میز نفت | تولید از میادین نفت دریای شمال پس از بحران تحریم نفتی سال ۱۹۷۳ میلادی، اقتصادی شد و بهسرعت افزایش یافت. جنگهای اعراب و رژیم اسراییل در آن سالها، باعث کاهش شدید عرضه نفت و رشد پرشتاب قیمت طلای سیاه شد.
امنیت انرژی بهسرعت در دستور از رهبران غرب قرار گرفت و توسعه منابع نفت و از دریای شمال با ده ها میلیاردها دلار سرمایهگذاری در اولویت قرار گرفت.
به هر ترتیب، صنعت نفت دریای شمال در یک دهه اخیر به دلیل سقوط قیمت نفت با رکود روبرو بوده است.
بحران کنونی میتواند صنعت نفت دریای شمال را تا لبه نابودی و سقوط به دره سوق دهد. این پروژهها برای بقا در بازار در حال مبارزهاند. هرچند همچنان این منطقه از ویژگیهای جذابی برخوردار است.
نخست اینکه این میادین فاصله کمی تا بازارهای مصرف دارند. شبکه خطوط لوله انتقال نفت و گاز دریای شمال به کشورهای اروپایی بسیار گسترده و کمنظیر است.دوم اینکه میادین دریای شمال در نزدیکی کشورهای توسعهیافته و مرفه شمال غرب اروپا قرار دارد که دارای زیرساختهای مختلف و سرمایه انسانی مناسب هستند.
بههرحال، هزینههای تولید از میادین دریای شمال نسبت به اکثر نقاط دنیا بهویژه خاورمیانه بالاتر است.
کوین سووان، تحلیلگر ارشد موسسه مشاوره انرژی وود مکنزی میگوید: شرکتهای فعال در بازار انرژی برای تداوم سودآوری به نفت بیش از ۴۰ دلار نیاز دارند. اگر قیمت نفت به بازه ۶۰ تا ۷۰ دلار بازگردد، آنها میتوانند برنامههای توسعه را دنبال کنند؛ اما قیمت ۴۰ تا ۵۰ دلاری نیز بسیاری از این شرکتها را وارد منطقه ریسک میکند.
بهصورت میانگین، پروژههای جهانی صنعت نفت از نقطه سر به سری ۳۵ دلاری برخوردارند. هماکنون قیمت یک بشکه نفت برنت ۳۵ دلار است و احتمال سقوط قیمت نفت به بازه ۱۰ تا ۲۰ دلار بالا است.
بحران کنونی در دورهای پدید آمده که شرکتهای نفتی در حال گذار از تبعات بحران سقوط قیمت نفت در سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ میلادی بودند. موسسه نفت و گاز انگلستان اعلام کرده که سال ۲۰۲۰ میلادی در تاریخ صنعت نفت بهعنوان سالی توفانی و پرالتهاب ثبت خواهد شد. با همهگیری کرونا اکثر ناوگان هوایی دنیا زمینگیر شدهاند. بسیاری از خودروهای شبکه حملونقل عمومی متوقفشدهاند و اقتصاد دنیا در شرایط رکود قرار دارد.
در سایه بحران کنونی، تقاضای روزانه نفت ۱۶ میلیون بشکه کاهشیافته که در تاریخ صنعت انرژی بیسابقه است.عدم توافق عربستان و روسیه بر سر موضوع کاهش تولید در نشست اخیر اوپک و آغاز جنگ قیمتها در بازار، صنعت نفت را بهسوی رکود و بیثباتی سوق داده است.
این بحران، پروژههای انرژی دریای شمال را بهشدت تحت تأثیر قرار داده است. در شرایط عادی، تعداد کارکنان شاغل در سکوهای فراساحلی این دریا ۱۱۵۰۰ نفر بوده است؛ اما هماکنون این عدد به ۷۰۰۰ نفر رسیده است.
بدین ترتیب تنها ظرف چند هفته از زمان آغاز بحران، شاهد کاهش ۳۵ درصدی تعداد کارکنان این سکوها بودهایم. همه فعالیتهای غیرضروری سکوهای دریایی متوقفشده است. هرچند تلاش برای مقابله با همهگیری ویروس مرگبار کرونا نیز در این راهبرد تأثیر داشته است.
موسسه ریستاد انرژی پیشبینی کرده که بیش از یکمیلیون نفر از شاغلان در صنعت نفت و گاز در سال ۲۰۲۰ میلادی کار خود را از دست خواهند داد.
راه پرفرازونشیب آینده
میادین عظیم دریای شمال در چند دهه گذشته منبع تولید نفت و گاز طبیعی بوده و اینک وارد دوره بلوغ خود شده است. لذا نروژیها باید پیش از توقف تولید و برچیده شدن سکوهای قدیمی، ذخایر جدیدی بیابند. هرچند بر اساس اعلام مدیران ارشد صنعت نفت نروژ، چشمانداز اکتشاف ذخایر جدید با ابهامهای مختلفی روبرو است. لذا باید فعالیتهای اکتشافی گستردهای در سالهای فرارو همچنان انجام شود.
