رتردام؛ دروازه نفتی اروپا

به گزارش ميزنفت ، بندر نفتی  تجاری رتردام در شمال غرب اروپا، رهبر مطلق عملیات تخلیه و بارگیری نفت خام و یک مرکز بزرگ توزیع نفت و بزرگترین بندر کانتینری اروپاست. این بندر که پس از پایانه هوستون در آمریکا، دومین پایانه بزرگ نفتی در جهان به شمار می‌رود، در موقعیتی استراتژیک و در محل دلتای رودهای بزرگی همچون راین، و میوس و اسخلد قرار دارد.

کمابیش حدود 100 میلیون تن نفت خام در سال به این بندر وارد می‌شود که حدود نیمی از آن به پنج پالایشگاه مستقر در این بندر و حدود نیمی دیگر هم برای پالایشگران دیگری در کشورهای هلند (ولیسینگن و آنتورپ)، بلژیک، فرانسه و  آلمان ارسال می‌شود.

وجود پنج پالایشگاه نفت از شرکت‌های بریتیش پترولیوم، کویت نفت یوروپورت، کخ، شل و اکسون موبیل در بندر رتردام و فعالیت 45 شرکت شیمیایی و پتروشیمی در این منطقه، رتردام را به یک قطب انرژی، صنعتی و اقتصادی در جهان تبدیل کرده است.

بندر رتردام به دلیل ماهیت پالایشگاهی خود، بیش از ١٥٠٠ کیلومتر خط لوله دارد که می‌توانند نفت و فرآورده‌های نفتی را به طور مستقیم از کشتی‌ها تخلیه و دوباره محصولات را به کشتی‌ها بارگیری کنند.

همچنین در این بندر نفتی، برای ذخیره سازی حدود 30 میلیون بشکه نفت خام ظرفیت ایجاد شده است.

بیشترین نفت از شرق میانه، روسیه و دریای شمال به بندر رتردام وارد و پس از پالایش، فرآورده‌های آن همچون سوخت دیزل، نفت سفید، بنزین، نفتا و قیر، دوباره به خاورمیانه و خاور دور ارسال می‌شود.

شرکت ملی نفت ایران هم برای دسترسی به موقع به بازار نفت، پیش از تحریم فروش نفت، در بندر رتردام، مخازن ذخیره‌سازی نفت خام را از یک شرکت بین‌المللی هلندی اجاره کرده بود تا به عنوان ابزاری برای فروش نفت خام از آن استفاده کند.

رتردام، بزرگ‌ترین بندر اروپا و دومین بندر بزرگ جهان پس از بندر توکیو است که در استان هلند جنوبی در غرب کشور هلند واقع شده است که به دلیل جایگاه راهبردی آن در کناره دریای شمال و در قلب سامانه‌ای انبوه از راه آهن‌ها، جاده‌ها و راه‌های هوایی و آبی باعث شده تا به «دروازه اروپا» شهرت پیدا کند.

نیمی از جمعیت حدود 700 هزار نفری شهر بندری رتردام که پس از آمستردام (پایتخت هلند) دومین شهر بزرگ هلند به شمار می‌رود، خارجی‌تبار هستند.

این بندر یکی از مهم‌ترین و شلوغ‌ترین بنادر جهان است و بسیاری از کشورهای اروپایی از طریق این بندر تجارت خود را انجام می‌دهند. با توجه به وجود رودخانه‌های بزرگ و عمیق و مناسب برای تردد کشتی‌ها، کالای بسیاری از کشورهای اروپایی به این بندر رتردام ارسال یا از این بندر برای آنها فرستاده می‌شود.

همچنین این بندر به راه‌آهن پیوسته اتحادیه اروپا متصل است و حمل و نقل ریلی یکی از بسترهای ارتباطی این بندر است. همچنین یک راه جدید آبی نیز برای اتصال دریایی بندر به شهر رتردام و اتصال به فرودگاه بین‌المللی ایجاد شده است.

سالانه در بندر رتردام بیش از ٣٠ هزار کشتی و نفتکش پهلو می‌گیرند و بیش از ٥٠٠ کشتی در هفته، این بندر را به یکهزار بندر در سراسر جهان متصل می‌کنند. این بندر با داشتن ٣٣ ایستگاه رادار، تا عمق ٦٠ کیلومتری درون دریا را کنترل، نظارت و راهبری می‌کند.

فضای اسکله‌ها، حوضچه‌ها و محوطه‌های بندر رتردام ١٠٥ کیلومترمربع وسعت دارد و عرض دریایی آن ٤٠ کیلومتر است.

