به گزارش
ميزنفت، برنامه «180 درجه» با مناظره رستم قاسمی وزیر سابق نفت و منصور معظمی معاون سابق وزیر نفت در موضوع «نفت نعمت یا نقمت؛ در دوران تحریم بر نفت چه گذشت» از شبکه افق پخش شد.
مهمترین محورهای این مناظره در ادامه میآید:
رستم قاسمی:
85 درصد سبد انرژی دنیا از سبد نفتی است.
-تا پنجاه سال آینده نفت یک کالای استراتژیک است.
-از نفت باید در زیر ساخت های کشور استفاده شود نه برای امور جاری آن.
-بعد از 107 سال عملکرد ما در حوزه تکنولوژی نفتی اصلا قابل قبول نیست چرا که هنوز وابستهایم.
- علیرغم همه کارشکنی ها و در اوج تحریم ها زمان وزارت من قیمت نفت زیر صد دلار نیامد.
-در ظالمانه ترین تحریم های نفتی با دیپلماسی نفتی که بعضی جاها با تهدید هم همراه بود نگذاشتیم قیمت نفت پایین بیاید.
- در زمان اوج تحریم ها ظرفیت صادرات ما از 2.4 میلیون بشکه به 600هزار بشکه رسید.
-زمان تحریم ها بسیاری از موسسات مطالعاتی آمریکایی انتظار فروپاشی اقتصاد ایران را داشتند.
- در زمان ریاست من بر اپک بسیاری از متخصصان نفتی به من میگفتند شما نمی توانید با این وضعیت تحریم ها مقابله کنید.
- تنها دوره ای که در صنعت نفت ما 18فاز با هم کار می کردند زمان تحریم ها بود.
- در زمان تحریم ها علی رغم همه فشارها به دوستان گفتم چاره ای جز ادامه مسیر "ما میتوانیم" نداریم.
-تحریم ظلم است و کسی موافق آن نیست.
-در پالایشگاه تهران متخصصان داخلی توانستند پمپی را زمان تحریم ها بسازند که بسیاری از دوستان حتی برای افتتاح نیامدند و معتقد بودند منفجر می شود؛اما این پمپ با قدرت هم اکنون در حال کار است.
-صنعت دفاعی کشور بسیار پیچیده تر از صنعت نفتی است. اما با شعار ما می توانیم بسیاری از قله ها را فتح کرده است.
- در پارس جنوبی تماما متخصصان داخلی در حال فعالیت هستند.
- مهمترین موضوع طراحی پروژه ها و عملی کردن آن است. در زمان اوج تحریم ها اکثر پروژه ها انجام شده بود و با ادامه تحریم ها در حال خودکفایی بودیم.
-اگر روند گذشته ادامه پیدا می کرد اکنون پارس جنوبی تکمیل شده بود.
- طبق آماری که خود وزیر نفت از وضعیت سرمایه گذاری پنج سال اخیر به مجلس داده بود در سال 90،91 سرمایه گذاری بالایی در اوج تحریم ها انجام شده بود.
-زمان تحریم ها پولی که بانک مرکزی در بانک های خارج از کشور بدون سود گذاشته بود گرفتیم و میادین گازی خرج کردیم و سود بانک مرکزی را هم تامین کردیم.
-وقتی که 18 فاز پارس جنوبی را با هم شروع کردیم تمام منابع را در نظر گرفتم. این فاز بندی که دولت جدید انجام داد اشتباه است. خودشان هم به این موضوع پی برده اند. و شروع به کار کردهاند ولی با سرعت پیشرفت بسیار پایین.
-دو فاز پارس جنوبی با نرخ امروز نفت بالغ بر 4 میلیارد دلار برای کشور در آمد دارد. چرا دوستان اوراق مشارکت را نمی فروشند تا این فازهای تکمیل شود و تعطیل نشوند؟
- ما را تحریم کردند تا تسلیم شویم.
-در زمان تحریم 120 هزار نفر در پارس جنوبی کار می کردند. بعد از برجام این تعداد به کمتر از 50هزار نفر رسیده است چرا که بسیاری از فازها متوقف شده است.
