فشار به پاستور برای رانت‌خواری گازی

میز نفت | پتروشیمی‌ها در نوع خود عجیب هستند؛ به رانت‌خواری عادت کرده‌اند و با استدلال‌های ابتدایی و سطحی به‌دنبال ادامه رانت‌خواری خود هستند. آنها از قیمت خوراک گازی که دریافت می‌کنند، گلایه دارند و زمین و آسمان را به‌گونه‌ای هم می‌بافند که گویی تماما در ضرر هستند.

ماجرای بازنگری در قیمت خوراک از دولت گذشته شروع شد که قیمت هر مترمکعب گازی که به پتروشیمی‌ها تحویل می‌شد، سه سنت بود. دولت احمدی‌نژاد عزمی برای اصلاح این روند نداشت و همه سودی که از پتروشیمی‌ها حاصلش می‌شد، دریافت پول گاز به‌صورت ارزی در حساب‌های خارج از کشور خودش بود.

در دولت حسن روحانی، اعتراضات به پتروشیمی‌ها و سودهای کلان آنها باعث شد تا وزارت نفت به فکر واقعی‌سازی قیمت خوراک بیفتد. در همان دوران، وزارت نفت روی رقم 18 سنت روی گاز دست گذاشت که صدای اعتراض شرکت‌های پتروشیمی را به همراه داشت. تعدادی از نمایندگان مجلس ازجمله موید حسینی‌صدر از تصویب قانونی گفتند که قیمت خوراک افزایش یابد.

قانون هم به تصویب رسید ولی لابی‌های پتروشیمی‌ها موجب شد این قانون به دربسته بخورد و در نهایت فرمولی برای آن طراحی شود. فرمولی که پتروشیمی‌ها از آن راضی بودند و وزارت نفت هم زورش نرسید تا حرف خود را به کرسی بنشاند.

دیگر خبری از رقم 15 سنت نبود که در مجلس به تصویب رسیده بود؛ فرمول خوبی از سوی پتروشیمی‌ها طراحی شد که براساس آن، قیمت خوراک هشت سنت درمی‌آمد. فرمول تعیین شده دو پارامتر مهم داشته و دارد؛ یکی بهای گاز در بازارهای مشخص شده و همچنین میانگین وزنی قیمتی در سایر قیمت‌هایی که گاز به تولیدکنندگان، مردم، صادرات و... اختصاص می‌یافت.

شرکت‌های پتروشیمی از این قیمت بسیار راضی بودند ولی در عرض چند ماه اتفاق دیگری رخ داد که سود آنها را دوباره نجومی کرد؛ دولت تصمیم گرفت به‌جای دریافت پول خوراک به‌صورت ارزی، بهای گاز را با ریال و با توجه به نرخ تسعیر بودجه دریافت کند. این به‌آن معنا بود که پتروشیمی‌ها می‌توانستند دلارهایی که از صادرات به‌دست می‌آوردند در بازار آزاد فروخته و ما‌به‌ازای بودجه‌ای را به‌حساب شرکت ملی نفت و شرکت ملی گاز واریز کنند.

از آن روزها تا به امروز، پتروشیمی‌ها با توجه به افزایش بهای دلار در بازار، سودهای کلانی به‌دست آوردند و حالا در این روزها، بلوا به‌پا کرده‌اند که قیمت خوراک‌شان گران است! آنها می‌گویند قیمت گازی که از وزارت نفت دریافت می‌کنند گران‌تر از قیمت گاز صادراتی به ترکیه است.

فارغ از این‌که چنین ادعایی چقدر اعتبار دارد اما باید گفت در هیچ کجای جهان، هیچ نهاد تولیدی مانند شرکت‌های پتروشیمی در ایران کسب سود نمی‌کنند؛ شرکت‌های که بعضا مالیات نمی‌دهند و در حوزه مسؤولیت‌های اجتماعی هم به امور کوچک مشغول هستند، هرچه در می‌آوردند به جیب می‌زنند و گلایه هم دارند که قیمت گاز گران است!

استدلال پتروشیمی‌ها می‌گوید افزایش قیمت گاز در اروپا، براساس فرمول وزارت نفت افزایش‌یافته است درحالی‌که بازارهای گاز ارتباطی به ایران ندارد. این استدلال در شرایطی مطرح می‌شود که با افزایش قیمت گاز در جهان، اصولا قیمت محصولات پتروشیمی هم افزایش می‌یابد و ضررها جبران می‌شود. با وجود این‌ پتروشیمی‌ها علاقه‌ای به این موضوع ندارند و می‌گویند قیمت گاز باید کاهش یابد تا سود آنها بیشتر شود.

نکته جالب هم اینجاست که پتروشیمی‌ها بر سر کشور منت می‌گذارند که با سرمایه‌گذاری توانسته‌اند بخشی از نیازهای ارزی کشور را تأمین کنند، گویی قرار بود ارزهای صادراتی خود را در وال‌استریت سرمایه‌گذاری کنند. این‌که شرکت‌های پتروشیمی انجام‌وظیفه خود را بر سر مردم می‌کوبند نکته عجیبی است که هنوز هم نمی‌توان باور کرد، آنان با دریافت انواع رانت‌های بزرگ و کوچک، این‌گونه به چنین رویکردی می‌پردازند.
 
 

جمعه ۲۷ خرداد ۱۴۰۱ ساعت ۲۰:۴۸