محسن دانشمند / کارت هوشمند سوخت به عنوان یکی از زیرساخت های اطلاعاتی کشور در زمینه حمل و نقل و سوخت، نقش مهمی را در کنترل و کاهش مصرف بنزین در سال های اخیر ایفا کرده است. ایجاد بانک اطلاعات به روز خودروها و موتور سیکلت ها و مالکین آنهاو افزایش شفافیت اطلاعات در حوزه حمل و نقل کشور و همچنینافزایش شفافیت بازار عرضه و تقاضای بنزین و کاهش چشمگیر قاچاق این فرآورده نفتیاز دیگر دستاوردهای استفاده از این زیر ساخت اطلاعاتی مهم کشور است. در روزهای اخیر و بعد از تک نرخی شدن بنزین، مسئولین انجمن های مرتبط با جایگاهداران سوخت در مصاحبه با رسانه های مختلف به تخریب سهمیه بندی بنزین می پردازند و ضرورت حذف کارت سوختاز فرآیند سوخت رسانی کشور را مطرح می کنند. به عنوان مثال:
• بیژن حاج محمدرضا،رئیس انجمن جایگاهداران سوخت: باتکنرخی شدن قیمت بنزین،وجود کارت سوخت دیگرتوجیهی ندارد و بهتر است جمع آوری شود.(خبرگزاری دانشجو، ۶ خرداد ۹۴)
• ناصر رئیسی فر، رئیس کانون کارفرمایی جایگاه داران سوخت کشور:حذف سهمیه بندی بنزین خیلی از ناهنجاری ها را برطرف می کند و تا حد زیادی از قاچاق سرمایه ملی جلوگیری خواهد شد. طبق آنچه ستاد قاچاق کالا و ارز از رقم قاچاق سوخت اعلام کرده تصور بر این است که حدود ۶۵ تا ۷۰ درصد قاچاق از طریق کارت های سوختی بود که در مناطق مرزی استفاده می شد ولی آمار دقیق هنوز در نیست». (خبرگزاری ایلنا، ۹ خرداد ۹۴)
• بیژن حاج محمدرضا،رئیس انجمن جایگاهداران سوخت سراسر کشور: «در هیچ کشوری این مدل کارت هوشمند سوخت عملیاتی نشده است. آمار دریافت و عرضه هر جایگاه توسط شرکت نفت رصد میشود و دوربینهای مداربسته نیز به طور ۲۴ ساعته بر عملکرد جایگاهها نظارت دارد؛ بدین صورت هم آمار مصرف و هم آمار دریافت سوختجایگاهها مشخص است. در مدت این چند سال نیز دولت هر اطلاعاتی را که میخواسته به دست آورده است و عملا دیگر نیازی به کارت سوخت نیست. مگر ما چه کاری از این کارت میخواهیم که نمیشود بدون آن انجام داد؟»(گفتگوی تفصیلی با خبرگزاری آنا، ۱۰ خرداد ۹۴)
این اظهارات که نشاندهنده تلاش جایگاهداران سوخت برای نقش آفرینی در عرضه سوخت کشور است در حالی انجام می شود که فارغ از عرضه تک نرخی یا چند نرخی بنزین، کشور به شدت نیازمند شفافیت اطلاعات در حوزه های سوخت و حمل و نقل است.
این شفافیت اطلاعات که در سال های اخیر با استفاده از کارت سوخت محقق شده است، هم موجب کاهش میزان قاچاق بنزین می شود و هم دست مسئولین نظام برای مدیریت عرضه بنزین در کشور در شرایط بحرانی را باز می گذارد. این موضوعی است که مورد تاکید مدیران ارشد سابق و فعلی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز قرار دارد. به عنوان مثال، حدود ۲ سال قبل (۷ مرداد ۹۲)،
مهدی ابویی، معاون وقت پیشگیری و هماهنگی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز در مصاحبه ای با خبرگزاری شانا درباره تاثیر استفاده از کارت سوخت بر روی قاچاق بنزین گفته بود: «پس از اجرای سامانه هوشمند کارت سوخت و سهمیهبندی بنزین، در سالهای اخیر، تقریبا مشکل قاچاق بنزین در کشور منتفی است،با وجود اینکه هنوز قیمت بنزین در قیاس با آن سوی مرزها، ارزانتر و قاچاق آن همچنان سودآور است، اما عرضه خارج از شبکه آن در قیاس با گازوییل بسیار کمتر است ».
اخیرا (۱۶ خرداد ۹۴) نیز قاسم خورشیدی، مديركل دفتر مبارزه با قاچاق فرآوردههاي نفتي و نظارت بر حملونقل ستاد مركزي مبارزه با قاچاق كالا و ارزدر یادداشتی در روزنامه اعتماد درباره تک نرخی شدن بنزین نوشت: «حتما بايدسياستهاي حاكم برنظام عرضه و برداشت،حفظ شود. ازجمله اينكه كماكان عرضه سوخت با كارت هوشمند سوخت و در سقف مشخصي انجام شود يا براي هر نوبت سوختگيري محدوديت وجود داشته و مجموع برداشت از يك كارت در ٢٤ساعت تابع اعداد محدودي باشد. چرا كه در غير اين صورت شاهد افزايش قاچاق بنزين و تاراج منابع ملي از كشور خواهيم بود».
حال سوال اینجاست که برخی از جایگاهداران سوخت به عنوان کارگزار توزیع بنزین چه ضرری از وجود کارت سوخت و شفافیت فرآیند سوخت رسانی کشور میبرند که در مقام سیاست گذار حذف کارت سوخت از فرآیند سوخت رسانی کشور را پیگیری میکنند؟
سه شنبه ۱۹ خرداد ۱۳۹۴ ساعت ۱۲:۱۸