وحید حاجیپور | وزیر نفت برای دستاوردسازی «غیرارادی» که ارتباطی به تفکر حاکم بر وزارت نفت ندارد، افزایش صادرات فرآوردههای نفتی را مایه فخر و مباهات این وزارتخانه دانسته و گفته است در سالهای اخیر مشکل سرمایهگذاری داشتیم؛ دشمن ما به دنبال نابودیمان بود اما ما در همین دوران بالاترین رکورد صادرات فرآورده نفتی را داشتیم.
او درست میگوید؛ یکی از مهمترین بخشهایی که توانسته درآمدهای صادراتی را از محدودیت نجات دهد، تجارت فرآوردههای نفتی است اما پرسش مهم اینجاست که چنین موفقیتی آیا ارتباطی به وزیر نفت دارد؟ برای پاسخ به این پرسش بهتر است نگاهی به اظهارات چند ماه پیش بیژن نامدار زنگنه داشته باشیم. او در اظهاراتی عجیب و متناقض با اسناد بالادستی کشور، پالایشگاه سازی را کثافتکاری دانسته بود و از اینکه در طول 15 سال وزارت خود بر نفت، هیچ پالایشگاهی نساخته به خود بالید.
ژنرال در همه این مدت، نهتنها هیچ پروژه پالایشی را به سرانجام نرساند، بلکه با ابطال مجوزهای خوراک برخی شرکتهای پالایشی به روند خامفروشی دامن زد؛ البته وزارت نفت معتقد است زنگنه دشمن پالایشگاه سازی نیست که اگر بود، در زمان مدیریت دوم او در نفت، جمهوری اسلامی ایران به صادرکننده بنزین تبدیل نمیشد.
بارها به این توهم پاسخ داده شده که چنین پروژهای در مانیفیست وزیر نفت جایی نداشته و ندارد چرا که او رسماً حرف دل خود را با کثافت دانستن پالایشگاه سازی عیان کرده است. اگر ایشان فراموش کردهاند ما به یادشان میآوریم که تبدیل ایران به صادرکننده بنزین و فراوردههای نفتی به دلیل پروژههای بهینهسازی و افزایش ظرفیتی است که در دولت گذشته کلید خورد و اجرایی شد.
یکی از عوامل دیگر این مهم نیز، به تکمیل پالایشگاه ستاره خلیجفارس مربوط میشود که به استناد اعتراف مکتوب شخص وزیر نفت، با پیشرفت حدود 70 درصدی تحویل دولت یازدهم شد و این دولت، مجبور به تکمیل آن شد وگرنه به سرنوشت سایر پروژههای دیگر نفتی مبتلا میشد و کاملاً مسکوت میماند.
حالا اگر وزیر نفت علاقه دارد، دستاورد سایرین را بهپای عملکرد خود بنویسد، حرجی بر آن نیست؛ حتماً این ثمرات ویرانه ساختن صنعت نفتی است که طی هفت سال اخیر، چارهای جز بالیدن به عملکرد گذشتگان را باقی نگذاشته است.
خلاصه ازآنجاکه تفکر امروز وزارت نفت، چیزی جز عقبماندگی در حوزه پالایش نداشته و ندارد، طبیعی است از دستاوردی مایه بگذارد که با آن بیگانه است.
به وزارت نفت باشد، همه پالایشگاههای کشور را از مدار فعالیت خارج کرده و با صادرات نفت خام، کشور را به واردکننده تبدیل میکند کمااینکه نگاهی به دورههای وزارت زنگنه، نشان میدهد در دوره او - بهجز سه سال اخیر - ایران بیشترین واردات بنزین را داشته و در حوزه صادرات فرآوردههای نفتی، همواره درجا زده است.
همه ما میدانیم بیتوجهی ژنرال به پالایشگاه سازی یکی از مهمترین عوامل موفقیت تحریمها در کاهش شدید صادرات نفت ایران بوده و است؛ روزهایی که به وزیر نفت گفته میشد صنعت پالایشی را برای کور کردن تحریمهای احتمالی توسعه دهد ولی اجتهاد شخصی مقام عالی وزارت، همانی بود که آمریکا به احترامش کلاه از سر برمیدارد.
ایجاد وابستگی شدید به صادرات نفت خام، محصول تفکری است که معتقد است برای درامانماندن از تحریمها، باید ابتدا مشکلات سیاسی و بینالمللی با «کدخدا» برطرف شده تا همه چیز در شرایط عادی قرار گیرد.
گروگانگیری منافع ملی با این ابزار، اما در هشت سالی که زنگنه وزیر نبود، به کنار رفت و خروجیاش این روزها به کمک کشور آمده است؛ چه در دوران دولت کارگزاران که دو پالایشگاه بندرعباس و شازند ساخته شد و چه در دولت قبل که پالایشگاه ستاره خلیجفارس به مرحله اجرا درآمد، خبری از تفکرات زنگنهای نبود ولی بهمحض آن که او وزیر نفت شد، دوباره کشور در مدار خامفروشی قرار گرفت.
این حقیقت روشن را نمیتوان کتمان کرد هرچند وزارت نفت بخواهد ساخت پالایشگاه ستاره خلیجفارس را به نام خود تمام کند و با آمارسازیهای خستهکننده، آن را دستاوردی برای خود بداند ولی اصل ماجرا این است که در صورت حاکم بودن اجتهاد امروز بر گذشته، کشور در وضعیتی بسیار وحشتناکتر از امروز قرار میگرفت.
حرف آخر؛ بخش مهمی از ارزهایی که وارد کشور میشود، مرهون پالایشگاههایی است که وزارت نفت از آنها منجر است و چون مجبور است از آنها حمایت کند، در ظاهر هم که شده به آنها میبالد.
جمعه ۳ بهمن ۱۳۹۹ ساعت ۲۲:۰۹