نفتای پتروشیمی ها صرف چه چیزی شد؟

نبود مدیریت و بی برنامگی در شرکت پخش فرآورده های نفتی و کمبود بنزین در کشور سایر بخش ها را هم با چالش مواجه کرده است. نفتایی که پیش از این برای تولید پروپیلن مصرف می شود، حالا باید به بنزین تبدیل شود و همین مساله بازار بسیاری از محصولات پلیمری را بهم ریخته است. فعالان بازار سرمایه و تولیدکنندگان صنایع پایین دست می گویند که در سال گذشته کاهش مستمر عرضه پلی پروپیلن ها، به خصوص گریدهای جذاب پلی پروپیلن شیمیایی و نگرانی نسبت به استمرار افت عرضه رقابت های سنگینی قیمتی را برای این محصولات ایجاد کرده بود. مهدوی ابهری دبیر انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی در اینباره به بازار می گوید:
بسیاری از صنایع نسبت به ما گله می کنند که چرا بازار پروپیلن تا این اندازه آشفته است. مشکل اینجاست که به دنبال کمبود نفتا تولید پروپیلن و پلی پروپیلن در کشور کاهش یافته؛ طبیعی است که در چنین شرایطی عرضه در بازار هم کمتر می شود. باید اشاره کنم که به دلیل کمبودی که در داخل وجود دارد حتی صادرات این محصولات هم متوقف شده و تمامی تولیدات در بازار داخل عرضه می شود.
 

در سال ۱۴۰۰ حدود ۱ میلیون تن و در سال ۱۴۰۱ حدود ۹۴۰ هزار تن پلی پروپیلن عرضه شده است. فعالان بازار معتقدند با توجه به مشکلات موجود در تامین خوراک و به دنبال آن کاهش تولید این محصول در سال ۱۴۰۲ مقدار عرضه پلی پروپیلن در سال گذشته به ۸۰۰ هزار تن هم نرسیده است
آمار دقیقی از مقدار پلی پروپیلن در سال گذشته وجود ندارد اما فعالین بازار از افت دست کم ۲۰ درصدی عرضه خبر می دهند. جالب است که بدانید در سال ۱۴۰۰ حدود ۱ میلیون تن و در سال ۱۴۰۱ حدود ۹۴۰ هزار تن پلی پروپیلن عرضه شده است. فعالان بازار معتقدند با توجه به مشکلات موجود در تامین خوراک و به دنبال آن کاهش تولید این محصول در سال ۱۴۰۲ مقدار عرضه پلی پروپیلن در سال گذشته به ۸۰۰ هزار تن هم نرسیده است.

این کاهش عرضه اما قیمت ها را هم در بازار صعودی کرده است. مهدوی ابهری می گوید: کمبود خوراک در این صنعت ظرف ماه‌های گذشته موجب شده بود تا تعادل بین عرضه و تقاضا به هم بخورد و به عبارت بهتر میزان تقاضا از میزان عرضه پیشی گرفته بود؛ این شرایط موجب شد تا رقابت ۱۰۰درصدی در این بازار اتفاق بیفتد.

با توجه به نقش تاثیر گذار نفتا در زنجیره تولید پروپیلن، هر گونه کمبود در این خوراک می تواند تولیدات این زنجیره را به چالش بکشد. ضمن اینکه خود پروپیلن هم خوراک پلی پروپیلن محسوب می شود. به دلیل کمبود نفتا و به دنبال آن پروپیلن شرکت های تولیدکننده پلی پروپیلن با ظرفیت محدود و کمی مشغول به تولید هستند و التهابی که در بازار وجود دارد ناشی از همین مساله است

او در ادامه توضیحات خود افزود: نفتا یکی از خوراک های استراتژیک محسوب می شود که متاسفانه در تولید آن دچار کمبود هستیم. با توجه به نقش تاثیر گذار نفتا در زنجیره تولید پروپیلن، هر گونه کمبود در این خوراک می تواند تولیدات این زنجیره را به چالش بکشد. ضمن اینکه خود پروپیلن هم خوراک پلی پروپیلن محسوب می شود. به دلیل کمبود نفتا و به دنبال آن پروپیلن شرکت های تولیدکننده پلی پروپیلن با ظرفیت محدود و کمی مشغول به تولید هستند و التهابی که در بازار وجود دارد ناشی از همین مساله است. هم اکنون شرایط تامین خوراک نفتا به نوعی به وضعیت و سیاست گذاری هایی که حول محور بنزین صورت می گیرد، گره خورده است.
 

برخلاف رشد قیمت پلی پروپیلن در بازار داخلی، قیمت ها در بازار جهانی روند نزولی به خود گرفته است. جالب است که بدانید قیمت هر تن پلی پروپیلن در بازارهای خاورمیانه در سال ۹۹ حدود ۹۴۵ دلار و در سال ۱۴۰۰ حدود ۱۱۲۵ دلار بوده است. در سال ۱۴۰۱ اما روند روبه رشد قیمت این محصول پتروشیمی متوقف شده و بهای پلی پروپیلن در سال ۱۴۰۱ به حدود ۹۶۸ دلار به ازای هر تن رسید. این روند کاهشی در سال گذشته نیز ادامه داشت تا آنجا متوسط قیمت هر تن از این محصول در بازار خاورمیانه در سال ۱۴۰۲ حدود ۸۴۳ دلار اعلام شده است.
 

پلی پروپیلن با تقاضای سالیانه حدود ۸۶ میلیون تن در سال ۲۰۲۲ و اختصاص ۲۸ درصد از مصرف بسپارهای اساسی، دومین بسپار پرمصرف جهان است. پلی پروپیلن در سه دسته اصلی هموپلیمرها، کوپلیمرهای تصادفی و کوپلیمرهای ضربه پذیر در بازار عرضه می گردد و در این بین، هموپلیمرها با ۷۰ درصد تقاضا، بیشترین حجم تقاضا را در سال های اخیر داشته است. عربستان در سال ۲۰۲۲ بیش از ۵۵۰ میلیارد دلار تنها از صادرات این محصول درآمد کسب کرده اند. بعد از عربستان کره جنوبی و آمریکا را می توان بزرگترین صادرکنندگان پلی پروپیلن در بازارهای جهانی دانست.