- بعد از صد سال ما یک دکل حفاری نداشتیم. افتخارم این است که وقتی وزارت را تحویل دادم بیست دکل نفتی داشتیم.
-این دکل اصلا مربوط به وزارت نفت نبوده بلکه متعلق به شرکتی بوده که بنیاد تعاون ناجا و شرکت تاسیسات دریایی سهامدار آن بودهاند. این شرکت توسط واسطهها و دلالها دکل را خریداری میکند چرا که مستقیم به ما نمیفروختند و این وسط هم تخلف واسطهها و هم بدهی شرکت باعث شد آن اتفاق برای دکل بیفتد.
معظمی:
- نفت یک کالای استراتژیک سیاسی است چرا که مولفه های بسیاری بر آن موثر است.
- در حوزه تکنولوژی نفتی هیچ حرفی برای گفتن نداریم.
-مهندس قاسمی سخترین دوران نفتی کشور را پشت سر گذاشتند.
-نمی توان صرفا با بیان اینکه تحریم ها کم شده است در حوزه نفتی کف و سوت زد.
- اگر یک واحد ضریب بازیافت ما اصلاح شود چندین میلیارد بشکه به ظرفیتمان اضافه می شود.
- از زمان اجرای برجام تا به امروز هیچ قراردادی در حوزه نفتی منعقد نشده است در حالی که جذابیت این حوزه از خودرو بیشتر است. حالا اسمش را می خواهیم IPC بگذاریم یا بیع متقابل.
-اگر میدان گازی پارس جنوبی نیز از قبل امضا نمی شد امروز شاهد افتتاح آن نبودیم.
-من با آقای قاسمی موافق نیستم؛ قطعا اگر تحریم ها ادامه پیدا می کرد دیگر منابعی برای ادامه کار نداشتیم و پروژه ها به پایان نمی رسید. برجام را یک فرصت بزرگ می دانم.
- برای اقتصاد ما که بخش عمده اش روی نفت پی ریزی شده است تحریم ها فلج کننده است.
-من تصمیماتی که زمان تحریم ها گرفته شده است را کاملا قبول دارم چون چاره دیگری نبود. کسانی که ما را تحریم کردند برای جنگ آمده بودند و باید با آن ها مقابله می شد و همین فازهایی که امروز افتتاح می شود حاصل همان تصمیمات است.
-در دولت جدید آمدیم با توجه به منابع پروژه های گازی را فازبندی کردیم.
- مدیران کشور قدرت ریسک پذیری و تصمیم گیری را ندارند.
-تمام ارکان نظام مهندس قاسمی را قبول دارند و قدرت تصمیم گیری داشتند ولی امروز اینگونه نیست.
-در حال حاضر از یک مدیر واحد محرومیم. در حالیکه زمان تحریم ها و وزارت آقای قاسمی اینگونه نبود.
- مدیران ما اصلا اهل ریسک نیستند. نهادهای بازرسی دنبال مچ گیری هستند و خود را وارد حوزه اجرا کردند. موضوع حقوق های نجومی اعتماد مردم را به مدیران کشور بسیار کاهش داد.
-معتقدم با آقای جشن ساز مدیرعامل اسبق شرکت نیکو برخورد خوبی نشد و همین موضوع یک عامل مهم در عدم تصمیم گیری در میان مدیران است./ قاسمی: بله همینطور بود.
-مقام معظم رهبری در چند سال اخیر بارها موضوع اقتصاد مقاومتی را مطرح کرده اند اما دوستان به آن عمل نمی کنند.
-نفت قرار است برای ما نعمت باشد نه نقمت!
مشروح این مناظره در ادامه آمده است:
در ابتدای این مناظره رستم قاسمی وزیر سابق نفت درباره این سؤال که نفت تا چه زمانی کالای استراتژیک است، اظهار داشت: امروز علیرغم سوبسیدهایی که به انرژیهای غیر هیدروکربونیک پرداخت شده است 15 درصد انرژیهای دنیا غیر نفتی است و حدود 85 درصد سبد انرژی دنیا نفتی است.
قاسمی گفت: بنده خود در زمان تحریم وارد وزارت نفت شدم و آن دوران سختترین دوران نفت در 100 سال گذشته بود و تا آن زمان نفت ایران آن طور تحریم نشده بود.
