چرا عربستان از روی تعمد قیمت نفت را می شکند؟

به گزارش «ميزنفت» به نقل از رویکرد، چند هفته قبل تر از آن، در نشست اوپک در دوهه، سعودی ها اعلام کردند در برابر رأی اکثریت مردم ایران مقاومت کرده تا تولیدات پتروشیمی را تا پانزده درصد افزاش دهد. شاه بن عبدالعزیز الصعود معتقد بود تا زمانی که اقتصاد غرب همچنان در دوره ی رکود مانده است افزایش قیمت توجیهی ندارد اما از سوی دیگر مشتاق بود تا ایران را در زمانی که شاه دستور نقشه های انرژی هسته ای در منطقه را داده بود تحت فشار اقتصادی قرار دهد. بنابراین عربستان " بازار را به طغیان انداخت" . تولیدات نفتی را از هشت میلیون بشکه در روز به یازده ممیز هشت دهم میلیون بشکه در روز افزایش داد و قیمت نفت خام را شکست. ایران نا توان در رقابت از صحنه ی بازار محو شد. تولیدات نفتی کشور تا سی و هشت درصد در ماه کاهش یافت. میلیاردها دلار درآمد نفتی پیش بینی شده ناپدید شد و ایران مجبور به ترک بودجه ی تخمینی پنج ساله اش گشت.

تأثیرات ناهموار مخرب ادامه یافت: در تابستان ۱۳۵۶، تولیدات صنعتی ایران تا پنجاه درصد سقوط کرد. تورم بین سی تا چهل درصد افزایش یافت. دولت از سوبسیدهای تولیدات داخلی به میزان زیادی زد تا احتمالات را تعدیل کند، اما این صرفه جویی زمانی بدتر شد که هزاران جوان غیر متخصص بی کار شدند.

امروز قیمت نفت بار دیگر سقوط کره است. از بشکه ای صد و پانزده دلار در آگوست ۲۰۱۳ به بشکه ای زیر شصت دلار در دسامبر ۲۰۱۴. کارشناسان غربی برای فکر کردن به اینکه نفت ارزان تر چه ارزشی برای بازار سهام می تواند داشته باشد فرصت را غنیمت شمرده اند. اگر بخواهیم بگوییم چرا قیمت ها سقوط کرده است، برخی تحلیلگران معتقدند رابطه هایی با دغل کاری های عربستان سعودی دارد. مقاله ی ماه دسامبر در هفته نامه اقتصادی بلومبرگ انقلاب نرم آمریکا را برای شکستن گردن اوپک مورد تمجید قرار داده است.

شاید این انقلاب نرم قدرت عربستان سعودی را برای نوسان قیمت نفت به عنوان بزرگترین تولید کننده ی آن فرسایش داده باشد اما به لطف ذخایر، انباشت ها و ظرفیت استخراج آن ها عربستان نه تنها همچنان قادر به شکستن بازار نفت، بلکه نیز مشتاق به انجام آن می باشد. درسپتامبر ۲۰۱۴ آن ها دقیقن همین کار را کردند.

افزایش نیم درصدی محصولات نفتی (تا نه ممیز شیش دهم ملیون بشکه در روز) در بازارهایی که پیشاپیش از نفت خام ارزان اشباع شده بود. و چند روز بعد تخفیف های فزاینده ای را به کلان مشتری های آسیایی خود دادند. قیمت جهانی به سرعت نزدیک سی درصد کاهش پیدا کرد. همانطور که در ۱۳۵۶ صعودی ها این طغیان را به دلایل سیاسی راه انداختند. تحلیلگران خارجی باور داشته باشند یا نه، بازارهای نفتی محل مهمی از اعراب در دعوای میان ایران و عربستان بر سر سروری خلیج فارس دارد.

