عقب ماندگی بزرگ وزارت نفت در توسعه
35 میلیارد دلاری که سوخت
با تصمیمات عجیب وزارت نفت طی 6 سال گذشته بخش بزرگی از درآمدهایی که باید به خزانه می‌ریخت به رقیب ایران در بزرگترین میدان نفتی کشور واریز شد!
میز نفت| در ابتدای دهه 70 بود که بزرگترین میدان نفتی ایران کشف شد؛ میدان آزادگان که بعدها به با کشف میدانی دیگر در شمال آن، به آزادگان جنوبی مشهور شد. میدانی مشترک با 36 میلیارد بشکه نفت درجا که میان ایران و عراق مشترک بود. ازآنجاکه عراق به دلیل تحریم‌های بین‌المللی، مشکلات داخلی و وقوع جنگ، برنامه‌ای برای توسعه این میدان نداشت، موضوع توسعه آزادگان جنوبی از اهمیت خاصی برخوردار نبود. سال 1376 بود که رئیس‌جمهور وقت به ژاپن سفر کرد و در حاشیه این سفر، موضوع توسعه میدان آزادگان توسط شرکت اینپکس جدی‌تر شد.
اینپکس ژاپن که تا آن روز هیچ سابقه‌ای در بالادست صنعت نفت نداشت، مذاکرات انحصاری را در پیش گرفت به‌طوری‌که طبق تفاهم انجام‌شده، این میدان تنها توسط اینپکس باید توسعه می‌یافت. مذاکرات میان طرفین حدود 36 ماه به طول انجامید تا پس از ارائه MDP یا طرح توسعه اولیه میدان توسط ژاپنی‌ها، سال 1380 قرارداد امضاشده و در اسفند همان سال قرارداد نافذ شود.
از ابتدای سال 81 تا روی کار آمدن دولت نهم، هیچ اقدام مهمی از سوی ژاپنی‌ها صورت نگرفت و شرکت ملی نفت هم از ظرفیت‌های قراردادی خود برای معطلی چندساله استفاده نکرد. در دوره اصلاحات ژاپنی‌ها خواستار افزایش سقف قرارداد شدند که مذاکراتشان با وزارت نفت بی‌نتیجه باقی ماند. 8 سال وقت‌کشی وزارت نفت در آن دوره موجب شد تا سهام اینپکس در آزادگان جنوبی با تصمیم اخذشده از 90 درصد به 10 درصد برسد تا نیکو سهامدار اصلی این قرارداد باشد.
آغاز تولید با توان داخل
در دولت نهم اینپکس کنار گذاشته شد و توسعه اولیه آزادگان جنوبی به شرکت مناطق نفت‌خیز جنوب واگذار شد. این شرکت طی 6 ماه توانست با حفاری ده‌ها چاه و احداث تأسیسات جانبی مانند خط لوله، تولید از این میدان مشترک را به میزان 50 هزار بشکه در روز آغاز کند که این تولید تا به امروز بیش از 10 میلیارد دلار با فرض میانگین نفت 60 دلاری، عایدی برای کشور داشته است.
در سال 89 که تولید آزادگان ادامه داشت، مذاکره با چینی‌ها به مراحل پایانی نزدیک شد تا درنهایت چینی‌ها با پیشنهاد 5.680 میلیارد دلاری، تعهد بدهند تولید از آزادگان را در دو فاز اول و دوم به 600 هزار بشکه در روز برساندد؛ 320 هزار بشکه در فاز اول و 280 هزار بشکه در فاز دوم.
MOU نخست با چینی‌ها در سال 1389 در چین امضا شد تا پس از چکش‌کاری‌های بسیار و تغییر MDP میدان، قرارداد رسمی میان طرفین در زمان وزارت رستم قاسمی امضا شود.
سال 91 این قرارداد نافذ شد و هم‌زمان چینی‌ها توسعه آزادگان شمالی و یادآوران را نیز بر عهده گرفتند. باوجود توسعه فاز اول میادین آزادگان شمالی و یادآوران، آزادگان جنوبی از پیشرفت فراوان ای برخوردار نبود تا وزیر نفت چند صباح پس از روی کار آمدن، شرکت ملی نفت چین یا همان CNPC را از این میدان اخراج کند همین موضوع موجب شد تا چینی‌ها ادعای خسارت یک میلیارد دلاری را مطرح کرده و دست بالا را در این اختلاف بگیرند.
