​چگونگی احیای صنعت نفت در دولت بایدن

وقتی کارشناسان و تحلیلگران آمریکایی در مورد عوامل پشت پرده افزایش قیمت نفت و بنزین بحث و تبادل نظر می‌کنند، معمولا سه نوع واکنش متفاوت نسبت به آنها وجود دارد. دسته اول افرادی هستند که از نوع تحلیل ارائه شده بسیار راضی بوده و هیچ انتقادی ندارند.

گروه دوم جمهوری‌ خواهان عصبانی هستند که می‌گویند کارشناسان باید بخش زیادی از این افزایش قیمت را به گردن دولت بایدن و دموکرات‌ها بیاندازند.

گروه سوم هم آن دسته از دموکرات‌های عصبانی هستند که می‌گویند در این زمینه باید انتقاد از شرکت‌های نفتی را مطرح کرد. این مقاله به احتمال زیاد بار دیگر صدای انتقاد گروه‌های دوم و سوم را بلند می‌کند. با این حال سعی می‌شود، با آمار و اطلاعات مناسب به این موضوع نگاه شود.

جیم جردن، نماینده جمهوری‌خواه ایالت اوهایو هفته گذشته این توئیت را منتشر کرد: « دونالد ترامپ در مبارزات انتخاباتی 2020 اعلام کرد که  اگر بایدن به عنوان رئیس جمهور انتخاب شود، صنعت انرژی این کشور از بین خواهد رفت. حالا که قیمت هر گالن به حدود 7 دلار رسیده، این موضوع ثابت شده است».

 این توئیت چندان مشخص و روشن نیست زیرا باید پرسید که از نظر جردن، مردم این پول را به چه کسی می‌دهند؟ اول از همه باید به این مساله توجه داشت که مردم آمریکا در دولت بایدن پول بیشتری برای بنزین پرداخت می‌کنند. می‌توان در مورد دلایل این موضوع بحث کرد، اما حقیقت این است که قیمت‌ها در این کشور بسیار بیشتر شده و در مقابل تورم نیز روند صعودی دارد.

می‌توان سیاست‌های انرژی دولت بایدن را مورد بررسی قرار داد و به بخشی از آنها نگاه انتقادی داشت. تعطیل شدن پروژه خط لوله کی استون و خصومت شدید دولت با صنعت نفت و گاز آمریکا از جمله انتقاداتی است که در این میان مطرح می‌شود. بسیاری بر این موضوع صحه می‌گذارند که بایدن یک رئیس جمهور طرفدار نفت نبوده است.

با این حال و بر خلاف آنچه که جیم جردن توئیت کرد، صنعت نفت در دولت بایدن پیشرفت کرده است. از زمان آغاز به کار دولت او، قیمت سهام کارخانه‌های انرژی روندی صعودی را تجربه کرده که دلیل آن هم رشد ناگهانی سود بوده است. برای آنکه بدانیم آن توئیت تا چه اندازه دور از واقعیت بوده، کافی است نگاهی به برخی از آمار و ارقام انداخت.

نشانه‌ای وجود دارد که معمولا به عنوان شاخص بازار سهام برای تولیدکنندگان نفت و گاز شناخته می‌شود. نشانه این سهام XOP است. این سهام حدود 60 تولیدکننده و پالایشگر نفت و گاز در آمریکا را در بر می‌گیرد که از شرکت‌های بزرگی همچون اگزون موبیل و  شورون تا تولیدکنندکان کوچک‌تر را شامل می‌شود. در روز تحلیف ترامپ در 20 ژانویه 2017 شاخص XOP چیزی حدود 151 دلار بود.

 اگرچه تولید نفت در دوران چهار ساله ترامپ افزایش یافت، اما خود تولیدکنندکان به دلیل قیمت پایین این محصول چندان رضایتی از این وضعیت نداشتند. در روز 19 ژانویه 2021 که آخرین روز کاری ترامپ در کاخ سفید بود، این شاخص روی 69 دلار ایستاده بود. این بدین معناست که شاخص XOP که نشان دهنده سلامت صنعت نفت و گاز است، در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ کاهشی 54 درصدی را تجربه کرده است.

برخی بر این باورند که علت این موضوع پاندمی کرونا بوده است. در واقع در ابتدای سال 2020 و قبل از شروع اولین موج کرونا در آمریکا، XOP حدود 90 دلار بود. بنابراین می‌توان گفت که حتی پیش از شروع کرونا، این شاخص کاهشی 40 درصدی داشته است.

 حتی اگر به این شاخص در تابستان گذشته هم نگاهی بیاندازیم، این شاخص بین 105 تا 110 دلار بود و این میزان باز هم کمتر از زمانی است که ترامپ وارد کاخ سفید شد. زمانی که مراسم تحلیف بایدن در 20 ژانویه 2021 انجام شد، قیمت XOP حدود 69 دلار بود.

 این روزها و بعد از یک سال و نیم از آغاز دولت بایدن این میزان به 140 دلار رسیده و یعنی در این مدت رشدی 103 درصدی داشته است.  این بدین معناست که ارزش بازار صنعت نفت آمریکا رشدی دو برابری در دوران بایدن و کاهشی شدید در دوران ترامپ داشته است. نکته جالب اینجاست که همین الگو را می‌توان در مورد هر شرکت نفت و گاز نیز به کار برد و به چنین نتایجی رسید.

 البته باید به این مساله اشاره کرد که صنعت نفت و گاز در دوران بایدن عملکرد ضعیفی داشته‌اند. بسیاری از شرکت‌های بزرگ نفتی در این مدت شاهد افزایش ارزش خود بوده‌اند، اما باید یک سوءتفاهم را نیز برطرف کرد. به هیچ وجه نمی‌توان بایدن را علت اصلی افزایش ارزش این شرکت‌ها دانست. ارزش آنها بیشتر شد زیرا قیمت نفت روندی صعودی به خود گرفته است.

در اینجا لازم است به یک اتفاق تاریخی نیز اشاره کرد. بسیاری از کارشناسان جورج بوش پسر را یک رئیس جمهور نفتی می‌دانستند و حضور معاون اولی همچون دیک چنی هم بر این مساله صحه می‌گذاشت. با این حال، تولید نفت در دولت او کاهش پیدا کرد.

 بعد از او نوبت به اوباما رسید که همچون بایدن نگاهی منفی به صنعت نفت و گاز دارد، اما بیشترین میزان تولیدان نفتی تاریخ آمریکا در دوران ریاست جمهوری او رقم خورد. حال این سئوال مطرح است که این اتفاق را چطور می‌توان توجیه کرد؟ در واقع اوباما زمانی وارد کاخ سفید شد که استخراج گسترده نفت شروع شده بود. او از امتیازی بهره‌مند شد که سال‌ها برای رسیدن آن زمان صرف شده بود. این دقیقا نشان می‌دهد که یک رئیس جمهور چگونه تحت تاثیر اقدامات دولت قبلی قرار می‌گیرد.

این مساله در مورد دولت بایدن نیز صدق می‌کند. رشد اولیه قیمت نفت در نتیجه سقوط ذخایر نفتی در ماه می 2020 و به دنبال آن جبران تقاضا در دو سال بعدی بوده است. سقوط تولید در دولت ترامپ اتفاق افتاد، اما افزایش تقاضا در دوران بایدن رقم خورد. به همین دلیل است که افزایش قیمت نفت سرعت بیشتری گرفت. بایدن هم در زمانی وارد کاخ سفید شد که این اتفاق در حال رخ دادن بود.