میز نفت| شرکت آرامکوی سعودی با بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار درآمد پیش از کسر مالیات در سال ۲۰۱۸ میلادی را میتوان سودآورترین شرکت دنیا دانست. اما با وجود آغاز خصوصیسازی این غول نفتی، سرمایهگذاران بزرگ بازار در مورد خرید سهام آن تردید دارند. در ادامه با ۱۰ دلیل برای عدم خرید سهام آرامکو آشنا میشویم:
۱. ریسک ژئوپلیتیک
حملات ۱۴ سپتامبر به تاسیسات آرامکو در عبقیق و خوریس با موشکهای کروز، تولید روزانه عربستان را به نصف کاهش داد. این حملات قیمت نفت را چند دلار افزایش داد. با افزایش ۲۰ دلاری قیمت هر بشکه نفت، شاهد عبور بهای طلای سیاه از مرز ۶۰ دلار بودیم.
هرچند هم اکنون و پس از گذشت یک ماه، قیمت نفت کمتر از زمان پیش از حملات است. با افزایش تنشها، ترامپ دیگر تمایلی به نگه داشتن چتر عموسام بر روی سر عربستان ندارد. محمد بن سلمان کشورش را وارد باتلاق یمن کرده و آینده این جنگ، تاریک به نظر میرسد. میادین نفتی عربستان نیز در برابر جنگ نیابتی کنونی با ایران، آسیب پذیر هستند. آرمیتا سین، از کارشناسان موسسه انرژی اسپکتس میگوید: احتمال انجام حملات مشابه، بر بازار عرضه سهام آرامکو سایه افکنده است.
۲. فقدان رشد
در بازارهای کالا، موفقیت در رقابت، نیازمند ارائه دورنمای جذاب و یافتن مشتری است. یک شرکت کوچک میتواند به سادگی اندازه و ارزش خود را دو برابر کند. اما بی تردید آرامکو، فاقد این توانایی است.
تولید این شرکت از سالها پیش، یکنواخت بوده و در ۵ سال اخیر، هیچگاه از مرز ۱۰ میلیون بشکه در روز فراتر نرفته است. در سالهای اخیر و در مسیر اجرای توافق کاهش تولید اوپک، آرامکو وادار شده تا با کمتر از ۹۰ درصد ظرفیت خود، تولید کند. در نیمه نخست سال ۲۰۱۹ میلادی، درآمد خالص و سرمایهگذاری آرامکو با کاهش ۱۲ درصدی به ۴۷ میلیارد دلار و ۱۴.۵ میلیارد دلار کاهش یافته است.
براساس مطالعه موسسه برکشتین، شرکت آرامکو در سال جاری، فاقد منابع مالی کافی برای پرداخت سود سهام خود خواهد بود. لذا آرامکو برای تامین سود پرداختی یه سهامداران باید وام بگیرد.
۳. فقدان استقلال
بیل فارن پرایس، از کارشناسان آر اس انرژی گروپ میگوید: این شرکت، بازیگر سیاستهای نفتی دولت عربستان به عنوان یکی از اعضای اوپک است. لذا کاهش تولید آرامکو با دستور پادشاه عربستان و نه هیئت مدیره آرامکو انجام میشود. در سال ۲۰۱۷ میلادی و در آستانه آغاز عرضه سهام آرامکو، شیخ سلمان مالیات آرامکو را از ۸۰ درصد به ۵۰ درصد کاهش داد. بدین ترتیب در سال ۲۰۱۸ میلادی، شرکت آرامکو ۱۰۰ میلیارد دلار مالیات به شیوخ ریاض پرداخت کرد.
آرامکو اعلام کرده پس از خصوصیسازی، سالانه حداقل ۷۵ میلیارد دلار سود به سهامدارانش پرداخت خواهد کرد. اما با کسری بودجه کنونی دولت عربستان، ممکن است سود پرداختی به سهامداران باز هم کاهش یابد. لذا احتمال تغییر در این رقم وجود دارد.
۴. ارزش آرامکو چقدر است؟
شاهزاده محمد بن سلمان، بارها از ارزش ۲ تریلیون دلاری آرامکو سخن گفته است. اما این عدد بسیار بالا به نظر می رسد. بزرگترین و کاراترین شرکتهای نفتی دنیا با سودهای سالانه زیر اداره میشوند: اگزون موبیل ۵ درصد، شورون ۴ درصد، شل ۶.۵ درصد، توتال ۵.۶ درصد و ساینوپک ۸ درصد. اگر آرامکو با ۵ درصد سود پرداختی سالانه ۷۵ میلیارد دلار سود به سهامدارانش پرداخت کند، ارزش تجاری آن ۱.۵ تریلیون دلار خواهد بود.
براساس نسبت قیمت به سود سهام غولهای نفتی نیز که ۱۵ است، با در نظر گرفتن درآمد خالص ۱۰۰ میلیارد دلاری آرامکو، ارزش این شرکت ۱.۵ تریلیون دلار به دست میآید.
۵. گزینه های زیاد در دسترس
در شرایط کنونی، ارزش ۱.۵ تریلیون دلاری آرامکو باز هم بالا به نظر میرسد. باید به این نکته توجه کرد که دنیای ما دیگر به غولهای نفتی تجاری دارای مالکیت دولتی بیشتری نیاز ندارد. به خاطر بیاورید که شرکتهای گازپروم، پتروچاینا و پتروبراس همگی با رسوایی فساد روبرو شدهاند و ارزش سهام آنها در یک دهه اخیر با سقوط ۴۰ درصدی روبرو شده است.
