استقبال «سرد» ازنفت ایران؟

مریم علامه زاده/ توافق هسته ای ایران و غرب را می توان یکی از مهمترین اتفاقات در دنیای انرژی دانست، این توافق به عقیده بسیاری فرش قرمزی برای نفت ایران است و به عقیده عده دیگری، راه درازی برای بازگشت نفت ایران باقی مانده است.
توافق هسته ای شاید بستری برای بازگشت منابع عظیم نفت و گاز ایران به بازارها باشد، منابعی که مقام چهارمین دارنده ذخایر تثبیت شده نفت، و دومین دارنده ذخایر گاز طبیعی جهان را از آن ایران کرده است.

هرچند که پس از انجام این توافق همه عوامل دست در دست هم داده اند که روند نزولی قیمت نفت شتاب بگیرد، اما این سبب نشده که ایران یا حتی رقبایش برای تثبیت قیمت یا کاهش شتاب این روند نزولی دست از سهم خود بکشند.

در همین راستا اوپک تمامی تلاش خود را به کار گرفته است تا تولید خود را به هیچ وجه کاهش ندهد و سهم خود را از بازار حفظ کند.  با وجود تلاش سیاستمداران بزرگ برای راضی کردن کشور های عضو اوپک برای کاهش تولید، هیچ کدام از تولید کنندگان به کاهش تولید رضایت ندادند.

با این تفاسیر سال 2016 به سالی سخت برای تولید کنندگان تبدیل می شود، چرا که روند کاهشی قیمت نفت و بازگشت نفت ایران می تواند ضربه سختی به سوداگران انرژی خواهد زد در حالی که ایران با افزایش صادرات، خود  شاید از این آسیب مصون بماند.
 

*افزایش تقاضا، کلید حل مشکلات
البته عربستان سعودی و متحدانش در حوزه خلیج فارس بارها اعلام کرده اند که افزایش تولید ایران، تأثیری بر بازار نخواهد داشت، چرا که افزایش تقاضا مانع از ضربه تولید ایران خواهد بود.

یک مقام ارشد سعودی آرامکو در مصاحبه ای که 24 تیرماه (15 جولای) بر روی خروجی رویتر قرار گرفت، گفته است: با فرض اینکه تولید کشورهای غیرعضو اوپک در سال 2016 همچنان کاهش یابد، عراق نیز نتواند مشکلاتش را کنار بگذارد و لیبی نیز همچنان در بحران باقی بماند، افزایش تقاضای بازار در سال جدید، افزایش تولید ایران را به راحتی در بازار جذب می کند.
 

*جا به جایی سهم بازار عامل ثبات
برخی دیگر از تولید کنندگان نیز بازگشت نفت ایران به بازار را به گونه ای دیگر می بینند؛ این عده بر این عقیده اند که بازگشت نفت ایران صرفا جابجایی سهم تولید در اوپک را به دنبال دارد و با ورود نفت ایران، دیگر اعضای اوپک مجبور به کاهش تولید خود می شوند.

الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه، در جریان سخنرانی که در تاریخ 28 تیرماه (19 جولای) انجام داد گفت: بازار پیش از توافق هسته ای ایران و غرب، ارزیابی های خود را از ورود نفت ایران انجام داده است و نباید انتظار تغییری در قیمت داشته باشیم.

وی با اشاره به اینکه قیمت نفت بیشتر از تولید نفت شیل تأثیر می پذیرد تا ورود نفت ایران، می افزاید: بازار خود را برای ورود نفت ایران آماده کرده است و آنچه که شاهد خواهیم بود، جابجایی در سهم اعضای اوپک است.

آن لوییس هیتل، یکی از مشاوران موسسه وود مکنزی در مصاحبه با خبرگزاری فرانسه نیز گفته است: واضح است که سهم همه تولید کنندگان اوپک در معادلات جدید مشخص شده است و اینکه بگوییم ورود نفت ایران اوپک را متحول می کند اشتباه است؛ احتمالا باید شاهد جلسه اضطراری اوپک پیش از شروع ماه دسامبر باشیم.


*توان تولید نفت ایران
در سال های متمادی تحریم، کمبود تجهیزات و فرسوده شده تأسیسات به هر حال توانسته جان صنعت نفت ایران را بگیرد، جدا از تحریم، بلوغ چاه های نفت ایران، موجب شده توسعه این صنعت نیازمند سرمایه گذاری های بسیار باشد.

روآ ابراهیم، مشاور انرژی در موسسه مدیریت پروژه و مشاوره انرژی منار نیز در بخشی از صحبت های خود با اشاره به همین مسئله می گوید:هرچند که در سال 2016 شاهد افزایش تولید میعانات گازی و ان جی ال ایران تا سقف 4 میلیون و 260 هزار بشکه خواهیم بود، اما به دلیل بلوغ چاه های نفت ایران، باید برای بازیابی و بهبود آنها تلاش های بسیار انجام شود.