ما میدانیم که دریای برنت، کانون فعالیتهای اکتشافی در سالهای اخیر بوده است، اما نتایج بهدستآمده، رضایتبخش نیست.
یکی از مدیران شرکت استات اویل در گفتگو با بلومبرگ میگوید: در سالهای اخیر، فعالیتهای اکتشافی در دریای برنت، نشانگر فرصتهای آینده برای شرکتهای نفتی خواهد بود. هرچند وی از نادیدهگیری دریای شمال بهعنوان یک نقطهضعف یادکرده است.
بدین ترتیب در صورت عدم کشف میادین جدید، باید کاشفان نفت بار دیگر بهسوی مناطق بالغ رهسپار شوند. گفته میشود دریای برنت، نیمی از ذخایر اکتشاف نشده نروژ را در خود جایداده است، اما دریای شمال به دلیل داشتن زیرساختهای تولید میتواند هزینههای برداشت از میدانهای جدید کشفشده بهویژه میدانهای کوچک را با اتصال به تأسیسات کنونی کاهش قابلتوجهی دهد. به نظر میرسد بازگشت شرکتهای نفتی به میدانهای قدیمی، اثربخشی بیشتری به ارمغان آورد
تبدیل بحران به فرصت
دیدر میشی، مدیرعامل موسسه نفت و گاز انگلستان میگوید:صنایع و کسبوکارهای انگلیس با فشاری غیرعادی و فراتر از انتظارات روبرو شدهاند. آنها پس از پشت سر گذاشتن یکی از بزرگترین بحرانهای رکود اقتصادی تاریخ، در لبه پرتگاه قرارگرفتهاند. این شرکتها سیاست کوچکسازی را در پیشگرفتهاند و ریسکهای مالی را پشت سر گذاشتهاند. بسیاری از کارکنان ماهر و متخصص خود را ازدستدادهاند. این شرکتها بسیاری از فرصتهای توسعه فناوری را نیز در مسیر پیشگامی بلندمدت در بازار را نیز ازدستدادهاند.
باوجودی که اکثر شرکتهای فعال در میادین نفت و گاز دریای شمال با شرایط دشواری روبرو هستند، نروژیها تولید از میدان نفتی عظیم ژوهان سویردراپ را آغاز کردهاند.
این میدان در سال ۲۰۱۰ میلادی و در دوره قیمت بالای نفت کشفشده است؛ اما با ورود دنیا به دوره نفت ارزان سودآوری این پروژه در هالهای از ابهام قرارگرفته است.
در ماه می امسال، رکورد تولید روزانه ۴۷۰هزار بشکه از این میدان فراساحلی ثبتشده است. هرچند این خبری خوشایند برای بازارهای انرژی به دلیل مازاد چشمگیر عرضه در این بازار ناپایدار و در شرایط رکود نیست.
این پروژه به دولت نروژ تعلق دارد و درآمدهای آن روانه خزانه آنها خواهد شد. گفته میشود باقیمت نفت ۲۰ دلاری نیز این پروژه سودآوری خواهد داشت. لذا رهبران نروژ چندان در مورد آینده این میدان نگرانی ندارند.
بحران یک ماه اخیر شرایط دشواری را برای صنعت نفت فراهم کرده است، اما قیمتها بهتدریج در حال افزایش است. چشمانداز بلندمدت صنعت نفت و گاز همچنان امیدبخش است. ویژگیهای جغرافیایی دریای شمال فرصتهایی را برای شرکتهای فعال در حوزه سوختهای فسیلی پدید آورده است. این دریای عموماً کمعمق، فاصله اندکی با بازارهای بزرگ مصرف دولتهای توسعهیافته دارد و همه آنها از حامیان گذار انرژی بهسوی دنیای پاک هستند.
ساخت و نصب صدها توربین بادی فراساحلی در این دریا راه را برای تولید انرژی پاک هموار کرده است. صدها شرکت انرژی در این منطقه فعالیت دارند که میتوانند در حوزه انرژیهای دریایی پاک کسبوکار خود را توسعه دهند.
شرکتهای نفتی باید خود را برای دوره پسانفت آماده کنند. بازار انرژی بادی فراساحلی را میتوان بازار آینده بسیاری از شرکتهای نفتی دانست؛ اما باید در گام نخست از بحران ویروس کرونا عبور کرد!
نویسنده: واماند ملیکشتاین
منبع: Oilprice
مترجم: محسن داوری
سه شنبه ۱۹ فروردين ۱۳۹۹ ساعت ۱۲:۲۹