اعتماد به تجربهِ خسارت

وحید حاجی پور | غلامعلی رجایی، از فعالان اصلح طلب به رئیس جمهور منتخب پیشنهاد داده است که از افرادی همچون بیژن زنگنه و اسحاق جهانگیری در دولت استفاده کند؛ چرا، چون این افراد چنان تجربه بی نظیری دارند که می توانند کارآیی دولت را دو چندان کنند!

این توصیه در شرایطی مطرح شده که هم جهانگیری و هم زنگنه، از بانیان وضع موجود هستند و با تصمیمات و اقدامات خود ضربات بزرگی به کشور وارد کردند ولی هواخواهان، با هزار مدد و عدد، می‌گویند چون دارای تجربه هستند پس حضورشان ارزشمند خواهد بود. همه چیز از نظرشان، بر مدار تجربه می چرخد حال آنکه حضور مجدد زنگنه در نفت و بررسی عملکردش، نشان می‌دهد که طرفداران تئوری «وزیر، باید تجربه داشته باشد»، به شکست خود، بیشتر فکر می‌کنند و به این واقعیت پی بردند برای وزارت، «تجربه» نه شرط لازم است و نه کافی که اگر بود، نفت در مرز نابودی قرار نداشت.

بیژن زنگنه، پر تجربه‌ترین وزیر تاریخ جمهوری اسلامی ایران است که تا انقلاب به پیروزی رسید، «وزارت» را در آغوش گرفت  جز در دوره هشت ساله محمود احمدی نژاد، در هیچ یک از نهادهای اجرایی کشور حضور نداشت ولی زمانی که در سال 92 دولت روحانی به روی کار آمد، عده‌ای در بوق و کرنا کردند که با توجه به شرایط ویژه صنعت نفت، وزیری باید سکان این صنعت را در دست بگیرد که دارای «تجربه کافی» باشد.

عده‌ای نیز این ایده را «باد» کردند تا به واسطه آن، وزیری بر سر کار بیاید که منافع آنها را تامین کند؛ اما عملکرد زنگنه نشان داد که از قضا، شاخصی به نام تجربه می‌تواند بحران آفرین باشد؛ تجاربی که زنگنه و سایر افرادی که این روزها برای وزارت نفت مطرح می‌شوند، حامل این پیام مهم است که حساب کردن روی تجارب افراد، یعنی ادامه راه مردود گذشته که هیچ سنخیتی با تحقق منافع ملی ندارد.

تجربه اگر راهگشا بود، زنگنه با انبوهی از شابقه وزارت و مدیریت، بدتر از گذشته عمل نمی‌کرد و خسارت‌های بسیاری نمی‌آفرید؛ با این وجود هنوز هم عده‌ای می‌گویند وزیر آینده نفت باید در آیتم «تجربه»، مجتهد باشد تا بتواند ویرانه‌ای که در نفت ایجاد شده را آباد کند. البته این حقیقت سانسور می شود که این تجربه، اساسا به معنای وابستگی جناحی این افراد به جریان‌های پرقدرت در نفت است و لا غیر؛ اگر به تجربه باشد زنگنه باید نفت را به عرش می برد و روزهای بی نظیری را برای این صنعت رقم می زد اما عملکرد او موید این مطلب است که تجربه، می تواند نفت را به حاک سیاه بنشاند.

او در این مسیر تنها نیست، متاسفانه در میان نام‌هایی که این روزها برای وزارت نفت مطرح می‌شود، هیچ اشاره‌ای به «کارنامه» نمی‌شود و تنها استدلال طرفداران کاندیداها، تاکید بر شاخصی به نام تجربه است. مولفه‌ای که با این پوشش، می‌خواهد بگوید مدیریت بر نفت باید در اختیار گعده ای کوچک و خاص باشد چراکه فقط آنها می‌توانند و بس!

عقل می‌گوید برای دچار نشدن به روند نخ‌نمای شده انتخاب وزرا، نباید تجربه را تجربه کرد بلکه باید از تجربه برای عدم ابتلا به بلا، بهره برد. افرادی که در طول وزارتشان در نفت، همه چیز را به هم ریختند و کشور را در بن بست قرار دادند، تجربه تلخ اما گرانبهای هستند که باید از آن استفاده کرد تا بار دیگر اتفاقات تلخ تکرار نشود.

حسن روحانی یکبار این اشتباه را مرتکب شد؛ او با همین استدلال سطحی که باید کار را به باتجربه‌ها سپرد، نفت را ویران کرد و تجربه روزهای اسفناک گذشته را بصورت سخت‌تری «به‌روز» کرد. باید دید رئیس جمهور منتخب و تیم نزدیک او، در بهره‌گیری از مولفه تجربه، می‌خواهند به مانند روحانی عمل کرده و به تجربه عقیم شده تکیه کنند و یا با انتخابی بهتر، اجازه تکرار گذشته سیاه را ندهند. 
 
 

شنبه ۲۶ تير ۱۴۰۰ ساعت ۰۳:۰۰