سانسور عملکرد غول‌های نفتی در قراقستان
کاشاگان، نمادی از عاقبت «غرب‌دوستی»
طبق تعهدی که شرکت‌های غربی و شل به قراق‌ها داده بودند، مقرر شد در سال 2013 تولید از این میدان به یک میلیون و 600 هزار بشکه در روز برسد اما نه تنها چنین عددی ثبت نشد بلکه در سال 2013 تولید از این میدان با 75 هزار بشکه آغاز شد!
وحید حاجی‌پور | هفته پیش در خبرها آمد که شرکت انگلیسی – هلندی رویال داچ شل، از کنسرسیوم توسعه میدان نفتی کاشاگان خارج می‌شود؛ شرکت شل نزدیک به یک میلیارد دلار در این پروژه سرمایه گذاری کرده است و به همراه شرکت‌های غربی دیگر این پروژه را به بدترین شکل ممکن به پیش بردند. در باره این پروژه باید گفت میدان کاشاگان 19 سال پیش در قزاقستان کشف شد؛ جایی که نقش مهمی در سیاست خارجی آمریکا ایفا می‌کند و آمریکا شرکت‌های غربی را برای حضور فعال در این منطقه ترغیب می‌کند تا به واسطه آن، قدرت روسیه را تضعیف کند.
کنسرسیومی غربی برای توسعه این میدان تشکیل می‌شود و اعلام می‌کنند طی سال‌های آینده، روزانه از این میدان یک میلیون بشکه نفت تولید خواهند کرد. اعداد جذاب و اغوا کننده‌ای که این شرکت‌ها ارائه می‌کنند موجب می‌شود شرکت‌های بزرگ اگزون موبیل، توتال، شل هریک 16.8 درصد سهام کنسرسیوم را به نام خود ثبت کنند؛ کونوکو فیلیپس آمریکا هم صاحب 8.3 درصد سهام شد که پس از چند سال جای خود را به شرکت CNPC چین داد. شرکـت اینپکس با 7.6 درصد و شرکت نفت و گاز قزاقستان با 16.8 درصد سایر سهامداران این کنسرسیوم لقب گرفتند.
طبق تعهدی که شرکت‌های غربی و شل به قراق‌ها داده بودند، مقرر شد در سال 2013 تولید از این میدان به یک میلیون و 600 هزار بشکه در روز برسد اما نه تنها چنین عددی ثبت نشد بلکه در سال 2013 تولید از این میدان با 75 هزار بشکه آغاز شد! در برنامه دیگری که توسط این کنسرسیوم به قزاقستان اعلام شد، تعهد تولید یک میلیون بشکه در سال 2020 داده شد اما هم اکنون میزان تولید از کاشاگان کمتر از 400 هزار بشکه در روز است.
جالب است بدانید تاخیرهای مکرر در بهره برداری از این میدان انتقادات بسیاری را در برداشت. تأخیرات زیاد، خطرات زیست‌محیطی و هزینه‌های تورمی منجر به تهدید دولت قزاق برای لغو قرارداد با شرکت انی ایتالیا در آگوست2007 شد. در نهایت این شرکت ایتالیایی پیشنهاد کرد مهلت شروع تولید تجاری میدان نفتی کاشاگان از نیمه دوم سال 2008 به نیمه دوم سال 2010 موکول شود، اما مسئله‌ای که مقامات قزاقستان را متعجب کرد و انتقادات زیادی به همراه داشت، افزایش 2 برابری هزینه‌های اجرایی شرکت انی بود. این انتقادات بحدی جدی شد که مدیرعامل اگزون موبیل رسما اعلام کرد که قزاقستان نباید به ما فشار بیاورند و این گونه اعتراض ها بجا نیست.
با افزایش فشارها به کنسرسیوم و در سال 2013 تولید از این میدان آغاز شد؛اولین تولید از کاشاگان پس از 8 سال تاخیر. انی ایتالیا در ماه سپتامبر 2013 برداشت 75 هزار بشکه نفت از کاشاگان را کلید زد اما پس از چند روز تولید٬ فعالیت آنها به دلیل نشت از یک خط لوله گازی، متوقف شد.
مناقصه دیگری برای تعویض خط لوله صورت گرفت که در آن مناقصه٬ شرکت سایپم با قراردادی 1.8 میلیارد دلاری برنده معرفی شد. شرکت سایپم که 43 درصد سهام آن در اختیار شرکت نفتی انی قرار دارد، سال 2004 توانسته بود برنده قرارداد نصب شبکه خطوط لوله پروژه کاشاگان شود که البته این پروژه 50 میلیارد دلاری دچار تاخیرهای مکرر و افزایش بیش از حد هزینه‌ها شد اما قرارداد جدید بقدری برای سایپم جذاب بود که مدیرعامل این شرکت گفت: درآمد سایپم از قرارداد مذکور می تواند کسری های این شرکت ناشی از کاهش قیمت نفت و مشکلات اقتصادی داخلی آن را تا حدودی جبران کند.