این اولین بار از اواخر ۱۳۶۹ نیست که عربستان سعودی از نفت به مثابه ی سلاحی سیاسی در برابر رقیبش ایران استفاده می کند. در نوامبر ۲۰۰۶، نواف عبید، یک مشاور امنیتی عربستان، با شاهزاده ترکی الفیصل ارتباط برقرار کرد، سپس سفیر عربستان سعودی در واشنگتن سرمقاله ای در واشنگتن پست نوشت که در آن اذعان کرد: "اگر عربستان سعودی تولیدات را افزایش دهد و قیمت نفت را به نصف کاهش دهد... برای ایران ویرانگر خواهد بود... و توانایی تهران در ادامه ی سوخت رسانی به صدها میلیون شیعه ی شبه نظامی در عراق و نقاط دیگر محدود می شود." دو سال بعد، در اوج بحران مالی جهانی، صعودی ها دست به عمل زدند: آن ها بازار را به جریان انداختند، و طی شش ماه، قیمت نفت از رکورد بالای بشکه ای ۱۴۷ دلار به بشکه ای تنها ۳۳ دلار سقوط کرد. بنابراین، رئیس جمهور ایران محمود احمدی نژاد در سال هشتاد و هشت کار خود را با درگیر شدن با فروپاشی ناگهانی درآمدهای نفتی دولت شروع کرد و مجبور به حذف یارانه های مردمی و سلاخی برنامه های اجتماعی شد.

نشانه های طغیان جدید در اوایل جون سال ۲۰۱۱ پدیدار شد. در حالیکه شاهزاده ترکی مقامات بریتانیا در مقرعملیاتی ناتو و یک مخاطب ارشد آمریکایی را خطاب قرار می داد به ایران هشدار داد از آشوب منطقه ای که در نتیجه ی بهار عرب رخ داده است سود نجوید. با تفسیر برخی از نظرهای ترکی روزنامه ی گاردین اینگونه نوشت: که اقتصاد ایران می تواند به دلیل آسیب دیدن سودآوری اش از نفت به شدت تحت فشار قرار بگیرد... کاری که سعودی ها تعمداً قصد انجامش را داشتند.

سعودی ها نیز دریافتند، که بهترین زمان برای شکست بازار زمانی خواهد بود که قیمت ها از پیش نزول کرده و تقاضای مشتری پایین است. در اوایل دسامبر، درست چند ماه پس از آنکه عربستان آخرین جریان نفتی اش را آزاد ساخت، عبید در مقاله ای از رویترز نوشت که "تصمیم دولتش به منظور کاهش قیمت نفت تآثیر قابل توجهی بر موقعیت سیاسی منطقه خواهد گذاشت. ایران همچنان که سعی در حفظ اقتصاد لطمه دیده از تحریم های بین المللی دارد، زیر فشار مالی و اقتصادی بی سابقه ای در می آید. " در همین مدت، صعودی ها از بابت افزایش سی درصدی قیمت نان در تهران خوشحال بودند

دهم دسامبر. وزیر نفت عربستان سعودی گفت کشورش بدون توجه به تقاضا نه ممیز هفت دهم میلیون بشکه در روز برای بازارهای جهانی استخراج می کند. و برای این قسمت، ایران هشدار داد. رئیس جمهور روحانی بدون نام بردن اسامی از اعمال نابکارانه ی تولیدکننده ی کلان نفت که رفتار مغرضانه ی سیاسی آن نشان از توطئه علیه ذی نفعان منطقه دارد سخن به میان آورد. " ایران و مردم منطقه هر گز چنین توطئه هایی را از یاد نخواهند برد." روز قبل، معاون رئیس جمهور، اسحاق جهانگیری، افزایش سریع قیمت های نفت را به عنوان طرحی سیاسی و نه در نتیجه ی عرضه و تقاضا دانست.

امید اصلی ریاض در این است که افزایش تولیدات نفتی بتواند دولت روحانی را مجبور به تدوین بودجه ای صرفه جویانه کند که اگر چنین بشود ایمان صعودی ها به نفت به مثابه سلاحی قدرتمند در جنگ بر سر اقتدار خاور میانه تقویت خواهد شد. و جریان های نفتی در عوض به سر و صدا کردن خطرناک و دوره ای خود در منطقه و بازار ها ادامه خواهند داد.

جمعه ۱۲ دی ۱۳۹۳ ساعت ۱۸:۱۶