میز نفت | سه سال پیش، عراقیها توانستند جایگاه عربستان به عنوان بزرگترین تامین کننده نفت هند را تصاحب کنند. در گزارش یکی از موسسات مشاور نفتی، از عراق با عنوان پادشاه جدید نفتی سرزمین مهاراجهها یاد شده بود. هرچند از ابتدای آن سال، اوپک و اعضای اوپک پلاس تصمیم گرفتند تا با کاهش تولید، از سقوط بیشتر قیمتها و تداوم رکود در بازار جلوگیری کنند.
در سالهای ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ میلادی، عراق به عنوان دومین تولیدکننده بزرگ کارتل اوپک همچنان توانست به عنوان بزرگترین تامین کننده نفت وارداتی هند، نقش آفرینی کند. در ماه گذشته، جریان صادرات نفت عراق به هند با کاهش تقاضا نسبت به ماه مارس بهویژه بهدلیل همهگیری کوید ۱۹ با سقوطی چشمگیر روبرو شد. اما عربستانیها با تخفیفهای هنگفت برای مشتریان آسیایی در آستانه نشست اوپک پلاس که مصوبات آن از روز اول می اجرایی شد، افزایش زیادی در میزان صادرات خود به دست آوردند.
همایون فلکشاهی، از تحلیلگران موسسه اطلاعات تجاری کپلر با اشاره به کاهش ۲۳۰هزار بشکهای صادرات نفت عراق به هند و سقوط آن به ۸۰۰هزار بشکه در روز میگوید: این سقوط ماهانه را باید بزرگترین کاهش صادرات عراق به بازار بزرگ هند در چند سال اخیر دانست.
براساس گزارش موسسه کپلر، با کاهش صادرات نفت عراق، عربستان سعودی توانست میزان صادرات نفت خود به شبه قاره را از مرز یک میلیون بشکه در روز فراتر ببرد. میزان صادرات نفت ریاض نسبت به ماه مارس ۴۰۰هزار بشکه در روز افزایش نشان میدهد.
در شکل یک، میزان صادرات ماهانه نفت عربستان و عراق به هند در یک دهه اخیر نشان داده شده است.
این دو غول نفتی اوپک، رقابت تنگاتنگی را در بازار هند داشتهاند اما در سایه همهگیری ویروس کرونا، شاهد تحولی بزرگ در سهم بازار آنها هستیم.. فلکشاهی میگوید: این دو کشور در بازار چین نیز رقابت دشواری دارند. این دو کشور در چند دهه فرارو نیز پرچم داران رشد تقاضای جهانی نفت خواهند بود.
در ماه اوریل، صادرات نفت عراق و عربستان به چین با افزایش روبرو شده است. پکن به این دو کشور به عنوان تامین کنندگان کلیدی و اولویت دار نفت خود مینگرد.
سمیر مدنی، از بنیانگذاران موسسه تانکر ترکرز، یک کسب و کار نوآورانه ردیابی تانکرهای نفت با بهره گیری از تصاویر ماهوارهای و هوش مصنوعی میگوید: من به یاد ندارم که نفتکشهای حامل نفت عراق در سواحل چین لنگر انداخته و منتظر تحویل محموله خود مانده باشند.این اتفاق در گذشته به ندرت روی داده است. آنها مستقیم روانه بنادر و پایانههای نفتی چین میشدند.عربستانیها نیز نفتکشهای زیادی روانه بازار آسیا میکنند اما در سه ماه اخیر، بازار نفت با چالشی بزرگ و بیسابقه روبرو شده است.
هند نیز بازاری بزرگ صادرکنندگان نفت خاورمیانه به ویژه عربستان و عراق محسوب میشود. در چند دهه آینده، هندیها دومین مصرف کننده بزرگ نفت دنیا خواهند بود. هم اکنون، هند سومین مصرف کننده بزرگ نفت دنیا است.
در ماه مارس گذشته، آنها به مدت ۲۱ روز اعلام قرنطینه سراسری کردند و دو بار نیز این قانون تمدید شد. با اعلام قرنطینه در کشور هند، مصرف فرآوردههای نفتی سقوط کرد و پالایشگاهها تا مرز تعطیلی پیش رفتند. در این دوره، هندیها مخازن راهبردی نفتی خود را با نفت ارزان به ویژه از نفت خاورمیانه پر کردهاند.
درمندرا پرادها، وزیر نفت و منابع طبیعی هند در گفتگوی رسانهای اخیر خود اعلام کرد: ما بخشی از نفت خریداری شده خود را در تانکرها و نفتکشها ذخیره کردهایم. روابط تجاری ما با صادرکنندگان نفت ادامه خواهد داشت، اما آن ها باید به بحران کاهش تقاضا توجه کنند. به هر حال، وضعیت بازار انرژی بار دیگر به شرایط پیشین بازخواهد گشت.
با توقف پذیرش نفتکش های عراقی در پایانههای نفتی هند، دولت عراق با چالش روبرو شده است. شرکت هندوستان پترولیوم کورپ با اعلام شرایط اضطراری، از شرکت بازاریابی نفت عراق (سومو) خواسته تا از اعزام دو سفارش جدید خودداری کند.
آژانس بینالمللی انرژی از پیش بینی کاهش ۹.۳ میلیون بشکه ای تقاضای نفت در سال ۲۰۲۰ میلادی نسبت به سال گذشته خبر داده است. بدین ترتیب رشد تقاضای نفت در یک دهه گذشته از بین رفته است.زمان پایان بحران کنونی نامشخص است. اما تعدادی از صادرکنندگان نفتی خود را بیش از سایر رقبا برای رویارویی با آن مهیا کردهاند.
درآمدهای نفتی عراق نیز به شدت کاهش یافته و از ۶.۱۶۳ میلیارد دلار در ژانویه به ۱.۴۲۳ میلیارد دلار در آوریل رسیده است. البته عراقیها با توقف واردات نفت ایران توسط هندیها در دو سال اخیر با شرایط بهتری نسبت به گذشته به آینده مینگرند.رهبران ریاض و بغداد با شرایط کنونی، تلاش میکنند تا سهم بازار خود را در بازار هند حفظ کنند.
آرامکو با حضور در بازار پایین دستی هند و ساخت پالایشگاهی ۴۴ میلیارد دلاری و خریداری چند مجتمع پتروشیمی در ماهاراشترا تلاش میکند تا هند را به یک بازار بلندمدت با عرضه تضمینی طلای سیاه خود تبدیل کند. آرامکو در چارچوب راهبرد نگاه به شرق، خواهان حضور در بازار پمپ بنزینهای هند نیز است. بهترین راه پیش بینی آینده، ساختن آن است.
نویسنده: نوام رایدان
منبع: Forbes
مترجم: محسن داوری