تغییرات آب‌وهوا بود.
به‌عنوان‌مثال، مدیران اگزون موبیل شرکت خود را به‌طور علنی به اهداف توافقنامه پاریس در سال 2015 میلادی متعهد کرده بودند تا افزایش متوسط دمای سطح زمین را به بیش از 1.5 درجه سانتی‌گراد بالاتر از دوران ماقبل صنعتی نگه دارند.
اگرچه افزایش 1.5 درجه‌ای ممکن است کوچک به نظر برسد، اما به خاطر داشته باشید که این شاخص به‌عنوان یک میانگین جهانی، اقیانوس‌های سرد عرض‌های جغرافیایی بالاتر، قطب شمال و جنوب و هیمالیا را شامل می‌شود. در آب‌وهوای گرم مانند جنوب آسیا و خاورمیانه، این بدان معناست که در طول زمان ممکن است گرم شدن كره زمین به افزایش خیره‌کننده 10 تا 15 درجه تبدیل شود که می‌تواند برخی از مکان‌ها را به معنای واقعی کلمه غیرقابل زندگی کند.
دانشمندان نگران هستند که گرم‌تر شدن فراتر از این سطح می‌تواند سیستم آب‌وهوای جهان را وارد هرج‌ومرج کامل کرده و باعث ایجاد طوفان‌های بزرگ، افزایش قابل‌توجه سطح آب دریاها، آتش‌سوزی‌های ویرانگر و گرمای مرگبار و خشک‌سالی در بخش‌های بزرگی از سطح زمین شود.
بااین‌حال، باوجود تعهد عمومی این غول نفتی به هدف بالا، در سال 2019 میلادی، دارن وودز، مدیرعامل اگزون موبیل از یک گروه لابی صنعت نفت خواست تا اشاره به توافقنامه آب‌وهوایی پاریس را از پیش‌نویس بیانیه تهیه‌شده در مورد پایداری، حذف کند. وودز گفته بود که نوشتن این جمله می‌تواند تعهد بالقوه‌ای برای دفاع از اهداف توافق پاریس ایجاد کند.
در سال 2020 میلادی نیز مدیران شرکت شل مستقر در لندن از کارکنان اداره روابط عمومی خواستند تأکید شود که وعده این شرکت برای رسیدن به انتشار خالص کربن تا سال 2050 میلادی یک جاه‌طلبی جمعی برای جهان و نه هدف شركت شل است.
همان‌طور که یکی از مدیران شرکت به‌صراحت اعتراف کرد، شل هیچ برنامه فوری برای حرکت به سمت یک سبد آلایندگی خالص صفر در افق سرمایه‌گذاری 10 تا 20 ساله ندارد.
البته سبز شویی شرکت‌ها صرفاً در موضوع اعلام عمومی غول‌های نفتی نیست. اگزون موبیل یک کمپین چند میلیون دلاری تبلیغاتی تلویزیونی و رسانه‌ای راه‌اندازی کرده است و تلاش می‌کند تا چشمان مردم را نسبت به کاری که انجام می‌دهد، پنهان کند.
در یک نمونه، آن‌ها به نیویورک‌تایمز پول داده‌اند تا یک آگهی بازرگانی گسترده را اجرا کند که گویا یک مقاله خبری است. رویه شرم‌آوری که مدیران روزنامه نیویورک‌تایمز به آن رضایت دادند. مطالعات نشان می‌دهد که اکثر خوانندگان به سلب مسئولیت در مورد چنین مطالبی که واقعاً تبلیغات پولی هستند، توجه نمی‌کنند.
کریس ولز، دانشیار مطالعات رسانه‌های نوظهور در کالج ارتباطات دانشگاه بوستون، در فوریه گذشته در گفتگو با روزنامه BU Today گفت: اگزون موبیل تبلیغات زیادی در مورد سرمایه‌گذاری‌های خود در سوخت‌های زیستی مبتنی بر جلبک انجام می‌دهد؛ اما این فناوری‌ها هنوز قابل‌دوام نیستند و شک و تردیدهای زیادی در مورد وجود آن‌ها وجود دارد.
درواقع، حدود یک ماه پس از انجام آن مصاحبه ولز، اگزون موبیل به‌طور علنی اعتراف کرد که در پایان سال 2022 میلادی و با سرمایه‌گذاری حدود 29 میلیون دلار در سال در طول 12 سال، تحقیقات تولید سوخت‌های زیستی از جلبک‌ها را به‌طور کامل کنار گذاشته است. بااین‌حال، میلیون‌ها دلار برای تبلیغات مختلف هزینه کرد تا به عموم مردم این تصور را بدهد که نتایج این سرمایه‌گذاری ناچیز از تلاش‌های چند میلیارد دلاری شرکت برای عرضه هرچه بیشتر نفت، كاراتر است.