قاسمی در پاسخ به این سؤال که شما قبل از افزایش تحریمها گفته بودید اگر نفت ما تحریم شود نفت دنیا به 200 دلار میرسد، توضیح داد: اگر ما آن حرف را نمیزدیم نفت همان روز 30 دلار میشد، بالاخره اینها مدیریت فضای روانی است؛ نفت یک نوع دیپلماسی است که آن زمان علیرغم همه تلاشهایی که صورت میگرفت نفت زیر 100 دلار نمیآمد.
وزیر سابق نفت افزود: در اوج تحریمها و در مقطعی که تحریمها جدی شد و اکثر کشورها به خاطر بیمهها کشتی به سمت ایران نفرستادند صادرات نفتیمان بسیار کم شد و عدد بسیار پایینی بود و حتی در مقطعی به 600 هزار بشکه رسیدیم، ولی به هر حال این وضعیت زیاد طول نکشید چرا که دنیا بسیار بزرگ است و ما روشهای خود را پیدا کردیم.
*در دنیا کسی فکر نمیکرد ما با این ابزار بتوانیم از تحریم عبور کنیم
وی با اشاره به اینکه ما در سال 90 حدود 119 میلیارد دلار نفت فروختیم و این معادل یک میلیون و 400 هزار بشکه در روز بوده و عدد قابل توجهی است، ادامه داد: وقتی رئیس جمهور آمریکا تحریمهای نفتی علیه ایران را امضا کرد گفت که این تحریمها فلجکننده است و ایران باید تسلیم شود شاید در دنیا کسی فکر نمیکرد ما با این ابزار بتوانیم از تحریم عبور کنیم.
قاسمی با تأکید براینکه کسی از تحریم استقبال نمیکند و این حتماً اتفاق بدی است، گفت: اینکه ما مدیریت مصرفمان خوب نیست حرف درستی است اما یک نکته که باید به آن توجه کرد این است که مردم ما توقع دارند وقتی مردم تهران از گاز استفاده میکنند در شهرستانها و روستاهای سردسیر نیز این امکانات وجود داشته باشد چراکه همه مردم یک کشورند. بنابراین گاز خانگی باید به تناسب به همه کشور توزیع شود. اما چگونگی آن، تکنولوژی مصرف و روال آن باید مدیریت شود و مدیریت مصرف میتواند مصرف ما را پایین بیاورد.
وزیر سابق نفت ادامه داد: با توجه به عدالت اجتماعی هیچ تردیدی نیست که گاز باید در سراسر کشور توزیع شود و ما باید مدیریت کنیم تا تفاوتی بین مردم شهر و روستا نباشد و به صورت یکسان از امکانات استفاده کنند. اگر به آن فرد روستایی برق هم بدهیم و قیمت آن را معادل گاز محاسبه کنیم آن روستایی هم دیگر حرفی نخواهد داشت.
* اقدامات ما در دوران تحریم نفت در 100 سال وابستگی این صنعت بیسابقه بود
قاسمی در ادامه خاطرنشان کرد: وقتی تحریمها علیه کشورمان شکل گرفت، برخی مؤسسات مطالعات غربی میگفتند ما انتظار فروپاشی اقتصاد ایران را داشتیم و رئیس جمهور آمریکا بهروز اخبار آن را پیگیری میکرد، بنده به دلیل مسئولیت در اوپک به کشورهای مختلفی میرفتم و شرکتهای بزرگ نفتی به ما میگفتند مگر شما میتوانید این شرایط سخت تحریم را ادامه دهید؟ همان زمان ما در توسعه صنعت نفت تنها دورهای بود که 18 فاز توسط پیمانکاران ایرانی دنبال شد و ما در دوره تحریم علیرغم همه فشارهایی که وجود داشت راهی غیر از تولید در داخل پیدا نکردیم و کارهایی در آن دوران صورت گرفت که در 100 سال گذشته وابستگی صنعت نفت کشورمان بیسابقه است.
