نگاهی به ماجرای مناقصه اروندان
منهای بهره برداران
نکته جالب در این فراخوان٬ شرح خدمات است که بر اساس آن همه امور بهره برداری از مسائل فنی تا حراست و فضای سبز به یک یا چند شرکت واگذار خواهد شد. به بیان ساده تر٬ شرکت نفت و گاز اروندان قصد دارد تمامی وظایف خود را به شرکت‌های غیردولتی واگذار کند در شرایطی که اگر قرار بود چنین اقدامی صورت پذیرد دلیلی برای تاسیس شرکت نفت و گاز اروندان نبود.
ميزنفت/ برنامه وزارت نفت برای واگذاری وظیفه بهره برداری از میادین نفت و گازی به شرکت‌های خصوصی در حال تحقق است؛ پس از آنکه این برنامه در پارس جنوبی پیاده شد و مناقصه رسمی اعلام شد حالا شرکت نفت و گاز اروندان هم مناقصه‌ای دیگر را اعلام کرده است. این بدان معناست که نقش شرکت‌های بهره براری به یک کارفرما تبدیل خواهد شد.
بر اساس قوانین بالادستی کشور٬ وزارت نفت به نمایندگی از حاکمیت باید به اکتشاف و تولید از منابع هیدروکربوری بپردازد که این وظبفه٬ به شرکت ملی نفت ایران تفویض کرده است. شرکت ملی نفت هم با تشکیل شرکت‌های بهره برداری آن‌ها را مامور تولید نفت و گاز کرده‌اند و حالا در این تسلسل٬ شرکت‌های بهره بردار هم نقش تشریفاتی پیدا کرده و بهره برداری و راهبری تولید را به شرکت‌های غیر دولتی واگذار خواهند کرد.
البته گفته می‌شود این اقدام نوعی خدمات پیمانی است که در ظاهر درست است زیرا در شرکت‌های بهره بردار٬ برخی امور فنی و غیرفنی به شرکت‌های خصوصی واگذار می‌شوند ولی در مورد اروندان٬ شرح خدمات نشان می‌دهد بسیاری از امور از خدمات فنی گرفته تا حراست به شرکت‌های خصوصی واگذار می‌شود.
البته می‌توان این توجیه را پذیرفت که شرکت‌های توسعه دهنده در بهره برداری نیز حضور داشته باشند - مانند ipc -ولی مساله اینجاست که دلیل مشخصی برای چنین واگذاری در حیطه عملیاتی شرکت اروندان دیده نمی‌شود.
اینکه این اقدام قانونی است یا خیر٬ در این گزارش محلی از توجه ندارد ولی کسانی که نحوه تفکر مدیریت فعلی وزارت نفت را می‌شناسند بخوبی می‌دانند این اقدام چه حوزه‌ای را هدف گرفته است. به کمی عقب تر می‌رویم٬ به نیمه دوم دهه 70 شمسی.
زنگنه که وزیر نفت شد با مناطق نفتخیز جنوب به اختلاف بزرگی خورد و برای کاهش قدرت این شرکت٬ مناطق نفتخیر را به شرکت‌های مختلفی تقسیم کرد و در این میان٬ ساختار نفتی کشور بزرگتر و بدنه نفت به سمت سنگین تر شد. در همان ایام غرب کارون در کانون توجه قرار گرفت و برای آنکه بهره برداری از این میادین به شرکتی مستقل واگذار شود٬ شرکتی به نام شرکت نفت اروندان متولد شد. این شرکت بایستی پس از توسعه میدان٬ آن را تحویل می‌گرفت و به بهره برداری مشغول می‌شد مانند سایر بهره بردارها. مانند شرکت نفت فلات قاره که میدان سروش و نوروز و دورود را از شل و توتال تحویل گرفت و بهره برداری از آن مشغول شد.
اروندان هم در طول فعالیت خود دو میدان آزادگان جنوبی و دارخوین را از مناطق نفتخیز و انی ایتالیا تحویل گرفت و انتظار می‌رفت پس از آغاز تولید از دو میدان آزادگان شمالی و یادآوران وارد حوزه بهره برداری شود اما تصمیم گرفته شد که یک یا چند شرکت خصوصی جایگزین اروندان شوند.