دولت یازدهم تصمیم می‌گیرد در یک اقدام عجیب، حفاری چاه‌ها را به‌صورت کاملاً شلخته خردکرده و حفاری چاه‌ها را میان شرکت‌های حفاری تقسیم کند. بیش از 80 حلقه چاه حفاری شد اما پس از پایان حفاری تولید از آن‌ها شروع نشد چراکه نه خط لوله انتقالی برای آن احداث شده بود و نه کارخانه بهره‌برداری.
بااین‌وجود و با توجه به تأسیسات موجود، تولید از آزادگان جنوبی به 80 هزار بشکه در روز رسید ولی مشکل اصلی دراین‌باره نبود کارخانه فراورش یا CTEP بود؛ در مرداد 93 مناقصه‌ای برای احداث این کارخانه برگزار می‌شود که درنهایت شرکت کیسون برنده می‌شود اما به ناگهان این پروژه به بهانه‌های مختلف از کیسون گرفته می‌شود، بدون آنکه توضیح روشنی دراین‌باره از سوی مسئولان منتشر شود.
چندی بعد مناقصه دیگری برگزار می‌شود که بازهم کیسون برنده می‌شود اما بازهم خبری از واگذاری ساخت کارخانه بهره‌برداری به این شرکت ایرانی نیست؛ در همان زمان گفته شد که برای توسعه میدان آزادگان جنوبی مناقصه بین‌المللی برگزار خواهد شد و شرکت‌های بزرگ نفتی جهان برای توسعه این میدان که واحد CTEP را نیز شامل می‌شود، به رقابت با یکدیگر خواهند پرداخت.
وعده‌های بسیار وزیر نفت و مدیران شرکت ملی نفت هیچ‌گاه محقق نشد و موضوع ساخت کارخانه فراورش آزادگان جنوبی به محاق رفت تا اینکه در سال 1396، شرکت ملی نفت تصمیم می‌گیرد تا بازهم برای این کارخانه مناقصه برگزار کند.
CTEP چیست؟
اصولاً برای توسعه هر میدانی احداث کارخانه فراورش یا CTEP ضروری است که وظیفه آن، فراورش نفت و جداسازی آب، نمک، گاز و ... از نفت خام است. برای آزادگان جنوبی یک واحد فرآورش 280 هزار بشکه‌ای در فاز اول طراحی‌شده بود تا نفت تولیدی را فراورش کند. با عدم احداث این کارخانه طی 6 سال گذشته و باطل کردن مناقصه‌های مختلف، نفت آزادگان جنوبی به CTEP جفیر می‌رود که برای نفت سبک طراحی‌شده است.
نفت آزادگان جنوبی نفت سنگین است و به همین دلیل، بخشی از نفت آزادگان جنوبی پس از ورود به کارخانه جفیر می‌سوزد و دود سیاهی را متصاعد می‌کند. درواقع به دلیل تفاوت نفت آزادگان جنوبی با نفت جفیر، بازدهی آن برای آزادگان جنوبی بسیار پایین است که همین موضوع موجب می‌شود استهلاک کارخانه جفیر نیز سرعت بیشتری بگیرد.
هم‌اکنون آزادگان جنوبی با حفاری‌های انجام‌شده و به‌شرط اجرای تعدادی پروژه روی چاه‌ها، می‌تواند روزانه حدود 120 هزار بشکه نفت تولید کند اما میزان تولید فعلی آن حدود 90 بشکه در روز است. یکی از دلایل کاهش تولید جدای از مشکلات بخش حفاری، نبود ظرفیت فراورش است که شرکت ملی نفت باید توضیح دهد چرا پس از گذشت 6 سال هنوز خبری از CTEP آزادگان نیست.
مناقصه جدید و پتروپارس
در جدیدترین مناقصه‌ای که برای CTEP برگزار شد، دو شرکت حضور داشتند؛ یکی پتروپارس و دیگری یک کنسرسیوم متشکل از شرکت‌های «دُرریز» و «APS»؛ پاکت‌های مناقصه که باز شد کنسرسیوم مورداشاره، با مبلغ 307 میلیون دلار برنده مناقصه شد و پتروپارس حتی برنده دوم هم نشد. برای درک بهتر اتفاق رخ‌داده باید گفت یک مناقصه ممکن است برنده دوم هم داشته باشد که اگر برنده نخست نتوانست به تعهدات خود عمل کند، برنده دوم جایگزین آن شود.