وزیر سابق نفت در ادامه این مناظره با بیان اینکه تحریم یک ظلم بر مردم ایران بود و حتماً برای کشور هزینههایی داشت، افزود: ما در دوران تحریم باید دو موضوع را تفکیک کنیم؛ یکی توسعه در صنعت نفت و دیگر درآمد نفتی است، در بحث توسعه صنعت نفت ما به دلیل وابستگی در آن مقطع با مشکلات شدیدی مواجه شدیم، اما یک جایی که میشد تهدید را به فرصت تبدیل کرد همین بخش توسعهای صنعت نفت بود.
قاسمی با اشاره به تولید کالاهای انحصاری و جابهجایی پولها به صورت چمدانی به دلیل تحریم سوئیفت اظهار داشت: صنعت دفاعی کشور پیچیدهتر از صنعت نفت است اما ما در صنعت دفاعی با نگاه «باور» و نگاه «ما میتوانیم» پیش رفتیم.
*متوسط 24 ماه در دوران تحریم ما در پارس جنوبی 1.49درصد پیشرفت داشتیم
وزیر سابق نفت با بیان اینکه در متوسط 24 ماه در دوران تحریم ما در پارس جنوبی 1.49درصد پیشرفت داشتیم که این رقم در دوران پیش از تحریم نیز بیسابقه است، اظهار داشت: بنابراین پیمانکاران ایرانی آمدند و کار کردند هرچند تا آنها یاد بگیرند طبیعی بود که ما باید هزینههایی بدهیم و امروز نیز پیمانکاران ایرانی کار میکنند.
وی با بیان اینکه اگر روند گذشته پارس جنوبی ادامه پیدا میکرد پرونده پارس جنوبی باید بسته میشود، اظهار داشت: آقای زنگنه وزیر نفت گزارشی درباره سرمایهگذاری در حوزه نفت در 5 سال گذشته را به مجلس داد. در سال 89، 90 و 91 که اوج تحریمها بود طبق جدول آماری که وزیر نفت به مجلس ارائه داد در آن 3 سال که منابع مالی کشور نیز کم بود،ما شاهد پیشرفت بودهایم.
قاسمی با تأکید براینکه تحریم یک روز و دو روز نبود و یک دوره سخت تحریم را پشتسر گذاشتیم، یادآور شد: آخرین سال حضور بنده سال 91 بود که 22 میلیارد دلار در صنعت نفت سرمایهگذاری کردیم و این بخش از منابع بلوکه شده ما در خارج از کشور بود که به روشهای مختلف آن را به کشور آورده و استفاده کردیم ما باید از این ظرفیت استفاده کنیم اما نکته دوم این است که بخش عمدهای از آن فروش اوراق مشارکت بود و سومین نکته نیز این است که وقتی ما 18 فاز پارس جنوبی را شروع کردیم امروز که ما 1200 میلیارد تومان نقدینگی در کشور داریم، آیا نمیتوانیم اوراق مشارکت بفروشیم.
* فازبندی پارس جنوبی کاملاً اشتباه بود
وی گفت: من میتوانم ادعا کنم فازبندی پارس جنوبی کاملاً اشتباه بود و دوستان الان نیز به این نتیجه رسیدهاند و همه فازها را با هم کار میکنند منتهی با پیشرفت 0.59 درصد در ماه، لذا من معتقدم 1200 میلیارد تومان در کشور منابع داریم.
وزیر سابق نفت با بیان اینکه تأمین منابع نفت ما در دوران تحریم از چهار منبع از جمله پولهای بلوکه شده صورت میگرفت، افزود: منبع دوم صندوق توسعه ملی بود که این ادامه دارد، ما برای فازهای پارس جنوبی پیشبینی کرده بودیم که از صندوق توسعه ملی استفاده شود.
به گفته وی در آن دوران از اوراق مشارکت استفاده شد و امروز میتوان با 30 درصد در بحث اوراق مشارکت آن را به پارس جنوبی برد، آیا نمیصرفد که ما اوراق مشارکت با نرخ 30 درصد بفروشیم؟ من اعتقاد دارم که نفت ما هرگز به صفر نمیرسید. اما سختی دوران فروش نفت در دوران تحریم را کسی منکر نمیشود و به همین دلیل بعد از دوران تحریم فروش نفت ما افزایش یافت.
