با گاز مایع مازاد باید چه کنیم؟

به گزارش میز نفت ، در حال حاضر سالانه حداقل 600 میلیون دلار واردات محصولات پتروشیمی در زنجیره پروپیلن داریم که با احتساب محصولات نهایی قابل تولید در زنجیره ارزش پروپیلن، این رقم به میلیاردها دلار می رسد. در واقع از واردات محصولات پتروشیمی به ایران، 40 درصد سهم واردات محصولات زنجیره پروپیلن است.

امروز، با تولید سالانه 985 هزار تن پروپیلن از پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌های کشور، کمبود 175 هزار تنی این محصول در کشور وجود دارد. پیش بینی شده در سال 1404 میزان تولید پروپیلن ایران به 1950 هزار تن خواهد رسید، در صورتی که در آن زمان با تحقق این میزان تولید، برآورد می شود با کمبود سالانه حدود 700 هزار تن پروپیلن روبه‌رو خواهیم بود؛ تقاضا برای پروپیلن در صورت ایجاد ظرفیت در عرضه، با توجه به متنوع بودن محصولات تولیدی زنجیره آن و بازار صادراتی رو به توسعه آن در جهان، به چندبرابر قابل افزایش است.

محصولات زنجیره ارزش پروپیلن در صنایعی همچون نساجی، ساختمانی، پزشکی، غذایی، قطعات پلاستیکی، نوشت افزار‌ها و بسیاری از کالا‌ها و محصولاتی که در اطراف ما وجود دارد کاربرد داشته و این کاربرد وسیع، نیاز کشور را به تولید پروپیلن و توسعه زنجیره‌ ارزش آن ضروری کرده است.

یکی از دلایل اصلی عدم توسعه متوازن و مناسب تولید پروپیلن و عقب ماندگی در توسعه زنجیره ارزش آن، بحث خوراک بوده، این درحالی است که از بهترین روش های تولید پروپیلن، استفاده از پروپان به عنوان خوراک است.

در ایران، فرآورده ارزشمندی به اسم گاز مایع در بخش های مختلف پالایش گاز، پتروشیمی و پالایشگاه نفت تولید می شود که متشکل از دو ماده ارزشمند پروپان و بوتان است.

درحال حاضر در توزیع گاز مایع برای مصارف خانگی، تجاری و صنفی، سالانه حدود یک میلیون تن گاز مایع گم می شود و یا به عبارت بهتر، در نبود نظارت، گاز مایع یارانه‌ای به آن سوی مرزها قاچاق می‌شود.

بخشی از گاز مایع مازاد نیز در خطوط لوله سراسری گاز تزریق شده و یا در پالایشگاه های گازی فلر می‌شود که در این خصوص نیز یکی از نمایندگان مجلس عدد غیررسمی 2 میلیون تن در سال را اعلام کرده است، که پیگیری ما از شرکت ملی گاز ایران برای تأیید یا تکذیب این عدد، به نتیجه ای نرسید.

از اینرو، حدود  3 میلیون تن در سال از مجموع 9.5 تا 10 میلیون تن گاز مایع تولیدی کشور، گاز مایع مازاد داریم که در سایه مدیریت غلط، هدر می رود.

برخی افراد ناآگاه، این‌روزها در حال تلاش برای وارد کردن این میزان گاز مایع مازاد به سبد سوخت خودروها هستند، در حالی که هیچ زیرساخت استانداردی برای توزیع گاز مایع در سبد سوخت خودروها وجود ندارد، هیچ استانداردی نیز برای ورود ایمن این سوخت با قابلیت اشتعال‌زایی بالا به سبد سوخت خودروها نداریم و سالها هزینه و بدون شک، خسارات بالای جانی و مالی را باید تحمل کنیم تا مگر این سوخت بتواند به سبد سوخت خودروها وارد شود.

بدون تشریح این مسئله که هم‌اکنون سوخت پاک و ایمن CNG می تواند جایگزین مطمئنی برای بنزین باشد و ورود LPG به سبد سوخت خودروهای کشور در شرایط فعلی توسعه CNG در کشور هیچ توجیهی ندارد، در پاسخ به این سوال که "اگر ورود LPG مازاد به سبد سوخت خودروها گزینه مناسبی نیست، پس باید با LPG‌مازاد چه کنیم؟"، پرواضح است که می‌توانیم با سرمایه گذاری در واحدهای PDH و استفاده از پروپان گازهای مایع تولیدی کشور، هم کشور را در تأمین پروپیلن مورد نیاز خود تا حد زیادی بی‌نیاز کرده و هم به جای واردات گسترده محصولات با ارزش افزوده زنجیره پروپیلن، در آینده ایران را در کنار دیگر روش‌های تولید پروپیلن، به قطب تولید پروپیلن منطقه و جهان تبدیل کرده و از قبل آن، مزیت‌های اقتصادی بی‌شماری برای کشور عزیزمان به ارمغان آوریم.

حال سوال دیگری مطرح می‌شود که "تا زمان احداث واحدهای PDH با گاز مایع مازاد چه کنیم؟" در پاسخ به این سوال باید گفت که قیمت گاز مایع در بازارهای منطقه و جهانی به طور متوسط در سال، یا برابر با قیمت بنزین است و یا از نرخ صادراتی بنزین کشور، بیشتر است و با توجه به اینکه کشورهای منطقه و جهان، بسیار زودتر از ما، به ارزش بالای LPG برای تولید محصولات پتروشیمی زنجیره پروپیلن پی برده و در حال واردات آن برای تولید محصولات با ارزش افزوده بیشتر هستند، و با وجود کشورهایی چون پاکستان و افغانستان در منطقه و بسیاری از کشورها در جهان که شبکه سراسری گاز و گاز کافی برای استفاده به عنوان سوخت نداشته و از LPG برای پخت و پز و گرمایش بهره زیادی می‌برند، جلوگیری از هدررفت LPG و کوتاه‌کردن دست سواستفاده‌گران از این سوخت ارزشمند تولیدی کشور و سوق این میزان LPG‌ مازاد به سمت سبد صادراتی بخش بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران، می تواند در شرایطی که صادرات بنزین کشور محدود شده و در صادرات نفت هم با تحریم و مشکلاتی مواجه ایم، درآمد ارزی قابل قبولی برای کشور به همراه داشته باشد.

بنابراین تا زمان احداث واحدهای PDH صادرات این محصول ادامه یابد و آهسته آهسته گاز مایع از سبد صادراتی (خام فروشی) به جای ورود نافرجام به سبد سوخت خودروها (خام سوزی) به سبد تولید محصولات پتروشیمی (ارزش افزوده آفرینی) سوق یابد و این روش، آدرس دهی درست به بخش انرژی کشور است.



منبع : تسنیم

شنبه ۲۵ دی ۱۴۰۰ ساعت ۰۹:۴۱