طبق قانون رایج در مناقصات، چنانچه اگر فاصله قیمتی نفر اول و دوم از مبلغ «تضمین» بیشتر باشد عنوانی به نام برنده دم وجود ندارد که دقیقاً همین اتفاق برای پتروپارس رخ داد و اگر برنده اول، نمی‌توانست به موضوع «تضمین انجام تعهدات» عمل کند، مناقصه باید دوباره برگزار شود.
به دلیل خارجی بودن یکی از اعضای کنسرسیومی که برنده مناقصه شده بود، ارائه تضمین انجام تعهدات با مشکلاتی همراه شد که درنهایت شرکت ملی نفت رأی به فسخ داد تا مناقصه دیگری برگزار شود. این اتفاقات با واگذاری MC پروژه آزادگان جنوبی به پتروپارس مصادف شد و این شرکت توانست شرکت ملی نفت را متقاعد کند تا قرارداد ساخت CTEP این میدان را نیز انجام دهد آن‌هم بدون مناقصه!
شرکتی که در مناقصه اخیر برنده دوم هم نبود توانست اجرای CTEP را از آن خود کند و برای ساخت و بهره‌برداری از آن 24 ماه زمان تعیین شد؛ این عدد برای بیشتر کارشناسان یک شوخی است زیرا حداقل زمان برای ساخت و بهره‌برداری از یک واحد 280 هزار بشکه‌ای در ایران حداقل 4 سال است اما شرکت ملی نفت، این قرارداد را با پتروپارس و در سکوت خبری امضا کرد.
ورود دستگاه‌های فراورش سیار
شرکت ملی نفت اما طی سال‌های گذشته، چند دستگاه فراورش سیار از یک کشور اروپایی اجاره کرده است تا روزانه 50 هزار بشکه نفت فراورش کند. این دستگاه‌ها بابت فراورش هر بشکه نفت 1.2 دلار دریافت می‌کنند،
با در نظر گرفتن 50 دلار برای هر بشکه نفت، سالانه 22 میلیون دلار برای هر دستگاه پرداخت می‌شود که در چهار سال رقمی معادل 88 میلیون دلار را خروجی می‌دهد.
اگر فرض بگیریم آزادگان جنوبی هم‌اکنون بتواند روزانه 150 هزار بشکه در روز نفت تولید کند، به سه دستگاه فراورش سیار نیاز است که حداقل برای 4 سال باید در منطقه باقی بمانند، این بدان معناست که طی این 4 سال بیش از 260 میلیون دلار – به‌شرط ثابت ماندن اجاره – پرداخت می‌شود که با پول آن می‌شد چه در سال 93 و چه امروز یک واحد CTEP مدرن احداث کرد.
فرصت سوزی‌ها
مشکل امروز آزادگان جنوبی میزان تولید نیست، بلکه نبود کارخانه فرآوری است که اگر بود، دسترسی به تولید 220 هزار بشکه امکان‌پذیر بود. چنانچه در سال 93 عملیات احداث کارخانه CTEP آزادگان جنوبی آغاز می‌شد، با توجه به حفاری بیش از 180 حلقه چاه و همچنین لغو تحریم‌ها که سرعت پروژه را افزایش می‌داد، از سال 95 تا پایان سال 98 روزانه 220 هزار بشکه نفت به این کارخانه می‌رفت که با میانگین قیمت نفت 50 دلاری، به معنای درآمد 16 میلیارد دلاری بود.
یکی دیگر از فرصت سوزی‌ها فسخ قرارداد به شرکت CNPC چین بود؛ اگر وزارت نفت در یک اقدام کاملاً اشتباه، قرارداد خود را با چین فسخ نمی‌کرد و از ابزار قراردادی خود برای تولید 320 هزار بشکه در فاز نخست بهره می‌برد، وضعیت این‌گونه نبود. فاصله «تولید فعلی» آزادگان جنوبی با «هدف تولیدی» قرارداد چینی‌ها 220 هزار بشکه در روز است که این بدان معناست با فسخ قرارداد با CNPC، از درآمد سالانه 4 میلیارد دلار صرف‌نظر کردیم کما اینکه آخرین آمارها نشان می‌دهد میزان تولید از آزادگان جنوبی کمتر از 100 هزار بشکه در روز است.
