ال ان جی، کلید حل چالش انرژی پاکستان؟

میز نفت |  عبدالرحمان، یک ماهیگیر پاكستاني در روستای رهری گوت، با اشاره به دریا می‌گوید: کشتی‌های غول‌پیکر خارجی هر چهار یا پنج روز یک‌بار به اينجا می‌آیند. در روز ورود کشتی، یک بالگرد در آسمان به پرواز درمی‌آید و چندین قایق سازمان امنیت دریایی در دریا گشت می‌زنند. آن روز، ماهیگیران گوت جرئت نمی‌کنند به نزدیکی بندر دریایی عمیق کراچی، در لبه شمال غربی دلتای سند بروند.

محموله‌ای که کشتی‌ها هرچند روز یک‌بار می‌آورند، گاز طبیعی مایع (ال ان جي) است كه به دو پایانه ساخته‌شده در بندر وارد می‌شود. در ادامه این سوخت فسیلی مجدداً به گاز تبدیل شده و از طریق یک خط لوله در ایالت توزیع می‌شود.

در سال گذشته، بيش از 7 میلیون تن ال ان جی توسط دولت پاكستان وارد شده است. بخش عمده‌ای از این از محموله‌ها از قطر (تولیدکننده‌ای که پاکستان با آن قراردادهای بلندمدت دارد) و همچنین تأمین‌کنندگانی مانند شرکت چندملیتی نفت و گاز ایتالیایی انی وگانور مستقر در سنگاپور می‌آید.

پاکستان در هرماه، بین ۸ تا ۱۰ محموله وارد می‌کند. هر تانکر تقریباً 62 هزار تن ال ان جی حمل می‌کند، اگرچه برای تولید برق کافی و همچنین تأمین نیازهای صنعتی خود به 14 محموله نیاز دارد. واضح است که مقدار كنوني برای تأمین نیازهای پاکستان کافی نیست. جای تعجب نیست که واردات ال ان جی آسودگی قابل‌توجهی برای مردم به ارمغان آورده است.

در سال گذشته، صنایع و بخش حمل‌ونقل همچنان متحمل خسارات سنگینی شدند. در سال 2021 ميلادي، عرضه گاز چهار بار در ژانویه، ژوئن، سپتامبر و سپس در دسامبر متوقف شد. نمودار 1 نشان می‌دهد که تقاضای پاکستان برای ال ان جی هرسال افزایش‌یافته و پیش‌بینی می‌شود تا سال 2031 ميلادي سه برابر شود.
 
 

نمودار 1. تقاضای ال ان جی پاکستان در افق سال 2031 ميلادي
 

بر اساس آمار جهاني، پاکستان با 24.7 میلیارد فوت مکعب ذخایر گاز طبيعی تا سال 2015 در رتبه 29 جهان در نقشه گاز طبیعی قرار داشته و با ميزان مصرف كنوني تنها 12 سال گاز دارد. امروز ذخایر ایران 32 برابر، روسیه 54 برابر و قطر که پاکستان از آن، ال ان جی خریداری می‌کند، 29 برابر بیشتر گاز دارد.

تا سال 2006 ميلادي گاز طبیعی بزرگ‌ترین منبع سوخت مورداستفاده برای تولید انرژی را تشکیل می‌داد که به 50.4 درصد از ترکیب سوخت به اوج خود رسید. بااین‌حال، از سال 2008 ميلادي شاهد کاهش مداوم بوده است.

اما تقاضا برای گاز همچنان به رشد خود ادامه داده است و دولت تصمیم گرفته است که تخصیص گاز به خانه‌ها، بخش‌های تجاری و برخی از صنایع را به هزینه صنعت تولید برق در اولویت قرار دهد.

درنتیجه، نیروگاه‌های حرارتی با تکیه بیشتر بر فرآورده‌های نفتی وارداتی، شروع به تولید برق گران‌قیمت کردند. قطع گاز بخش‌های پرمصرف انرژی را تحت تأثیر قرار داد و عملاً باعث تعطیلی بسیاری از صنایع شد.