نکته جالب در این فراخوان٬ شرح خدمات است که بر اساس آن همه امور بهره برداری از مسائل فنی تا حراست و فضای سبز به یک یا چند شرکت واگذار خواهد شد. به بیان ساده تر٬ شرکت نفت و گاز اروندان قصد دارد تمامی وظایف خود را به شرکت‌های غیردولتی واگذار کند در شرایطی که اگر قرار بود چنین اقدامی صورت پذیرد دلیلی برای تاسیس شرکت نفت و گاز اروندان نبود.
ممکن است گفته شود شرکت نفت و گاز اروندان از نظر ساختار و نیروی انسانی فاقد توان لازم است که اگر این ادعا درست باشد٬ آیا نمی‌توان از 100 هزار نیروی زائد صنعت نفت در این شرکت استفاده کرد؟ به همان شکلی که وقتی مناطق نفتخیز جنوب تکه پاره شد تعدادی از نیروهای این شرکت به سایر شرکت‌ها منتقل شدند. واگذاری برخی امور به بخش خصوصی اقدامی غیرقانونی نیست ولی پرسش اصلی اینحاست که تفاوت واگذاری یک بخش از بهره برداری به یک شرکت خصوصی تا واگذاری تمام عملیات بهره برداری با امور حاشیه‌ای آن تا این حد سخت است؟
این بازی زیرکانه حاکمیت ملی و تهی شدن شرکت ملی نفت از بدنه کارکنان متخصص را نشانه رفته است که بارها نسبت به آن هشدار داده شده بود. اینکه شرکت نفت و گاز اروندان وظیفه ذاتی خود را فراموش کرده است قطعا به دلیل بی خبری این شرکت از این اقدام عجیب نیست بلکه پیش بینی می‌شود با این اقدام٬ راه برای پیاده سازی برنامه‌هایی که منافع ملی را در معرض خطر قرار می‌دهد در حال صاف شدن است.
در برنامه امروز وزارت نفت٬ شرکت‌هایی بهره بردار ایرانی و زیر نظر شرکت ملی نفت جای خود را به شرکت‌های خصوصی خواهند داد تا بر مبنای برنامه‌های در نظر گرفته شده، بهره برداری را بر عهده بگیرند. از آنجایی که شرکت اروندان سابقه بسیار کمی به نسبت سایر شرکت‌های بهره بردار دارد٬ تجربه خاصی برای نظارت بر بهره برداری ندارد و با نداشتن ساختار لازم برای بهره برداری٬ نگرانی‌ها را تشدید کرده است.
بر اساس قوانین بالادستی کشور٬ وزارت نفت به نمایندگی از حاکمیت باید به اکتشاف و تولید از منابع هیدروکربوری بپردازد که این وظبفه٬ به شرکت ملی نفت ایران تفویض کرده است. شرکت ملی نفت هم با تشکیل شرکت‌های بهره برداری آن‌ها را مامور تولید نفت و گاز کرده‌اند و حالا در این تسلسل٬ شرکت‌های بهره بردار هم نقش تشریفاتی پیدا کرده و بهره برداری و راهبری تولید را به شرکت‌های غیر دولتی واگذار خواهند کرد.
البته گفته می‌شود این اقدام نوعی خدمات پیمانی است که در ظاهر درست است زیرا در شرکت‌های بهره بردار٬ برخی امور فنی و غیرفنی به شرکت‌های خصوصی واگذار می‌شوند ولی در مورد اروندان٬ شرح خدمات نشان می‌دهد بسیاری از امور از خدمات فنی گرفته تا حراست به شرکت‌های خصوصی واگذار می‌شود.
البته می‌توان این توجیه را پذیرفت که شرکت‌های توسعه دهنده در بهره برداری نیز حضور داشته باشند - مانند ipc -ولی مساله اینجاست که دلیل مشخصی برای چنین واگذاری در حیطه عملیاتی شرکت اروندان دیده نمی‌شود.
اینکه این اقدام قانونی است یا خیر٬ در این گزارش محلی از توجه ندارد ولی کسانی که نحوه تفکر مدیریت فعلی وزارت نفت را می‌شناسند بخوبی می‌دانند این اقدام چه حوزه‌ای را هدف گرفته است. به کمی عقب تر می‌رویم٬ به نیمه دوم دهه 70 شمسی.