گروه محیط‌زیست كلاینت ارث اعلام كرده که اگزون موبیل سالانه بین 20 تا 25 میلیارد دلار برای جستجوی میادین نفتی جدید هزینه می‌کند و متعهد است حداقل تا سال 2025 میلادی این کار را انجام دهد. این شرکت در سال 2022 میلادی سود خالص 55.7 میلیارد دلاری داشت. به‌عبارت‌دیگر، هنوز نزدیک به نیمی از سود سالانه خود را به جستجوی نفت بیشتر اختصاص می‌دهد، درحالی‌که البته، می‌تواند از آن‌ها برای راه‌اندازی گذار خود به اشکال پایدار انرژی استفاده کند.
فروش خودروهای برقی جدید در ایالات‌متحده تنها در سال جاری به حدود یک میلیون دستگاه افزایش یافت و خودروهای برقی در سال 2023 میلادی از مصرف 1.8 میلیون بشکه نفت خودداری خواهند کرد. در سال جاری، هزینه باتری برای خودروهای برقی 14 درصد کاهش‌یافته و انتظار می‌رود این روند ادامه یابد. اتفاقی كه تضمین می‌کند خودروهای الکتریکی در بلندمدت مقرون‌به‌صرفه تر خواهد بود.
*سبز شویی؛ یک کمپین بازاریابی فریبنده
در یك دنیای بهتر، دادگاه‌ها می‌توانند غول‌های نفتی را به خاطر سبز شویی مجازات کنند. این تبلیغ گمراه‌کننده پولی در نیویورک‌تایمز تنها یکی از سنگ بنای شکایت گسترده‌ای علیه اگزون موبیل توسط ایالت ماساچوست است که در سال 2019 میلادی آغاز شد.
دادستان کل این ایالت می‌گوید: این شرکت از طریق یک کمپین بازاریابی فریبنده، قوانین ماساچوست را نقض می‌کند و به صورتی گمراه‌کننده اگزون را به‌عنوان یک رهبر در تحقیقات انرژی پاک و اقدامات آب‌وهوایی معرفی می‌کند، درحالی‌که این شرکت به‌صورت گسترده تولید سوخت‌های فسیلی را افزایش می‌دهد و تنها حدود 0.5 درصد درآمد خود را صرف توسعه انرژی پاک می‌کند.
بااین‌حال، بزرگ‌ترین اشتباه در چنین تبلیغات تجاری این است که سازندگان تبلیغات در تلاش بودند تا مردم را متقاعد کنند که اگزون موبیل منابع عمده‌ای را برای جایگزین‌های پایدار استفاده می‌کند. درواقع اگزون موبیل تولید خود را افزایش داده است و طبق گزارش‌ها، اکنون فعال‌ترین مجری عملیات حفاری در حوضه پرمین در غرب تگزاس و جنوب شرقی نیومکزیکو است که نفت ارزان‌قیمت شیل با عملیات شكست هیدرولیك تولید می‌کند.
*راه داغی كه در پیش است...
با توجه به کاهش چشمگیر هزینه انرژی سبز، واضح است که دور شدن سریع و کامل از سوخت‌های فسیلی کیفیت زندگی مردم را در سراسر جهان بهبود بخشیده و انرژی را ارزان‌تر می‌کند. به‌هرحال، سال 2023 میلادی در حال حاضر سالی منحصربه‌فرد برای گرما بوده است كه همه ماهه شاهد ثبت رکورد گرما در سراسر جهان بوده‌ایم؛ و متأسفانه، ازآنجایی‌که تولید سوخت فسیلی تنها به افزایش خود ادامه می‌دهد، زمانی که نوبت به سوختن احتمالی این سیاره می‌شود، این فقط آغاز است، نه پایان.
مسلماً، در بهترین شرایط، این انتقال چالش‌برانگیز خواهد بود و به گفته سازمان ملل متحد، مطمئناً به سرمایه‌گذاری‌های بیشتری نسبت به آنچه کشورهای جهان اکنون انجام می‌دهند، نیاز دارد. اقدامات غیرمسئولانه كنونی، آسیب‌های بی‌سابقه‌ای را به سیاره زمین وارد می‌کند، همان‌طور که در مورد فجایع آب‌وهوایی سریالی سال 2023 میلادی که اکنون گمان می‌رود داغ‌ترین سال در 125000 سال اخیر بوده است، بحران آب‌وهوا بسیار آشکار بود.
منبع: www.resilience.org
نویسنده: خوان کول
دوشنبه ۴ دی ۱۴۰۲ ساعت ۰۷:۱۷
کد مطلب: 36661