شرکت اکوینور، غول نفتی نروژ (که در گذشته استات اویل نامیده میشد)، دارای بهترین مدیریت در میان غولهای نفتی دولتی است. هرچند ارزش این شرکت در یک دهه اخیر ۲۰ درصد کاهش داشته و تلاش میکند تا از میزان کربن منتشر شده خود بکاهد. این اقدام مزیت رقابتی نروژیها محسوب میشود.
۶. سومدیریت سرمایه ها
در اواخر سال ۲۰۱۷ میلادی، محمد بن سلمان بیش از ۱۰ شاهزاده سعودی را در هتل ریتز کارلتون ریاض محصور کرد. در میان این افراد، نام شاهزاده الولید بن طلال به چشم میخورد که مالک پروژههای عظیمی در عربستان سعودی است.
محمد بن سلمان بدون هیچ ادله حقوقی، دهها میلیارد دلار از اموال آنها را تصاحب کرد. به همین دلیل در فهرست میلیاردرهای نشریه فوربس دیگر نام هیچ یک از اتباع عربستان را نمیبینید. الولید بعدها اعلام کرد در ازای پرداخت ۶ میلیارد دلار آزاد شده است.
از آن موقع نیز به ندرت تصویری از وی در رسانهها دیده شده است. اما آیا بقیه کارآفرینان سعودی نیز از سرنوشت مشابهی برخوردار خواهند شد؟ سرمایهها فقط روانه بخشهایی میشود که در آنها امنیت و قانون حکمفرما باشد.
در سال ۲۰۱۶ میلادی، میزان سرمایهگذاری مستقیم خارجی این کشور ۷.۴ میلیارد دلار بوده که در سال بعد به ۱.۴ میلیارد دلار کاهش یافته است. این عدد در سال گذشته به ۳.۲ میلیارد دلار رسیده است. بانک جهانی در فهرست کشورهای دارای بهترین فضای کسب و کار و در میان ۱۹۰ کشور رتبه بندی شده به عربستان رتبه ۹۲ را اختصاص داده است. لذا دهها کشور دیگر برای سرمایهگذاری وجود دارند.
۷. قدرت تولیدکنندگان نفت شیل آمریکا
اگر شما ملزم به خرید سهام شرکتهای نفت و گاز هستید، بهتر است در شرکتهای فعال در مناطق باثبات نظیر تگزاس و نیومکزیکو سرمایهگذاری کنید.
در این مناطق هیچ محدودیتی برای تولید وجود ندارد، قراردادها بر اساس قانون منعقد میشود و احتمال حمله موشکی به تاسیسات آنها از خاورمیانه، بسیار اندک است. تولیدکنندگان آمریکایی نفت شیل در یک دهه اخیر، میادین خشکی بزرگی را کشف کرده و برای فروش عرضه عرضه کردهاند.
قیمت این میادین در یک دهه اخیر بیش از ۵۰ درصد کاهش یافته است. این شرکتها از قابلیت افزایش ارزش بالایی به نسبت آرامکو برخوردارند و هیچ پادشاهی نمیتواند فعالیتهای تجاری آنها را محدود کند.
۸. حقوق بشر
اخبار قتل روزنامه نگار واشنگتن پست، جمال خاشقجی در سال گذشته همچنان در رسانهها بازتاب دارد. اما وی نخستین نفر از مخالفان آل سعود نبوده که توسط ماموران سعودی به قتل رسیده است.
محمد بن سلمان، شعار آزادی زنان را در بخشهای رانندگی مطرح کرده، اما یکی از فعالان اجتماعی زن حامی این حق را به حبس بلندمدت محکوم کرده است. زنان عربستانی همچنان شهروندان درجه دو محسوب میشوند و باید به حجاب اجباری تن دهند.
این کشور با استبداد مذهبی و فقدان آزادی احزاب و آزادی بیان روبرو است. مصرف مشروبات الکلی نیز ممنوع است.
۹. فساد گسترده در قدرت
در کشوری که احزاب مخالف به رسمیت شناخته نمیشوند، اصلاحات تقریبا بی معنا است. خاشقجی در اواخر سال ۲۰۱۷ میلادی در گفتگو با من اظهار داشت: من یک مرد انقلابی نیستم. من در برابر نظام حاکم کشورم نیستم. استبداد کنونی کشور را در معرض فروپاشی قرار داده است.
وی بیش از هر چیز خواهان اعطای آزادی به شهروندان کشورش، همانند آزادی مردم آمریکا بود. هرچند وی قربانی این راه شد.
۱۰. عصر رو به پایان نفت
بالاترین میزان مصرف روزانه نفت دنیا ۱۰۱ میلیون بشکه بوده است. این عدد با کمک فناوریهای حفاری افقی و شکست هیدرولیکو با وجود کاهش شدید تولید ایران و ونزوئلا ثبت شده است.
در ۲۵ سال فرارو، دوره اوج تولید نفت فرا میرسد و میزان استخراج نفت دنیا وارد دوره افول خود خواهد شد. کاهش تقاضا به ویژه با عرضه خودروهای برقی، مهمترین عامل تاثیرگذار بر میزان تولید خواهد بود.
با کاهش قیمت نفت، ارزش آرامکو نیز کاهش خواهد یافت. آرامکو سالانه ۴ میلیارد بشکه نفت استخراج میکند. آنها ادعا میکنند ۲۶۰ تا ۳۰۰ میلیارد بشکه ذخیره نفت دارند. بدین ترتیب با روند کنونی در ۵۰ سال آینده، تاسیسات آرامکو نفتی برای تولید نخواهند داشت.
هیچکس بر روی اسب بازنده، شرط بندی نمی کند!
نویسنده: کریستوفر هلمان
منبع: Forbes
مترجم: محسن داوری