همچنین به دلیل ماهیت خاص حوضچه‌های بندر رتردام و عمق مناسب آنها و اثر نگرفتن‌شان از جزر یا مد، بزرگترین سوپر تانکرها، نفتکش‌های غول پیکر (VLCC) و حتی کوه پیکر (ULCCs) با ظرفیت 500 هزار  تن و بزرگترین کشتی‌های دنیا در این بندر به راحتی پهلو می‌گیرند.

بر اساس داده‌های وبسایت بندر رتردام، مجموعه بندر رتردام یک پایگاه اقتصادی، صنعتی و ترابری است که با هدف انجام حمل و نقل دریایی، تولید صنعتی، ارائه خدمات دریایی و ایجاد ارزش افزوده برای کشور هلند مدیریت می‌شود.

همچنین با وجود شرکت‌های بین‌المللی حمل و نقل در این بندر، رتردام مجرای ورود بسیاری از واردات و خروج صادرات اروپا شده است.

این بندر سالانه بیش از ٣٢٠ میلیون تن حمل و نقل کالای فله‌ای دارد که عمدتاً شامل نفت و مواد معدنی و شیمیایی است. حدود 10 درصد از تولید ناخالص ملی کشور هلند از طریق این بندر حاصل می‌شود.

در مجموعه بندری رتردام بیش از ٥٧ هزار نفر نیروی انسانی مشغول به فعالیت هستند. این بندر در کل ٦٠ ترمینال دارد که هشت ترمینال آن کانتینری، ٢٠ ترمینال کالای فله و ١٧ ترمینال چند منظوره اکثریت حمل و نقل دریایی را به خود اختصاص می‌دهند.

این بندر هشت میلیون مترمربع محوطه و فضای نگهداری در انواع فضای روباز، نگهداری میعانات گازی و نگهداری سردخانه‌ای را شامل می‌شود و به همین دلیل می‌توان محوطه‌ها و فضاهای این بندر را به‌عنوان بزرگترین سیستم انبارداری اروپا معرفی کرد.

در بندر رتردام امکان ذخیره‌سازی، نفت، بنزین، گازوییل، نفت سفید، نفتا و دیگر فرآورده‌های نفتی وجود دارد که ظرفیت حدود هشت میلیون مترمکعبی ذخیره‌سازی سوخت در 20 ترمینال این بندر، این قابلیت را ایجاد کرده تا کشتی‌هایی که مقصدشان رتردام است، برنامه سوخت‌گیری خود را طوری تنظیم کنند که مخازن سوخت خود را در رتردام پر کنند؛ مجموعه این شرایط، رتردام را به یکی از سه مرکز بزرگ بانکرینگ و سوخت‌گیری کشتی‌ها در دنیا تبدیل کرده است.

همچنین بخش چشمگیری از سوخت مورد نیاز جایگاه‌های توزیع سوخت در اروپا از طریق تانکرهای حمل فرآورده‌های سوختی از رتردام تأمین می‌شود.

یکی از بزرگترین خوشه‌های صنعت پتروشیمی در این بندر با مشارکت هلند، بلژیک و آلمان ایجاد شده است که «ARRRA» (آنتورپ - روتردام، راین و روهر، Area) نام دارد و با قابلیت اتصال به خط لوله یکپارچه، حدود 40 درصد از محصولات پتروشیمی مورد نیاز در کشورهای عضو اتحادیه اروپا را تأمین می‌کند.

بندر روتردام همچنین یکی از پایانه‌های اصلی واردات و صادرات ال.ان.جی جهان در مقیاسی بزرگ معادل 12 میلیارد مترمکعب در سال است. ال.ان.جی از شرق میانه، استرالیا، آسیا، شمال آفریقا و مکان های دیگر در جهان به رتردام حمل می‌شود و در ترمینال گیت در «MAASVLAKTE»، این گاز طبیعی مایع شده برای صادرات مجدد به کشتی‌ها یا تانکرهای ال.ان.جی‌بر کوچک‌تر منتقل و یا در شکل گازی به خطوط لوله متصل به شبکه گاز اروپا تزریق می‌شود.

در بندر رتردام، شیپ یاردهای خصوصی بزرگی با اسکله‌هایی به عمق 26 متر وجود دارد که بزرگترین کرین‌ها و بزرگترین ناوگان جرثقیل شناور در اروپا برای جابه‌جایی و بلند کردن کشتی‌ها و سکوهای نفتی ساخته شده، در آنجا فعال هستند که افزون‌بر آن به کشتی‌ها خدمات تعمیر و نگهداری و دیگر خدمات دریایی را ارائه می‌دهند.

نام «Rotterdam» از دو واژه «Rotte» که نام رودخانه‌ای گل‌آلود است و «dam» به معنای سد تشکیل شده است. بر روی این رودخانه هم‌اکنون یک جفت سد نیم دایره متحرک قرار دارد که با چرخش آن، عمق کانال برای تردد کشتی‌ها با آبخور بیشتر ممکن می‌شود.