اگر وزارت نفت تصمیم درستی می‌گرفت، تولید از آزادگان جنوبی حداکثر در پایان سال 96 به 320 هزار بشکه در روز می‌رسید که قطعاً با نبود کارخانه فراورش نفت تا 4 سال دیگر- سال 1402- هیچ‌گاه تولید نفت آزادگان بیشتر از 150 هزار بشکه نخواهد بود. با کسر 150 هزار بشکه از 320 هزار بشکه، مابه‌التفاوت 170 هزار بشکه‌ای باقی می‌ماند که به فرض ساخت 4 ساله CTEP، بیش از 18.5 میلیارد دلار از درآمدهای بالقوه کشور از دست می‌رود.
این ضرر 18.5 میلیارد دلاری در کنار ضرر 16 میلیارد دلاری که در سطور بالا بدان اشاره شد، به معنای از کف رفتن 35 میلیارد دلار از درآمدی است که متهم اصلی آن وزارت نفت است. وزیر نفتی که امروز وی را قهرمان توسعه میادین مشترک می‌نامند، در 8 سال نخست وزارت خود، حتی یک چاه نیز در آزادگان حفاری نکرد و در دوره دوم وزارت خود نیز، با فسخ قرارداد توسعه با چینی‌ها و همچنین عدم احداث کارخانه CTEP، کشور را از درآمد 35 میلیارد دلاری محروم کرد.
به بیان ساده‌تر، وزیر نفت نه‌تنها هیچ کار مهمی در بزرگترین میدان نفتی ایران انجام نداد بلکه کارهای انجام‌شده را نیز لغو کرد تا عراقی‌ها با خیالی راحت، به بهره‌برداری از این میدان مشغول باشند.
ميدان آزادگان ،ميدان نفتى مشترك بسيار مهمى كه با اعمال سياست درست ودر عين حال ساده و معمول و با اتكا به توان داخلى می‌توانست حداكثر ظرف هشت سال در دو فاز به‌طور كامل توسعه يافته و به حداكثر توليد برسد و بیش از پنجاه ميليارد دلار عايد كشور كند باسیاست‌های غلط، خودمحوری و در انتظار اروپایی‌ها بودن پس از گذشت ٢٢ سال سياست ناموفق و تصميمات يك فرد ظرف ١٤ سال و از بين بردن تصميمات و اقدامات مؤثر دیگر آن، اینک با تأخیرها و تصمیمات اشتباه مكرر مواجه شده است که خسران غیرقابل‌جبران آن باید با پاسخگویی شخص وزیر نفت همراه باشد.
منبع: جوان
اینپکس ژاپن که تا آن روز هیچ سابقه‌ای در بالادست صنعت نفت نداشت، مذاکرات انحصاری را در پیش گرفت به‌طوری‌که طبق تفاهم انجام‌شده، این میدان تنها توسط اینپکس باید توسعه می‌یافت. مذاکرات میان طرفین حدود 36 ماه به طول انجامید تا پس از ارائه MDP یا طرح توسعه اولیه میدان توسط ژاپنی‌ها، سال 1380 قرارداد امضاشده و در اسفند همان سال قرارداد نافذ شود.
از ابتدای سال 81 تا روی کار آمدن دولت نهم، هیچ اقدام مهمی از سوی ژاپنی‌ها صورت نگرفت و شرکت ملی نفت هم از ظرفیت‌های قراردادی خود برای معطلی چندساله استفاده نکرد. در دوره اصلاحات ژاپنی‌ها خواستار افزایش سقف قرارداد شدند که مذاکراتشان با وزارت نفت بی‌نتیجه باقی ماند. 8 سال وقت‌کشی وزارت نفت در آن دوره موجب شد تا سهام اینپکس در آزادگان جنوبی با تصمیم اخذشده از 90 درصد به 10 درصد برسد تا نیکو سهامدار اصلی این قرارداد باشد.
آغاز تولید با توان داخل
در دولت نهم اینپکس کنار گذاشته شد و توسعه اولیه آزادگان جنوبی به شرکت مناطق نفت‌خیز جنوب واگذار شد. این شرکت طی 6 ماه توانست با حفاری ده‌ها چاه و احداث تأسیسات جانبی مانند خط لوله، تولید از این میدان مشترک را به میزان 50 هزار بشکه در روز آغاز کند که این تولید تا به امروز بیش از 10 میلیارد دلار با فرض میانگین نفت 60 دلاری، عایدی برای کشور داشته است.
