وحید حاجیپور | بنزین به نخستین کالای صادراتی کشور طی شش ماه گذشته تبدیل شده است؛ خبر مهمی که ریشه در چند فاکتور مهم دارد که وزارت نفت، علاقه دارد ان را به پای عملکرد خود بنویسد اما خب مساله چیز دیگری است. کشوری که تا چند سال پیش «واردکننده بنزین» بوده، این روزها به مدد افزایش ظرفیت پالایشی خود تبدیل به «صادرکننده بنزین» شده است.
ظرفیت حدود 30 میلیون لیتری ایران در صادرات بنزین، در ابتدا مدیون طراحی، ساخت و راهاندازی پالایشگاه ستاره خلیجفارس و از سوی دیگر، احیای مدیریت مصرف سوخت در ایران است. پالایشگاه ستاره خلیجفارس که به تنهایی بیش از 45 میلیون لیتر از بنزین تولیدی را در اختیار دارد در این دولت تکمیل و به بهرهبرداری رسید ولو با تاخیر.
به استناد نامه زنگنه، این پالایشگاه با پیشرفت حدود 70 درصدی به دولت یازدهم رسید؛ تاخیرهای مکرر در تکمیل این پروژه و حذف سیستم مدیریت مصرف سوخت در همین دولت، موجب شد ایران روزانه بیش از 13 میلیون لیتر بنزین وارد کند و مصرف بنزین پیش از کرونا، به بیش از 100 میلیون لیتر افزایش یابد.
به بیان سادهتر، وزارت نفت با حذف سامانه مدیریت مصرف سوخت، روند «بنزینسوزی» را در کشور صعودی کرد ولی با هشدارهای کارشناسان و «دیرفهمی» وزارت نفت برای احیای سامانه سوخت، مصرف بنزین کاهش یافت و در دوران پیش از کرونا به کمتر از 80 میلیون لیتر رسید تا مازاد 30 میلیون لیتری برای صادرات بنزین به ثبت برسد.
با توجه به تحریمهایی که در حوزه صادرات نفت وجود دارد، صادرات فرآوردههای نفتی با سرعت بیشتری به پیش میرود و به همین دلیل، به گفته رئیس کل گمرک ، بنزین در صدر کالاهای صادراتی ایران قرار گرفته است. این دستاورد همان خروجی استراتژی کشوری است که وزیر نفتش اعتقادی به آن ندارد و پالایشگاهسازی را «کثافتکاری» میداند. در برنامههای توسعهای و بالادست از جمله اقتصاد مقاومتی، تاکید بسیاری بر جلوگیری از خامفروشی و توسعه صنایع پاییندست شده است اما خب، سکان هدایت دستگاه متولی آن هفت سال در دست کسی بوده و است که اساسا و اصولااعتقادی به این موضوع ندارد و از قضا مانند دوست صمیمیاش که گفته بود افتخار میکند یک واحد مسکن هم در طول وزارتش نساخته است، به نساختن پالایشگاه افتخار میکند.
هماکنون بخش مهمی از درامدهای ارزی کشور توسط صادرات فرآوردههای نفتی و بنزین تامین میشود که نشاندهنده نقش پالایشگاهها در کاهش فشار تحریمهای اقتصادی است چرا که صادرات فراورده برعکس صادرات نفت، نیازی به لجستیک پرهزینه و روشهای هنگفت ندارد. این بدان معناست که ساخت پالایشگاه نه تنها از نظر اقتصادی به سود کشور بوده و است، بلکه صنعت استراتژیکی است که رابطه مستقیم و غیرقابل قیمتگذاری با امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران دارد.
این روزها بیشتر از گذشته میتوان به حجم اصرار کارشناسان و رهبر انقلاب برای توسعه صنایع پایین دستی پی برد و با دیدِ بهتری میتوان ریشههای مخالفت وزیر نفت را با پالایشگاهسازی ارزیابی کرد. پالایشگاههایی که دشمنان خارجی بزرگی دارند، حالا با پدیدهای روبهرو شدهاند که به دوربین زل میزند و میگوید پالایشگاه یعنی کثافت!
شنبه ۱۲ مهر ۱۳۹۹ ساعت ۱۰:۱۲