وحید حاجیپور | هنديها اعلام كردهاند واردات نفت از ايران را صفر كرده و ديگر نفتي از ايران وارد نميكنند؛ مودي نخست وزير هند كه در انتخابات اخير هندوستان هم به پيروزي رسيدهاست، در كشمكش تحريمي ايران به طور كامل از امريكا تبعيت كرد و قصد دارد نفت مورد نياز خود را از كشورهاي ديگر تأمين كند.
قيمت نفت ايران طي يك سال اخير تا به امروز جزو ارزانترين نفتهاي وارداتي هند بودهاست و اين جداي از امتيازاتي است كه در حوزه حمل و نقل و تخفيفهاي پنهان نصيب پالايشگران هندي ميشود. نخست وزير اين كشور رابطه نزديكي با امريكا و اسرائيل دارد و در ميان سياستمداران اين كشور، غربگرا شناخته ميشود و با وجود روابط نسبتاً خوبي كه با تهران برقرار كرده بود، اما در نهايت تصميم گرفت راه خود را از ايران جدا كند.
اين البته خصلت هنديهاست كه در اينگونه مواقع با بازيهاي خستهكننده به دنبال اخذ امتيازات بيشتري هستند،اما اين مرتبه، دهلينو زمين بازي را تغيير داده و تصميم گرفته كنار بنشيند. يكي از دلايل مهم كنارهگيري هنديها اين است كه در تجارت ميان دو كشور، رابطه منطقي وجود ندارد و خروج ارز از هند به سمت ايران، از وارداتش بيشتر است درست بر عكس عربستان و برخي كشورهاي نفتي كه تجارت ميان دو كشور، در بالاترين سطح قرار دارد.
از اين ماجرا بگذريم، برگ برنده ايران در رابطه دو طرفه ميان تهران و دهلينو، بندر چابهار است كه از تحريمها معاف شدهاست. اين به چه معناست؟ بسيار ساده است، امريكا واردات نفت هند از ايران را از تحريم مستثنا نكرده و در ازاي آن بندر چابهار را مستثنا كرده است كه كاملاً به سود هنديها و براي ايران – دراين شرايط- چندان در اولويت نيست.
اينكه امريكا بندر چابهار را از تحريمها معاف كرده، به دليل تضعيف چين در منطقه است زيرا پكن با سرمايهگذاري در بندر گواورد پاكستان و بنا كردن زيرساختهاي بندري و عمراني در اين كشور، قصد دارد بازارهاي خود را تا اروپا توسعه دهد و اين به معناي قدرتمند شدن چين است.
اين در حالي است كه مقايسه بندر گوادور و چابهار نشان ميدهد بندر ايراني در مقايسه با بندر پاكستاني از موقعيت بهتري برخوردار است و با نظر به وجود زيرساختهاي قوي عمراني و ريلي در ايران و همچنين امنيت كاملي كه در كشور وجود دارد، هنديها سريعتر از چينيها ميتوانند راه خود را هموار كنند.
امريكا طي يك دهه گذشته از هر ابزاري براي كند كردن رشد اقتصادي چين و تضعيف اقتصاد اين كشور بهره بردهاست و به هيچ عنوان علاقهاي به چينيسازي گوادور ندارد،هرچند كه حاضر نيست تحريمها را به چين كشانده يا با تهديد مستقيم اسلامآباد، اين كشور را براي كنار گذاشتن چين از گوادور تحت فشار قرار دهد.
هنديها از ايران نفت وارد نميكنند و در ازاي آن به بندري دسترسي دارند كه ميتواند منافع اين كشور و امريكا را تأمين كند. وزير امور خارجه ديروز در يك سفر مهم به چابهار سفر كرد و طي بازديد از اين بندر، بلافاصله راهي پاكستان شد و با نخست وزير اين كشور ديدار كرد. سفري كه ميتواند هنديها را با احساس خطر مواجه كند و اين خطر زماني جديتر ميشود كه ظريف از احداث پارك پتروشيمي در چابهار توسط چينيها خبر داد.
اين خبر بدترين اتفاق براي هنديهاست،زيرا دهلينو بهشدت به دنبال احداث چند مجتمع پتروشيمي در اين بندر است تا نيازهاي خود را تأمين كند. هنديها به دليل توسعه صنعت كشاورزي خود به كود شيميايي و اوره نياز دارند كه قصد داشته و دارند اين نياز را با احداث اين واحدها در ايران برطرف كنند. حالا ظريف با اين پيام، نشان داد در صورت عمليشدن توقف واردات نفت ايران توسط هند، تهران به سوي اجرايي كردن بنادر دو قلو – چابهار و گوادور- پيش خواهد رفت كه امتيازي مهم براي چين و خطري بسيار بزرگ براي هند و امريكاست.
بهرهگيري از كارتهاي بازي و نشاندادن جديت جمهوري اسلامي ايران در پاسداشت از منافع ملي خود در زمين چابهار، كمترين اقدامي است كه از دولت انتظار ميرود؛ به طور قطع هنديها علاقهاي ندارند چابهار را از دست بدهند و در ازاي آن، شاهد قدرتگيري چيني باشند كه به دنبال اجراييكردن جاده ابريشم تا چند سال آينده است.
شنبه ۴ خرداد ۱۳۹۸ ساعت ۱۲:۱۳