در سال 89 که تولید آزادگان ادامه داشت، مذاکره با چینی‌ها به مراحل پایانی نزدیک شد تا درنهایت چینی‌ها با پیشنهاد 5.680 میلیارد دلاری، تعهد بدهند تولید از آزادگان را در دو فاز اول و دوم به 600 هزار بشکه در روز برساندد؛ 320 هزار بشکه در فاز اول و 280 هزار بشکه در فاز دوم.
MOU نخست با چینی‌ها در سال 1389 در چین امضا شد تا پس از چکش‌کاری‌های بسیار و تغییر MDP میدان، قرارداد رسمی میان طرفین در زمان وزارت رستم قاسمی امضا شود.
سال 91 این قرارداد نافذ شد و هم‌زمان چینی‌ها توسعه آزادگان شمالی و یادآوران را نیز بر عهده گرفتند. باوجود توسعه فاز اول میادین آزادگان شمالی و یادآوران، آزادگان جنوبی از پیشرفت فراوان ای برخوردار نبود تا وزیر نفت چند صباح پس از روی کار آمدن، شرکت ملی نفت چین یا همان CNPC را از این میدان اخراج کند همین موضوع موجب شد تا چینی‌ها ادعای خسارت یک میلیارد دلاری را مطرح کرده و دست بالا را در این اختلاف بگیرند.
دولت یازدهم تصمیم می‌گیرد در یک اقدام عجیب، حفاری چاه‌ها را به‌صورت کاملاً شلخته خردکرده و حفاری چاه‌ها را میان شرکت‌های حفاری تقسیم کند. بیش از 80 حلقه چاه حفاری شد اما پس از پایان حفاری تولید از آن‌ها شروع نشد چراکه نه خط لوله انتقالی برای آن احداث شده بود و نه کارخانه بهره‌برداری.
بااین‌وجود و با توجه به تأسیسات موجود، تولید از آزادگان جنوبی به 80 هزار بشکه در روز رسید ولی مشکل اصلی دراین‌باره نبود کارخانه فراورش یا CTEP بود؛ در مرداد 93 مناقصه‌ای برای احداث این کارخانه برگزار می‌شود که درنهایت شرکت کیسون برنده می‌شود اما به ناگهان این پروژه به بهانه‌های مختلف از کیسون گرفته می‌شود، بدون آنکه توضیح روشنی دراین‌باره از سوی مسئولان منتشر شود.
چندی بعد مناقصه دیگری برگزار می‌شود که بازهم کیسون برنده می‌شود اما بازهم خبری از واگذاری ساخت کارخانه بهره‌برداری به این شرکت ایرانی نیست؛ در همان زمان گفته شد که برای توسعه میدان آزادگان جنوبی مناقصه بین‌المللی برگزار خواهد شد و شرکت‌های بزرگ نفتی جهان برای توسعه این میدان که واحد CTEP را نیز شامل می‌شود، به رقابت با یکدیگر خواهند پرداخت.
وعده‌های بسیار وزیر نفت و مدیران شرکت ملی نفت هیچ‌گاه محقق نشد و موضوع ساخت کارخانه فراورش آزادگان جنوبی به محاق رفت تا اینکه در سال 1396، شرکت ملی نفت تصمیم می‌گیرد تا بازهم برای این کارخانه مناقصه برگزار کند.
CTEP چیست؟
اصولاً برای توسعه هر میدانی احداث کارخانه فراورش یا CTEP ضروری است که وظیفه آن، فراورش نفت و جداسازی آب، نمک، گاز و ... از نفت خام است. برای آزادگان جنوبی یک واحد فرآورش 280 هزار بشکه‌ای در فاز اول طراحی‌شده بود تا نفت تولیدی را فراورش کند. با عدم احداث این کارخانه طی 6 سال گذشته و باطل کردن مناقصه‌های مختلف، نفت آزادگان جنوبی به CTEP جفیر می‌رود که برای نفت سبک طراحی‌شده است.
