بازی اعداد با توافق!

نیویویورک تایمز نوشت: بحث اصلی که مخالفان بر ضد توافق هسته ای با ایران مطرح می کنند این است که این توافق حداقل 100 میلیارد دلار از درآمدهای توقیف شده را آزاد می کند و تهران می تواند از این پول برای حمله به غرب و دیگران استفاده کند.

به گزارش «ميزنفت»،  این روزنامه آمریکایی در تحلیلی به قلم ریک گلادستون نوشت : اما اینکه ایرانی ها در صورت بقای توافق دقیقا چه مقدار پول دریافت و چگونه از آن استفاده می کنند، پرسش های دشوار و حل نشده ای را باقی گذاشته است. به نظر می رسد بهترین پاسخ این باشد که هیچ کسی حتی خود ایرانیان نیز در این باره جوابی ندارند. 

مانند اختلاف گسترده تر بر سر اینکه آیا این توافق مسیرهای دستیابی ایران به سلاح هسته ای را مسدود یا هموار می کند، اختلافات ضد و نقیض هر دو طرف بر موضوع پول های توقیف شده ایران سایه انداخته اند.

این پول در بانکهای خارجی و دور از دسترس ایران است. برآوردها در مورد مبلغ پولی که می تواند در دسترس ایران قرار بگیرد بین 29 تا 150 میلیارد دلار در نوسان است.

این پول که تا حدودی به سبب فروش نفت و سایر کالاهای ایران انباشته شده یکی از مهم ترین و شاید پر سوء تفاهم ترین اجزای توافق هسته ای است که ماه گذشته بدست آمد.

کلیف کوپچان رئیس گروه اوراسیا که یک گروه مشاوره ای ریسک سیاسی در واشنگتن است گفت :«این اعداد بسیار قابل دستکاری است. با توجه به آنچه شما در نظر بگیرید، می توانید از ارقام خود در حمایت یا مخالفت با توافق هسته ای استفاده کنید.»

این پول سالهاست به دلیل تحریم های آمریکا در حسابهای بانکی چین، هند، کره جنوبی و دیگر شرکای تجاری ایران توقیف شده است. بر اساس این تحریم ها ، هر کشوری که به ایران اجازه دسترسی به این پول ها را بدهد مجازات می شود.

بر اساس این توافق ، ایران می تواند با تبعیت از تضمین های قابل اثبات مبنی بر اینکه فعالیت های هسته ای اش صلح آمیز است پولهایش را پس بگیرد.

مخالفان توافق از جمله بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل و جمهوریخواهان مهم در کنگره ، این پول را یک ثروت باد آورده، جوایز رویهم انباشته شده و جایزه امضای توافق توصیف کرده اند و ارزش آن را نهایت مبلغ برآوردهای اعلام شده می دانند. برخی ادعا می کنند این پول حتی ممکن است به حق به ایران تعلق نداشته باشد و بیشتر شبیه به غنیمت توقیف شده از یک کارتل مواد مخدر باشد.

علاوه بر این، آنها استدلال می کنند پس از اجرای توافق ، هیچ چیزی برای مانع شدن از اینکه ایران از این پول برای تقویت متحدان استراتژیک نظامی خود از جمله حزب الله لبنان و حماس در غزه استفاده کند وجود ندارد طرفهایی که ایالات متحده و اسرائیل آنها را گروههای تروریستی می دانند.

برخی افراد نیز می گویند مقامات ایران بلافاصله درصدد انتقال بیشتر این پول به کشور بر می آیند و اگر تحریم ها بر اساس بندهای برگشت پذیری به سبب نقض توافق مجددا برقرار شود، این پول را خارج از دسترس قرار می دهند.

طرفداران این توافق به رهبری دولت اوباما می گویند مجموع این پول بسیار کمتر از مبلغی است که منتقدان ادعا می کنند. طرفداران توافق همچنین می گویند این پول به سرعت در دسترس نخواهد بود و دسترسی به آن فرایندی است که می تواند ماهها طول بکشد.

آدام زوبین معاون وزیر خزانه داری آمریکا در امور تروریسم و اطلاعات مالی، روز چهارشنبه در جلسه استماع در مورد توافق به کمیته بانکداری مجلس سنا گفت :« هیچ پاداش امضای توافقی وجود ندارد.» 

زوبین تخمین زده است که ایران 100 تا 125 میلیارد دلار دارایی های ارزی در سراسر جهان دارد ولی «ارزیابی ما این است که دارایی های نقدی قابل استفاده ایران پس از لغو تحریمها اندکی بیش از پنجاه میلیارد دلار خواهد بود.»

وی سخنان رئیس خود جک لو وزیر خزانه داری آمریکا را تکرار کرد که در جلسه استماع در تاریخ 28 ژوئیه به کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان گفت ایران از قبل تعهدات مالی دارد که باید با بخش زیادی از پول توقیف شده خود آنها را بپردازد و تقریبا 56 میلیارد دلار برای تهران باقی می ماند.

این تعهدات شامل پرداختهای به تاخیر افتاده طلبکاران از جمله چین یکی از بزرگترین شرکای تجاری ایران است.