زنگنه که وزیر نفت شد با مناطق نفتخیز جنوب به اختلاف بزرگی خورد و برای کاهش قدرت این شرکت٬ مناطق نفتخیر را به شرکت‌های مختلفی تقسیم کرد و در این میان٬ ساختار نفتی کشور بزرگتر و بدنه نفت به سمت سنگین تر شد. در همان ایام غرب کارون در کانون توجه قرار گرفت و برای آنکه بهره برداری از این میادین به شرکتی مستقل واگذار شود٬ شرکتی به نام شرکت نفت اروندان متولد شد. این شرکت بایستی پس از توسعه میدان٬ آن را تحویل می‌گرفت و به بهره برداری مشغول می‌شد مانند سایر بهره بردارها. مانند شرکت نفت فلات قاره که میدان سروش و نوروز و دورود را از شل و توتال تحویل گرفت و بهره برداری از آن مشغول شد.
اروندان هم در طول فعالیت خود دو میدان آزادگان جنوبی و دارخوین را از مناطق نفتخیز و انی ایتالیا تحویل گرفت و انتظار می‌رفت پس از آغاز تولید از دو میدان آزادگان شمالی و یادآوران وارد حوزه بهره برداری شود اما تصمیم گرفته شد که یک یا چند شرکت خصوصی جایگزین اروندان شوند.
نکته جالب در این فراخوان٬ شرح خدمات است که بر اساس آن همه امور بهره برداری از مسائل فنی تا حراست و فضای سبز به یک یا چند شرکت واگذار خواهد شد. به بیان ساده تر٬ شرکت نفت و گاز اروندان قصد دارد تمامی وظایف خود را به شرکت‌های غیردولتی واگذار کند در شرایطی که اگر قرار بود چنین اقدامی صورت پذیرد دلیلی برای تاسیس شرکت نفت و گاز اروندان نبود.
ممکن است گفته شود شرکت نفت و گاز اروندان از نظر ساختار و نیروی انسانی فاقد توان لازم است که اگر این ادعا درست باشد٬ آیا نمی‌توان از 100 هزار نیروی زائد صنعت نفت در این شرکت استفاده کرد؟ به همان شکلی که وقتی مناطق نفتخیز جنوب تکه پاره شد تعدادی از نیروهای این شرکت به سایر شرکت‌ها منتقل شدند. واگذاری برخی امور به بخش خصوصی اقدامی غیرقانونی نیست ولی پرسش اصلی اینحاست که تفاوت واگذاری یک بخش از بهره برداری به یک شرکت خصوصی تا واگذاری تمام عملیات بهره برداری با امور حاشیه‌ای آن تا این حد سخت است؟
این بازی زیرکانه حاکمیت ملی و تهی شدن شرکت ملی نفت از بدنه کارکنان متخصص را نشانه رفته است که بارها نسبت به آن هشدار داده شده بود. اینکه شرکت نفت و گاز اروندان وظیفه ذاتی خود را فراموش کرده است قطعا به دلیل بی خبری این شرکت از این اقدام عجیب نیست بلکه پیش بینی می‌شود با این اقدام٬ راه برای پیاده سازی برنامه‌هایی که منافع ملی را در معرض خطر قرار می‌دهد در حال صاف شدن است.
در برنامه امروز وزارت نفت٬ شرکت‌هایی بهره بردار ایرانی و زیر نظر شرکت ملی نفت جای خود را به شرکت‌های خصوصی خواهند داد تا بر مبنای برنامه‌های در نظر گرفته شده، بهره برداری را بر عهده بگیرند. از آنجایی که شرکت اروندان سابقه بسیار کمی به نسبت سایر شرکت‌های بهره بردار دارد٬ تجربه خاصی برای نظارت بر بهره برداری ندارد و با نداشتن ساختار لازم برای بهره برداری٬ نگرانی‌ها را تشدید کرده است.
دوشنبه ۱۱ ارديبهشت ۱۳۹۶ ساعت ۰۹:۲۶
کد مطلب: 17436