نفت آزادگان جنوبی نفت سنگین است و به همین دلیل، بخشی از نفت آزادگان جنوبی پس از ورود به کارخانه جفیر می‌سوزد و دود سیاهی را متصاعد می‌کند. درواقع به دلیل تفاوت نفت آزادگان جنوبی با نفت جفیر، بازدهی آن برای آزادگان جنوبی بسیار پایین است که همین موضوع موجب می‌شود استهلاک کارخانه جفیر نیز سرعت بیشتری بگیرد.
هم‌اکنون آزادگان جنوبی با حفاری‌های انجام‌شده و به‌شرط اجرای تعدادی پروژه روی چاه‌ها، می‌تواند روزانه حدود 120 هزار بشکه نفت تولید کند اما میزان تولید فعلی آن حدود 90 بشکه در روز است. یکی از دلایل کاهش تولید جدای از مشکلات بخش حفاری، نبود ظرفیت فراورش است که شرکت ملی نفت باید توضیح دهد چرا پس از گذشت 6 سال هنوز خبری از CTEP آزادگان نیست.
مناقصه جدید و پتروپارس
در جدیدترین مناقصه‌ای که برای CTEP برگزار شد، دو شرکت حضور داشتند؛ یکی پتروپارس و دیگری یک کنسرسیوم متشکل از شرکت‌های «دُرریز» و «APS»؛ پاکت‌های مناقصه که باز شد کنسرسیوم مورداشاره، با مبلغ 307 میلیون دلار برنده مناقصه شد و پتروپارس حتی برنده دوم هم نشد. برای درک بهتر اتفاق رخ‌داده باید گفت یک مناقصه ممکن است برنده دوم هم داشته باشد که اگر برنده نخست نتوانست به تعهدات خود عمل کند، برنده دوم جایگزین آن شود.
طبق قانون رایج در مناقصات، چنانچه اگر فاصله قیمتی نفر اول و دوم از مبلغ «تضمین» بیشتر باشد عنوانی به نام برنده دم وجود ندارد که دقیقاً همین اتفاق برای پتروپارس رخ داد و اگر برنده اول، نمی‌توانست به موضوع «تضمین انجام تعهدات» عمل کند، مناقصه باید دوباره برگزار شود.
به دلیل خارجی بودن یکی از اعضای کنسرسیومی که برنده مناقصه شده بود، ارائه تضمین انجام تعهدات با مشکلاتی همراه شد که درنهایت شرکت ملی نفت رأی به فسخ داد تا مناقصه دیگری برگزار شود. این اتفاقات با واگذاری MC پروژه آزادگان جنوبی به پتروپارس مصادف شد و این شرکت توانست شرکت ملی نفت را متقاعد کند تا قرارداد ساخت CTEP این میدان را نیز انجام دهد آن‌هم بدون مناقصه!
شرکتی که در مناقصه اخیر برنده دوم هم نبود توانست اجرای CTEP را از آن خود کند و برای ساخت و بهره‌برداری از آن 24 ماه زمان تعیین شد؛ این عدد برای بیشتر کارشناسان یک شوخی است زیرا حداقل زمان برای ساخت و بهره‌برداری از یک واحد 280 هزار بشکه‌ای در ایران حداقل 4 سال است اما شرکت ملی نفت، این قرارداد را با پتروپارس و در سکوت خبری امضا کرد.
ورود دستگاه‌های فراورش سیار
شرکت ملی نفت اما طی سال‌های گذشته، چند دستگاه فراورش سیار از یک کشور اروپایی اجاره کرده است تا روزانه 50 هزار بشکه نفت فراورش کند. این دستگاه‌ها بابت فراورش هر بشکه نفت 1.2 دلار دریافت می‌کنند،
با در نظر گرفتن 50 دلار برای هر بشکه نفت، سالانه 22 میلیون دلار برای هر دستگاه پرداخت می‌شود که در چهار سال رقمی معادل 88 میلیون دلار را خروجی می‌دهد.
اگر فرض بگیریم آزادگان جنوبی هم‌اکنون بتواند روزانه 150 هزار بشکه در روز نفت تولید کند، به سه دستگاه فراورش سیار نیاز است که حداقل برای 4 سال باید در منطقه باقی بمانند، این بدان معناست که طی این 4 سال بیش از 260 میلیون دلار – به‌شرط ثابت ماندن اجاره – پرداخت می‌شود که با پول آن می‌شد چه در سال 93 و چه امروز یک واحد CTEP مدرن احداث کرد.