لو گفت :« من قصد ندارم بگویم 56 میلیارد دلار پول زیادی پول نیست اما مسئله 150 میلیارد دلار مطرح نیست. نمی توان تمام این پول را استفاده کرد زیرا ایران برای اداره کردن اقتصاد خود نیاز به نگه داشتن برخی از ذخایر خارجی خود دارد.»

وی همچنین این سخن منتقدان را رد کرد که اظهار می کنند ایران تقریبا قطعا از این پول به شکلی غیر شرافتمندانه استفاده می کند. لو این استدلال را مطرح کرد که مقامات ایران با مشکلات فوری اقتصادی روبرو هستند.

منتقدان این توافق ، برآوردهای پایین تر دولت را در مورد پول های تحریم شده ایران و نیز آنچه حسابداری مبهم خوانده اند به چالش کشیده اند.

مارک والاس مدیر اجرایی اتحاد علیه ایران هسته ای یک گروه مستقر در نیویورک که برای تحریمهای سختگیرانه تر ضد ایران تلاش کرده است گفت او پول در دسترس ایران بر اساس توافق کاهش تحریمها را به رقم 100 میلیارد دلار که مخالفان توافق به آن اشاره می کنند نزدیک تر می داند.

 والاس گفت: ایرانی ها قصد نوشتن یک چک به مبلغ 50 میلیارد دلار برای حزب الله لبنان را ندارند ولی مردم آمریکا برخی از حقایق این توافق را مشکل ساز می دانند.

 والاس دیپلمات سابق در نمایندگی آمریکا در سازمان ملل متحد بوده و در رقابتهای انتخاباتی ریاست جمهوری جرج دبلیو بوش و جان مک کین حضور داشته است.

وی اذعان کرد مبالغه ای در هر دو طرف در مورد توافق هسته ای از جمله مقدار پول توقیف شده وجود دارد.والاس خاطر نشان کرد مسئله مبهم است اما من فکر می کنم دولت در تلاش است مقدار این پول را حتی به میزان کمتری پایین بیاورد.

برخی از اقتصاددانان ادعا کرده اند ایران پول حتی کمتری نسبت به مبلغی که مقامات وزارت خزانه داری اظهار کرده اند در اختیار خواهد داشت.

برخی از این اقتصاددانان همچنین ادعا می کنند حسن روحانی رئیس جمهور ایران که بقای سیاسی خود را در بهبود زندگی ایرانیان می بیند احتمالا بیشتر از آنکه به تعهد مالی ماجراجویی نظامی و تروریسم بپردازد ، از پول آزاد شده برای بازسازی اقتصاد ایران استفاده خواهد کرد.
جواد صالحی اصفهانی استاد اقتصاد در ویرجینیا تک و عضو ارشد غیر مقیم در موسسه بروکینگز معتقد است :« بدیهی است تنش ها و نیازهای رقابت وجود دارد اما آنچه من انتظار دارم روحانی انجام دهد، تامین مالی پروژه های توسعه ای برای رونق دادن به اقتصاد است.»

آقای صالحی اصفهانی گفت:«این پول شریان دولت است.»

وی در مورد برآوردهای 100 میلیارد دلار یا بیشتر گفت :«این رقم وجود ندارد.»

صالحی اصفهانی و افراد دیگر این استدلال را می آورند که اگر ایران چنین مبلغی را در حساب های خارجی توقیف شده خود ذخیره کرده بود ، این موضوع تا حدودی در نرخ ارز خارجی قوی تر در برابر ریال ایران نمود پیدا می کرد زیرا این پیش بینی وجود داشت که دولت به زودی غرق در دلار خواهد شد.

در عوض، ارزش ریال سال گذشته در برابر دلار پایدار باقی مانده یا کمی ضعیف شده است.

علی واعظ تحلیلگر ارشد مسائل ایران در گروه بین المللی بحران گفت مسائل مربوط به مقدار دقیق پول های تحریمی که در دسترس خواهد بود در داخل ایران نیز به موضوعی اختلاف برانگیز تبدیل شده و مجلس کمیته ای ویژه را برای بررسی در این باره تعیین کرده است.

ولی الله سیف رئیس بانک مرکزی ایران هفته گذشته گفت از حدود 70 میلیارد دلاری که در خارج نگهداری می شود ، فقط 29  میلیارد دلار قابل استفاده خواهد بود چرا که بقیه این پول در حال حاضر به سرمایه گذاری های پتروشیمی یا وثیقه برای پروژه های توسعه ای با تامین مالی چین اختصاص داده شده است.

دکتر واعظ گفت اما این سخنان می تواند تلاشی برای تعدیل انتظارات مردم بوده باشد.
واعظ در یک ایمیل نوشت :« دولت ایران با لابی شدید گروه های ذینفع مختلف روبرو شده است که به دنبال اختصاص یافتن این منابع به خود هستند.»

واعظ گفت نگرانی که وجود دارد این است که تلاشها برای سرمایه گذاری عاقلانه این پول در باتلاق انتظارات سرکوب شده مردم از بهبود سریع اقتصادی غرق شود.
 

جمعه ۱۶ مرداد ۱۳۹۴ ساعت ۱۸:۲۶