نگاهی به توسعه میدان بزرگ کاشاگان نشان می دهد شرکت‌های بزرگ نفتی برخلاف ذهنیت‌های صیقل خورده و بزرگنمایی‌های صورت گرفته در توسعه این میدان شکست بزرگی را تجربه کرده است. آنها قرار بود تولید را از سال 2005 آغاز کنند ولی به سال 2007 تغییر یافت. تضمین شد که این تولید در سال 2008 آغاز شود که مشکلات پیش آمده و تاخیرهای مکرر غول‌های نفتی٬ زمان را به سال 2010 تغییر داد. در نهایت سال 2013 تولید آغاز شد اما به دلیل مشکلات فنی و خطاهای فاحش مهندسی و ... ، تولید پس از چند روز متوقف شد و حالا این میدان کمتر از 400 هزار بشکه نفت تولید می‌کند؛ یعنی کمتر از 25 درصد تعهد اولیه!
حالا که هزینه‌های توسعه این میدان بیش از دو برابر شده و از رقم 24 میلیارد دلار به حدود 56 میلیارد دلار گذشته است،هم قزاق‌ها اعتراض دارند و هم شرکت‌های بزرگ نفتی جهان که می‌خواهند به آرامی این قرارداد را ترک کنند. در این میان قزاقستان می‌ماند و رویای تولید یک میلیون و 600 هزار بشکه‌ای که شرکت‌های غربی با ارائه آن، این میدان را از آن خود کردند. ارقامی که بزرگان نفت جهان بر روی آن مانور می‌دادند در ایران اما خریدار دارد، جایی که مشابه همین ارقام توسط شرکت‌های غربی به ایران ارائه شد و بخشی از کارشناسان داخلی، آن را نشانه عقب ماندگی کشورمان دانستند.
به عنوان نمونه همین دو سال پیش بود که شرکت مرسک از برنامه توسعه‌ای خود برای میدان آب تیمور گفت که می‌خواست تولید از این میدان را به 450 هزار بشکه در روز برساند؛ یعنی 9 برابر رقم تولید فعلی. گرچه شرکت‌های دیگر خارجی اعداد به مراتب کمتری را برای تولید از این میدان پیشنهاد دادند اما کلید واژه «آب تیمور 450 هزار بشکه‌ای» تبدیل به دستمایه‌ای شد که از شرکت‌های غربی یک «معجزه‌گر» تراشیده شود در حالی که موضوع میدان کاشاگان، یک نمونه از اتفاقاتی است که این کارشناسان، علاقه‌ای ندارند درباره آن سختی به میان بیاورند.
کنسرسیومی غربی برای توسعه این میدان تشکیل می‌شود و اعلام می‌کنند طی سال‌های آینده، روزانه از این میدان یک میلیون بشکه نفت تولید خواهند کرد. اعداد جذاب و اغوا کننده‌ای که این شرکت‌ها ارائه می‌کنند موجب می‌شود شرکت‌های بزرگ اگزون موبیل، توتال، شل هریک 16.8 درصد سهام کنسرسیوم را به نام خود ثبت کنند؛ کونوکو فیلیپس آمریکا هم صاحب 8.3 درصد سهام شد که پس از چند سال جای خود را به شرکت CNPC چین داد. شرکـت اینپکس با 7.6 درصد و شرکت نفت و گاز قزاقستان با 16.8 درصد سایر سهامداران این کنسرسیوم لقب گرفتند.
طبق تعهدی که شرکت‌های غربی و شل به قراق‌ها داده بودند، مقرر شد در سال 2013 تولید از این میدان به یک میلیون و 600 هزار بشکه در روز برسد اما نه تنها چنین عددی ثبت نشد بلکه در سال 2013 تولید از این میدان با 75 هزار بشکه آغاز شد! در برنامه دیگری که توسط این کنسرسیوم به قزاقستان اعلام شد، تعهد تولید یک میلیون بشکه در سال 2020 داده شد اما هم اکنون میزان تولید از کاشاگان کمتر از 400 هزار بشکه در روز است.