*اجازه ندادیم در جنگ اقتصادی صادرات نفت ما به صفر برسد
قاسمی با تأکید براینکه دشمنان ما را تحریم کردند تا ما تسلیم شویم، گفت: ما کار بزرگی را انجام میدهیم و طبیعتاً این کار هزینههایی دارد، مگر ما در دوران جنگ هزینه ندادیم؟ دوران تحریم نیز جنگ اقتصادی بزرگی بود که هر روز منتظر بودند تا ما تسلیم شویم. اما این اتفاق نیفتاد هرچند که هزینههایی نیز دادیم. بنابراین دنیا آنقدر کوچک نیست که ما مینشستیم و نفتمان به صفردرصد میرسید.
وی درباره این سؤال که اگر این تحریمهای سخت 10 سال دیگر ادامه داشت چه اتفاقی میافتاد و چشمانداز برای عبور از آن شرایط چه بود، گفت: اگر تحریمها ادامه مییافت بنده حتماً برای نفت خام طرح و برنامه داشتم. در زمان تحریم 120 هزار نفر در پارس جنوبی کار میکردند و الان کمتر از 50 هزار نفر آنجا کار میکنند.
فرمانده اسبق قرارگاه خاتمالانبیاء با بیان اینکه بحران اقتصادی کشور حل نشده است، در همین زمینه به تشکیل قرارگاه اقتصاد مقاومتی اشاره کرد و گفت: ریسک جزیی از مدیریت است و نمیتوان ریسک نکرد، ما تا قبل از تحریمها یک دکل حفاری از خودمان نداشتیم و در آن مقطع تصمیم گرفته شد که شرکتهای ایرانی بروند و دکل حفاری بخرند.
*روزی که بنده وزارت نفت را ترک کردم 20 دکل حفاری در پارس جنوبی کار میکرد
«روزی که بنده وزارت نفت را ترک کردم 20 دکل حفاری در پارس جنوبی کار میکرد که عموماً متعلق به شرکتهای ایرانی بود، یک دکل حفاری مربوط به یک شرکتی بود که آن را خریداری میکند بعد از اینکه از وزارت نفت بیرون آمدم در رسانهها مطرح شد که یک دکل حفاری گم شده است و این ربطی به وزارت نفت نداشت چرا که این دکل متعلق به شرکت تأسیسات دریایی بود. این شرکت یک دکل را میخرد و بخشی از پول را پرداخت و بخش دیگر را نمیتواند به موقع پرداخت کند و واسطهها نیز تخلفاتی انجام دادهاند اما ببینید چه غوغایی در کشور درباره این مسئله درست کردهاند. بنابراین همه این مسائل از اثرات تحریم است.»
وی در پایان اظهار داشت: ممکن است مردم درباره مدیران متفاوت فکر کنند اما این طور نیست که به مسئولان اعتماد و اطمینان نداشته باشند، بالاخره این مردم بودند که وضعیت تحریم را تحمل و در آن دوران صبوری کردند.
* معظمی: نفت صرفاً تابع قانون عرضه و تقاضا نیست و از سیاست هم پیروی میکند
به گزارش فارس، منصور معظمی معاون سابق وزیر نفت در دولت یازدهم در ابتدای سخنان خود با تاکید بر این مطلب که نفت یک کالای استراتژیک سیاسی است، گفت: نفت صرفاً تابع قانون عرضه و تقاضا نیست و از اقتصاد پیروی میکند به عنوان مثال در زمستان که منطقاً هوا سرد است و مصرف افزایش مییابد قاعدتا باید نفت گران شود اما شما میبینید که در آن پیک زمانی قیمت کاهش مییابد.
وی در ادامه در تشریح استراتژیک بودن نفت افزود: فعل و انفعالات سیاسی بزرگ نیز اثر مستقیم بر روی نفت دارد و همین امر موید این است که من نفت را یک کالای استراتژیک سیاسی میدانم شما وقتی به الگو و سبد انرژی جهان نگاه میکنید میبینید که نقش نفت و گاز که مجموعاً آن را هیدروکربن مینامم بسیار پررنگ است به نحوی که براساس گزارش سال 2016 بالای 60 درصد است.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: براساس برآوردههایی که مؤسسات مطالعاتی انجام دادهاند نفت و گاز کماکان تا سال 2050 بالاترین سهم را در سبد انرژی جهان خواهند داشت البته نمی توان منکر این شد که گذر زمان سهم این منابع را کم می کند اما از گستردگی آن نمی کاهد به نحوی که می توان گفت همچنان نفت داریم.
