میز نفت| اصلاحات اقتصادی پرسروصدای اعلامشده توسط پادشاهی صحرا در مرحله اجرا با شکستهای پشت سر هم روبرو شده است. شرکت آرامکوی سعودی بهعنوان بزرگترین شرکت صنعت نفت دنیا، در دهههای اخیر، تأمینکننده اصلی درآمدهای کشور عربستان سعودی و زندگی اشرافی خانواده سلطنتی بوده است.
در هفته گذشته، خبر خرید سهام شرکت سابیک، غول صنعت پتروشیمی عربستان توسط آرامکو، بهت کارشناسان و تحلیلگران صنعت نفت را به همراه آورد. عدهای نیز این خبر را یک موضوع مضحک دانستند. آنها معتقدند به دلیل تأخیر در خصوصیسازی آرامکو، شیوخ ریاض به دنبال انحراف افکار عمومی هستند.
مشاوران ملک بن سلمان ولیعهد این کشور، پیشنهاد خصوصیسازی آرامکو برای تجدید ساختار اقتصاد وابسته به درآمدهای نفتی عربستان را مطرح کردهاند. توسعه بخش پاییندستی نیز بخشی از این راهبرد به شمار میرود. بدین ترتیب درآمدهای واگذاری واحدهای پتروشیمی نیز در بخش متنوع کردن اقتصاد شبهجزیره در افق سال 2030 میلادی هزینه خواهد شد.
انتشار خبر خریداری سهام شرکت سابیک توسط آرامکو در ابتدا به طعنههای کارشناسان نفتی روبرو شد، اما هماکنون گفته میشود آرامکو در حال برداشتن گامهای بزرگتری است.
منابع سعودی اعلام کردهاند که شرکت آرامکو به دنبال تصاحب 70 درصد سهام سابیک است. سهام این شرکت پاییندستی به صندوق ثروت ملی سعودی تعلق دارد. آرامکو در حال تبدیلشدن به یک ابر شرکت نفتی است که تاکنون سابقه نداشته است.
در مورد درستی این ادعای سعودیها نمیتوان از هماکنون قضاوت کرد، اما تأثیرات این اقدام بر بازارهای جهانی نفت، گسترده خواهد بود. تعدادی از منابع اعلام کردهاند جی پی مورگان و مورگان استنلی بهعنوان مشاوران پروژه انتخابشده تا فرآیند خرید شرکت سابیک، مدیریت و اجرا شود.
شرکت سابیک از دیرباز در حوزه پتروشیمی فعال بوده، اما شرکت آرامکو بر بخش بالادستی تمرکز دارد. رشد بینالمللی در حوزه پاییندستی و خرید سهام چند شرکت اروپایی (نظیر دی اس ام پتروچمیکال) نشان میدهد شرکت سابیک به دنبال قدرتمندتر شدن است.
موفقیت نهتنها باعث ایجاد رقابت می شود، بلکه به بهبود عملیات و افزایش کارایی منجر میشود.رهبران آرامکو در رویای رهبری بازارهای بالادستی و پاییندستی نفت دنیا بودهاند، اما شرکت سابیک همواره یک عامل محدودکننده در موفقیت آرامکو در بازار به شمار میرود.
محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان با دستیابی به قدرت، به دنبال افزایش قدرت آرامکو و تثبیت بازارهای کلیدی این غول نفتی است. آرامکو با خریداری سهام دومین شرکت نفتی شبهجزیره میتواند پازل کنترل خود را در بازار عربستان تکمیل کند.
این اقدامات سردرگم ریاض نشان میدهد موفقیت طرح رویاپردازانه خصوصیسازی آرامکو با تردیدهای زیادی روبرو است. امین ناصر، مدیرعامل آرامکو اعلام کرده که خریداری بخش اعظم سهام سابیک میتواند بار دیگر زمان خصوصیسازی شرکتش را به تأخیر اندازد. تحلیلگران این موضوع را با عنوان نشانه دیگری میدانند که این طرح پرسروصدا هیچگاه به واقعیت نخواهد پیوست.
احتمال خصوصیسازی آرامکو همچنان وجود دارد، اما ممکن است تنها بخشهای پاییندستی این غول عربستانی واگذار شود. رهبران عربستان که از ابتدا تمایلی به ایجاد شفافیت در شرکت پررمزوراز نفتی خود نداشتهاند، با ادغام این دو شرکت میتوانند یک خصوصیسازی نمادین ایجاد کنند.
اما ادغام این دو شرکت پاییندستی میتواند چالشهای حقوقی و مالی به همراه آورد. بازار پتروشیمی تاکنون با چند خصوصیسازی روبرو بوده، اما ذخایر 276 میلیارد بشکهای نفت عربستان با این اقدام همچنان در اختیار شیوخ عربستانی باقی خواهند ماند.
تاکنون اقدام کاملی برای ارزیابی ذخایر و بررسی میدانهای نفتی شرکت آرامکو انجام نشده است. با خریداری 70 درصد سهام سابیک توسط شرکت آرامکو، دهها میلیارد دلار روانه صندوق ثروت ملی عربستان خواهد شد. این صندوق چند پروژه نیمهکاره بزرگ اقتصادی و زیرساختی در دستساخت بهویژه در سواحل دریای سرخ دارد که نیازمند بودجه هستند.
با سرمایهگذاری عربستان در اجرای پروژههای زیرساختی، فرصتهای جدید اشتغال آفرینی پدید آمده و صدها شرکت کوچک و متوسط داخلی ایجاد شده است. با فروش شرکت سابیک، ساخت شهر جدید 500 میلیارد دلاری نیوم در شمال غرب شبهجزیره و منطقه آزاد شبهجزیره سینا در مصر سرعت خواهد گرفت.
با خرید شرکت سابیک، ارزش آرامکو افزایشیافته و خصوصیسازی این شرکت درآمدهای بیشتری برای رهبران ریاض به ارمغان خواهد آورد.
البته این اقدام میتواند همانند یک شیر اطمینان برای ریاض و ظهران عمل کند. فشارها برای خصوصیسازی آرامکو و اقدامات موردنیاز کاهش یافته و سابیک میتواند با دستیابی مستقیم به نفت تولیدی در آرامکو، از حمایتهای فنی این غول بزرگ نفتی استفاده کند.
این ادغام میتواند بخشهای مهمی از خواستههای سابیک در نقشآفرینی گستردهتر در بازار را عملی نماید. بورس عربستان آماده جذب صدها میلیارد دلار درآمد فروش سهام آرامکو است و بازی بزرگ با تغییر مهرهها آغاز شده است.
به نظر میرسد شیخ محمد بن سلمان همزمان با ارائه تحلیلهای مختلف کارشناسان در مورد دورنمای فعالیت غولهای نفتی عربستان، در پشت درهای بسته کاخهای خود به این اظهارنظرها لبخند میزند. وی نقشههای بزرگی در سر دارد و راهبردهایی تاریخساز را آغاز کرده است؛ اما قمار وی با کارت بازی آرامکو میتواند بازار انرژی دنیا را تغییر دهد.
نویسنده: کیریل ویدرشون
منبع: Oilprice
مترجم: محسن داوری
يکشنبه ۱۴ مرداد ۱۳۹۷ ساعت ۰۹:۱۶