جالب است بدانید تاخیرهای مکرر در بهره برداری از این میدان انتقادات بسیاری را در برداشت. تأخیرات زیاد، خطرات زیست‌محیطی و هزینه‌های تورمی منجر به تهدید دولت قزاق برای لغو قرارداد با شرکت انی ایتالیا در آگوست2007 شد. در نهایت این شرکت ایتالیایی پیشنهاد کرد مهلت شروع تولید تجاری میدان نفتی کاشاگان از نیمه دوم سال 2008 به نیمه دوم سال 2010 موکول شود، اما مسئله‌ای که مقامات قزاقستان را متعجب کرد و انتقادات زیادی به همراه داشت، افزایش 2 برابری هزینه‌های اجرایی شرکت انی بود. این انتقادات بحدی جدی شد که مدیرعامل اگزون موبیل رسما اعلام کرد که قزاقستان نباید به ما فشار بیاورند و این گونه اعتراض ها بجا نیست.
با افزایش فشارها به کنسرسیوم و در سال 2013 تولید از این میدان آغاز شد؛اولین تولید از کاشاگان پس از 8 سال تاخیر. انی ایتالیا در ماه سپتامبر 2013 برداشت 75 هزار بشکه نفت از کاشاگان را کلید زد اما پس از چند روز تولید٬ فعالیت آنها به دلیل نشت از یک خط لوله گازی، متوقف شد.
مناقصه دیگری برای تعویض خط لوله صورت گرفت که در آن مناقصه٬ شرکت سایپم با قراردادی 1.8 میلیارد دلاری برنده معرفی شد. شرکت سایپم که 43 درصد سهام آن در اختیار شرکت نفتی انی قرار دارد، سال 2004 توانسته بود برنده قرارداد نصب شبکه خطوط لوله پروژه کاشاگان شود که البته این پروژه 50 میلیارد دلاری دچار تاخیرهای مکرر و افزایش بیش از حد هزینه‌ها شد اما قرارداد جدید بقدری برای سایپم جذاب بود که مدیرعامل این شرکت گفت: درآمد سایپم از قرارداد مذکور می تواند کسری های این شرکت ناشی از کاهش قیمت نفت و مشکلات اقتصادی داخلی آن را تا حدودی جبران کند.
نگاهی به توسعه میدان بزرگ کاشاگان نشان می دهد شرکت‌های بزرگ نفتی برخلاف ذهنیت‌های صیقل خورده و بزرگنمایی‌های صورت گرفته در توسعه این میدان شکست بزرگی را تجربه کرده است. آنها قرار بود تولید را از سال 2005 آغاز کنند ولی به سال 2007 تغییر یافت. تضمین شد که این تولید در سال 2008 آغاز شود که مشکلات پیش آمده و تاخیرهای مکرر غول‌های نفتی٬ زمان را به سال 2010 تغییر داد. در نهایت سال 2013 تولید آغاز شد اما به دلیل مشکلات فنی و خطاهای فاحش مهندسی و ... ، تولید پس از چند روز متوقف شد و حالا این میدان کمتر از 400 هزار بشکه نفت تولید می‌کند؛ یعنی کمتر از 25 درصد تعهد اولیه!
حالا که هزینه‌های توسعه این میدان بیش از دو برابر شده و از رقم 24 میلیارد دلار به حدود 56 میلیارد دلار گذشته است،هم قزاق‌ها اعتراض دارند و هم شرکت‌های بزرگ نفتی جهان که می‌خواهند به آرامی این قرارداد را ترک کنند. در این میان قزاقستان می‌ماند و رویای تولید یک میلیون و 600 هزار بشکه‌ای که شرکت‌های غربی با ارائه آن، این میدان را از آن خود کردند. ارقامی که بزرگان نفت جهان بر روی آن مانور می‌دادند در ایران اما خریدار دارد، جایی که مشابه همین ارقام توسط شرکت‌های غربی به ایران ارائه شد و بخشی از کارشناسان داخلی، آن را نشانه عقب ماندگی کشورمان دانستند.
به عنوان نمونه همین دو سال پیش بود که شرکت مرسک از برنامه توسعه‌ای خود برای میدان آب تیمور گفت که می‌خواست تولید از این میدان را به 450 هزار بشکه در روز برساند؛ یعنی 9 برابر رقم تولید فعلی. گرچه شرکت‌های دیگر خارجی اعداد به مراتب کمتری را برای تولید از این میدان پیشنهاد دادند اما کلید واژه «آب تیمور 450 هزار بشکه‌ای» تبدیل به دستمایه‌ای شد که از شرکت‌های غربی یک «معجزه‌گر» تراشیده شود در حالی که موضوع میدان کاشاگان، یک نمونه از اتفاقاتی است که این کارشناسان، علاقه‌ای ندارند درباره آن سختی به میان بیاورند.
چهارشنبه ۸ آبان ۱۳۹۸ ساعت ۱۱:۳۴
کد مطلب: 25108