معظمی در خصوص سهم غالب نفت در سبد انرژی اظهار کرد: به تناسب رشد تکنولوژی این سهم قابل تبدیل است چنان که در حال حاضر بخشی از نفت در صنایع پتروشیمی مورد استفاده قرار می گیرد و ارزش افزوده بیشتری را از مجموعه نفت نصیب کشور می کند و اینگونه است که رفتن به سمت تکنولوژی در این عرصه بسیار راهگشاست.
این استاد دانشگاه بااظهار تاسف از اینکه علیرغم قدمت صد ساله در صنعت نفت در حوزه تکنولوژی حرفی برای گفتن نداریم و این نشانگر ایی است که در این بخش بسیار کم کار کردهایم، گفت: اگر یک واحد ضریب بازیافت ما اصلاح شود 6-7 میلیارد بشکه بیشتر به دست میآوریم و اگر این میزان را با قیمت امروز مثلاً 50 دلار محاسبه کنیم عدد قابل ملاحظه ای میشود.
معاون سابق وزیر نفت در دولت یازدهم فعالیت در حوزه نرمافزاری و تولید ثروت را از راهکارهای مورد توجه در این عرصه دانست و افزود: حالا ممکن است شما به من بگویید الان که به تکنولوژی دسترسی نداریم چه باید کرد به نظر می رسد یک بخش آن این است که ما الان از نو شروع کنیم و بحث دیگر خرید تکنولوژی و مشارکت است.
این استاد دانشگاه در ادامه با بیان اینکه مهندس قاسمی سختترین دوران نفتی کشور را پشت سر گذاشتند گفت: نمی توان صرفا با بیان اینکه تحریم ها کم شده است درر حوزه نفتی کف و سوت زد.
وی ضمن بیان اینکه اگر تحریم ها ادامه پیدا می کرد کار ما خیلی سخت می شد گفت: از زمان اجرای برجام تا به امروز هیچ قراردادی در حوزه نفتی منعقد نشده است.
معاون سابق وزیر نفت در دولت یازدهم تصریح کرد: اگر میدان گازی پارس جنوبی نیز از قبل امضا نمی شد امروز شاهد افتتاح آن نبودیم.
این استاد دانشگاه ضمن تاکید بر اینکه من تصمیماتی که زمان تحریم ها گرفته شده است را کاملا قبول دارم ادامه داد: برای اقتصاد ما که بخش عمده اش روی نفت پی ریزی شده است تحریم ها فلج کننده است؛ در دولت جدید آمدیم با توجه به منابع پروژه های گازی را فازبندی کردیم.
معظمی همچنین ضمن تائید اظهارات وزیر سابق نفت گفت: صحبت های مهندس قاسمی در بازه 2 ساله کاملا درست و موفقیت آمیز بوده است اما اگر ادامه پیدا می کرد راهگشا نبود چرا که دیگر منابع مالی نداشتیم.
معاون سابق وزیر نفت در دولت یازدهم یکی از مشکلات مدیران کشور را نگرانی از ریسک دانست و گفت: مدیران کشور قدرت ریسک پذیری و تصمیم گیری را ندارند و در حال حاضر از یک مدیر واحد محرومیم. در حالیکه زمان تحریم ها و وزارت آقای قاسمی اینگونه نبود.
وی ضمن تاکید براینکه مدیران ما اصلا اهل ریسک نیستند اظهار داشت: تمام ارکان نظام مهندس قاسمی را قبول دارند.
این استاد دانشگاه همچنین در این گفتوگو با بیان اینکه نفت قرار است برای ما نعمت باشد نه نقمت گفت: مقام معظم رهبری در چند سال اخیر بارها موضوع اقتصاد مقاومتیی را مطرح کرده اند اما دوستان به آن عمل نمی کنند.