رابین مایلز، مدیر ارشد در موسسه مشاوره ای منار نیز می گوید: اگرچه افزایش تولید 500 تا 800 هزار بشکه ای در روز از سوی ایران طی 6 تا 12 ماه بعید نیست اما بازگشت به سطح تولید پیش از آغاز تحریم ها به این زودی ها میسر نخواهد شد؛ چرا که علاوه بر رفع تحریم ها، سرمایه گذاری شرکت های خارجی را می طلبد که آن هم بستگی به شرایط و مجوزهایی دارد که پس از رفع تحریم ها برای سرمایه گذاری تعیین می شود.

وی همچنین در ارتباط با تأثیر بازگشت نفت ایران بر قیمت نفت می گوید: افزایش صادرات ایران پیش از تأیید رفع تحریم ها آغاز شده است و تأثیر خود را در حال حاضر بر روی قیمت گذاشته است اما بازگشت یک میلیون بشکه صادرات نفت ایران پس از رفع تحریم ها در دراز مدت می تواند قیمت نفت را 5 تا 10 دلار در هر بشکه کاهش دهد.

البته همه تحلیلگران این روند را کند نمی دانند؛ چارلز رابرتسون، اقتصاد دان بانک سرمایه گذاری رنایسنس، می گوید: در سال 2016صادرات جمهوری اسلامی می تواند به 2 میلیون و 400 هزار بشکه در روز برسد
 

*ایرانی ها چه می گویند؟
بیژن زنگنه وزیر نفت ایران چند روز پیش از امضای توافق هسته ای ایران و غرب از آمادگی ایران برای افزایش 1 میلیون بشکه ای نفت خبر داد.
وی در تاریخ 18 بهمن 1393 (17 فوریه) در پاسخ به سوال خبرنگار خبرگزاری مهر مبنی براینکه ورود نفت ایران چه تأثیری بر قیمت نفت خواهد گذاشت گفت: با لغو تحریم های بین المللی علیه نفت ایران، روند قیمت نفت مطلوب و منطقی خواهد بود و امکان تقویت قیمت نفت در بازار نیز وجود دارد.

بیژن عالی پور، مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب نیز در روزهای پایانی سال 93 از انجام رزمایش افزایش ضربتی تولید و صادرات نفت خام ایران خبر داد و گفت: مانور توان تولید 3 میلیون بشکه در روز در مناطق نفت خیز جنوب برگزار می شود تا افزایش توان صادرات نفت ایران در دوران پسا تحریم میسر شود.

شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب یکی از شرکت های تابعه شرکت ملی نفت ایران است که نزدیک به 83 درصد از نفت و 16 درصد از گاز ایران را تولید می کند.

زنگنه همچنین  در تاریخ 20 مرداد (11 آگوست) با صدور دستوراتی به مدیران عامل شرکت های بهره بردار نفت و گاز، مدیریت امور بین الملل و شرکت پایانه های نفتی خواستار افزایش تولید 500 هزار بشکه ای در روز و صادرات آن شد.
عالی پور نیز پس از این دستور در نشستی خبری به خبرنگاران گفت: اکنون تمامی برنامه های افزایش تولید در شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب تدوین شده است و در صورت افزایش تقاضا و آماده بودن بستر صادرات این شرکت قادر است در کمترین زمان ممکن به سطح تولید مورد نظر وزیر نفت برسد.

از پیش از انجام مذاکرات هسته ای ایران و غرب، تهران از قراردادهای جدید نفتی سخن می گفت که راه را برای جذب سرمایه های خارجی باز می کند.
بعد از امضای توافق از سوی مذاکره کنندگان، مقامات کشورهای فرانسه، آلمان، ایتالیا و ژاپن نیز در دیدارهای جداگانه برای یافتن فرصت های سرمایه گذاری با مقامات نفتی ایران دیدار کردند.

علاوه بر شرکت های نفتی و مقامات کشورها، برخی از ارائه کنندگان خدمات نیز از سراسر جهان برای ورود به بازار نفت ایران اعلام آمادگی کردند.
بر اساس گزارشی که 27 تیرماه (18 جولای) در مجله Houston Bussiness Journal منتشر شد، شرکت های خدمات نفتی Halliburtn  و Schlumberger آمریکا که از شرکت های مطرح خدماتی در زمینه نفت و گاز در جهان هستند، برای بازگشت به بازار نفت ایران و ارائه خدمات نفتی به شرکت های تولید کننده اعلام آمادگی کرده اند.

باید دید با قیمت هایی که هر روز رو به سمت کاهش می گذارد، آیا فرصت های سرمایه گذاری ایران باز هم جذاب خواهد بود یا خیر.
 
 
 

يکشنبه ۸ شهريور ۱۳۹۴ ساعت ۰۶:۵۷