بر اساس یک مقاله در سال 2015 ميلادي که توسط موسسه اقتصاد توسعه پاکستان منتشر شد، قطع برق در سال 2011 منجر به کاهش تولید صنعتی در محدوده 12 تا 37 درصد شد. گزارش دیگری در سال 2015 ميلادي توسط مؤسسه صلح ایالات‌متحده نشان می‌دهد که سالانه حدود 2 درصد از تولید ناخالص داخلی را به دليل قطع برق ازدست‌داده است.

حزب مسلم لیگ نواز پاکستان در انتخابات سال 2013 ميلادي پیروز شد و متعهد شد که قطع برق را تا سال 2017 ميلادي از بین ببرد. یک‌راه حل سریع برای مقابله با معمای کاهش گاز بومی، واردات ال ان جی بود.

 وقار زکریا، کارشناس انرژی در یک شرکت مشاوره محیطی مستقر در اسلام‌آباد می‌گوید: واردات ال ان جی در آن زمان منطقی بود. ما از حدود شش سال پیش شروع به اضافه کردن ال ان جی وارداتی به كشور خود کردیم، زمانی که این منبع انرژی در مقایسه با نفت بسیار ارزان‌تر و همچنین پاک‌تر بود.

همچنین نفت و زغال‌سنگ به دلیل انتشار گازهای گلخانه‌ای توسط این سوخت‌های کثیف مورد بی‌مهری قرار می‌گرفتند. از سوی دیگر، گاز (همچنین در میان خانواده سوخت‌های فسیلي) نسبتاً پاک‌تر در نظر گرفته شد و موردتوجه کارشناسان انرژی قرار گرفت و محبوبیت آن افزایش یافت.

با تصمیم به واردات ال ان جی، پاکستان به مکانی برای پهلوگيري و انتقال گاز به خط لوله نیاز داشت و به‌این‌ترتیب ساخت اولین پايانه در سال 2014 ميلادي آغاز شد. امروزه پاکستان دارای دو پایانه ال ان جی است. اولین مورد در سال 2015 ميلادي راه‌اندازی شد.
 
پایانه‌های بیشتر در راه‌اند؟
ایده‌های ساخت خط لوله تاپی و خط لوله واردات گاز از ایران هرگز از میان نرفتند، درحالی‌که جمعیت همچنان به رشد خود ادامه داد و صنایع گسترش یافت و کشور همچنان به دلیل کمبود گاز متضرر می‌شد.

شیخ عمران الحاق، مدیرعامل سابق شرکت دولتی نفت پاکستان می‌گوید: «ما به پایانه‌های بیشتری نیاز داریم، زیرابه گاز بیشتری نیاز داریم.»

به گفته زکریا، در کوتاه‌مدت، اگر دولت به‌عنوان تنها خریدار و فروشنده از صحنه خارج شود و تولیدکنندگان و واردکنندگان گاز و خریداران بتوانند مستقیماً با شرایط خود مذاکره کنند، قیمت‌ها برای هر دو ارزان‌تر می‌شود.

اما با راه‌اندازی پایانه‌های ال ان جی، مسیر صيد برای ماهیگیران محدودتر شده است زیرا از ورود آن‌ها به منطقه حساس و با امنیت بالا جلوگیری می‌شود.

حمله روسیه به اوکراین ممکن است تلاشی برای سوخت پاک‌تر، توسعه باتری‌ها و بهره‌وری انرژی را آغاز كند. هرچند ال ان جي یکی از مهم‌ترین سوخت‌هایی است که نقش کلیدی در بازار پاکستان برای 15 تا 20 سال آینده خواهد داشت.
 
نویسنده: زوفین تی. ابراهیم
منبع: DAWN
مترجم: محسن داوری
 

چهارشنبه ۲۵ خرداد ۱۴۰۱ ساعت ۰۱:۳۷