فرصت سوزی‌ها
مشکل امروز آزادگان جنوبی میزان تولید نیست، بلکه نبود کارخانه فرآوری است که اگر بود، دسترسی به تولید 220 هزار بشکه امکان‌پذیر بود. چنانچه در سال 93 عملیات احداث کارخانه CTEP آزادگان جنوبی آغاز می‌شد، با توجه به حفاری بیش از 180 حلقه چاه و همچنین لغو تحریم‌ها که سرعت پروژه را افزایش می‌داد، از سال 95 تا پایان سال 98 روزانه 220 هزار بشکه نفت به این کارخانه می‌رفت که با میانگین قیمت نفت 50 دلاری، به معنای درآمد 16 میلیارد دلاری بود.
یکی دیگر از فرصت سوزی‌ها فسخ قرارداد به شرکت CNPC چین بود؛ اگر وزارت نفت در یک اقدام کاملاً اشتباه، قرارداد خود را با چین فسخ نمی‌کرد و از ابزار قراردادی خود برای تولید 320 هزار بشکه در فاز نخست بهره می‌برد، وضعیت این‌گونه نبود. فاصله «تولید فعلی» آزادگان جنوبی با «هدف تولیدی» قرارداد چینی‌ها 220 هزار بشکه در روز است که این بدان معناست با فسخ قرارداد با CNPC، از درآمد سالانه 4 میلیارد دلار صرف‌نظر کردیم کما اینکه آخرین آمارها نشان می‌دهد میزان تولید از آزادگان جنوبی کمتر از 100 هزار بشکه در روز است.
اگر وزارت نفت تصمیم درستی می‌گرفت، تولید از آزادگان جنوبی حداکثر در پایان سال 96 به 320 هزار بشکه در روز می‌رسید که قطعاً با نبود کارخانه فراورش نفت تا 4 سال دیگر- سال 1402- هیچ‌گاه تولید نفت آزادگان بیشتر از 150 هزار بشکه نخواهد بود. با کسر 150 هزار بشکه از 320 هزار بشکه، مابه‌التفاوت 170 هزار بشکه‌ای باقی می‌ماند که به فرض ساخت 4 ساله CTEP، بیش از 18.5 میلیارد دلار از درآمدهای بالقوه کشور از دست می‌رود.
این ضرر 18.5 میلیارد دلاری در کنار ضرر 16 میلیارد دلاری که در سطور بالا بدان اشاره شد، به معنای از کف رفتن 35 میلیارد دلار از درآمدی است که متهم اصلی آن وزارت نفت است. وزیر نفتی که امروز وی را قهرمان توسعه میادین مشترک می‌نامند، در 8 سال نخست وزارت خود، حتی یک چاه نیز در آزادگان حفاری نکرد و در دوره دوم وزارت خود نیز، با فسخ قرارداد توسعه با چینی‌ها و همچنین عدم احداث کارخانه CTEP، کشور را از درآمد 35 میلیارد دلاری محروم کرد.
به بیان ساده‌تر، وزیر نفت نه‌تنها هیچ کار مهمی در بزرگترین میدان نفتی ایران انجام نداد بلکه کارهای انجام‌شده را نیز لغو کرد تا عراقی‌ها با خیالی راحت، به بهره‌برداری از این میدان مشغول باشند.
ميدان آزادگان ،ميدان نفتى مشترك بسيار مهمى كه با اعمال سياست درست ودر عين حال ساده و معمول و با اتكا به توان داخلى می‌توانست حداكثر ظرف هشت سال در دو فاز به‌طور كامل توسعه يافته و به حداكثر توليد برسد و بیش از پنجاه ميليارد دلار عايد كشور كند باسیاست‌های غلط، خودمحوری و در انتظار اروپایی‌ها بودن پس از گذشت ٢٢ سال سياست ناموفق و تصميمات يك فرد ظرف ١٤ سال و از بين بردن تصميمات و اقدامات مؤثر دیگر آن، اینک با تأخیرها و تصمیمات اشتباه مكرر مواجه شده است که خسران غیرقابل‌جبران آن باید با پاسخگویی شخص وزیر نفت همراه باشد.
منبع: جوان
شنبه ۶ مهر ۱۳۹۸ ساعت ۱۱:۳۹
کد مطلب: 24842
