به گزارش
ميزنفت، پایگاه اینترنتی «
سنگشن لاو» نوشت:
با وجود حصول توافق هسته ای و اجرای برجام، برخی از مقامات ایرانی به طور علنی از مشکلات بانکهای این کشور برای اتصال مجدد به بانک های اروپایی انتقاد می کنند. طبیعی است که ایران با وجود اجرای برجام همچنان با مشکلات چشمگیری در زمینه بانکی روبروست و یافتن بانک های خارجی که مایل باشند برای مؤسسات مالی ایران تأمین اعتبار کنند یا روابط خود را با آنها از سر بگیرند، دشوار است. اما مقامات ایران در تلاشند از «دفتر کنترل دارائی های خارجی وزرات خزانه داری آمریکا» درخواست کنند گامهای بیشتری برای حل این مسئله بردارند.
هفته گذشته، علی اکبر صالحی، رئیس آژانس انرژی اتمی ایران اعلام کرد که او این مسئله را با همتای خود، ارنست مونیز، وزیر انرژی آمریکا در میان گذاشته و از دشواری های مربوط به پیدا کردن شرکای بانکی در اروپا به او گفته است. (اینکه مسئله تحریم ها، موضوع بحث این دو دانشمند هسته ای بوده در جای خود جالب است). بلافاصله پس از این گفتگو،علی لاریجانی رئیس مجلس ایران از تعلل آمریکا در اجرای تعهداتش مبنی بر لغو تحریم ها انتقاد و به مشکلات بانکی اشاره کرد.
آخر هفته گذشته، صدای تعداد بیشتری از مقامات ایرانی در آمد، از جمله مجید تخت روانچی، معاون وزیر امور خارجه که در مذاکرات هسته ای نقش بسزایی داشت. تخت روانچی از بانک های اروپا به خاطر «رفتار محتاطانه شان» برای ازسرگیری روابط با مؤسسات مالی ایران انتقاد کرد و گفت دلیل این محافظه کاری آن است که سازمان بین دولتی «کارگروه مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم»، همکاری با بانک های ایرانی را در مقوله «احتمال ریسک بالا» طبقه بندی کرده است. حمید تهرانی فر، قائم مقام رئیس بانک مرکزی ایران نیز همزمان اعلام کرد دلیل بی میلی بانک های اروپایی برای ادامه روابط با بانک های ایرانی ناشی از «ایران هراسی» مستمر در بخش بانکی است.
این مسئله که با وجود لغو برخی تحریم های بانکی اتحادیه اروپا و آمریکا، بانک های ایرانی در ارتباط مجدد با سیستم بانکی بین المللی دچار مشکل هستند، امری پنهان نیست. اما اینکه مقامات ایرانی چنین مسئله ای را به طور علنی اعلام می کنند، نشان می دهد پشت پرده، خبرهایی است.
بر اساس بخش 27 متن اصلی برجام، آمریکا و اتحادیه اروپا موظفند «به منظور تضمین شفافیت و کارآمدی در ارتباط با لغو تحریم ها بر اساس برجام، تدابیر اداری و آئین نامه های اجرایی کافی تمهید کنند. اتحادیه اروپا و دولت های عضو و همچنین ایالات متحده، دستورالعمل های مرتبط را صادر خواهند کرد و در خصوص جزئیات تحریم ها یا اقدامات محدودیت کننده ای که به موجب برجام لغو شده اند، بیانیه هایی را که در دسترس عموم باشد، منتشر خواهند کرد.
اتحادیه اروپا و دولت های عضو و ایالات متحده متعهد هستند که در خصوص محتوای این دستورالعمل ها یا بیانیه ها با ایران به صورت منظم و مقتضی مشورت کنند.» برخی از این موارد در روز اجرای توافق منتشر شدند، اگرچه به نظر نگارنده دستورالعمل های بیشتری صادر خواهد شد زیرا دفتر کنترل دارائی های خارجی وزرات خزانه داری آمریکا بازخوردهای بیشتری از ذینفعان تجارت قانونی با ایران دریافت خواهد کرد.
به علاوه، برجام، آمریکا و اتحادیه اروپا را متعهد می سازد در خصوص محتوای چنین دستورالعمل ها و بیانیه هایی به طور منظم و در هر زمان مناسب مشورت کنند. چنین مشورت های به طور یقین پشت پرده در حال انجام است. برخی از این موارد مشورتی را علی ماجدی، سفیر ایران در آلمان در روزهای پایانی هفته گذشته به طور علنی افشا کرد. به گفته ماجدی، او با مقامات آلمان تماس نزدیکی دارد و امیدوار است مشکلات بانکی به زودی حل و فصل شود. به علاوه، ماجدی ماه گذشته اعلام کرد دفتر کنترل دارائی های خارجی وزرات خزانه داری آمریکا هیأتی را به آلمان می فرستد تا نگرانی های موجود در زمینه همکاری مجدد بانک های آلمانی با بخش بانکی ایران را برطرف کنند (نگارنده، گزارش هایی در مورد برخی سفرهای مشابه مقامات خزانه داری آمریکا به اروپا طی ماه گذشته شنیده است و بنابراین این اقدامات و مشورت ها بیشتر به صورت غیرعلنی انجام می شود). ما ممکن است در آینده شاهد فشارهای بیشتری از سوی ایران برای چنین سفرهایی باشیم تا مشکلات موجود در زمینه بانک های اصلی اروپا در برقراری روابط مجدد با ایران حل و فصل شوند.
سنگشن لاو افزود: همچنین، در بخش 24 متن اصلی برجام آمده است: چنانچه در هر زمانی پس از روز اجرای توافق، ایران بگوید تحریم یا اقدام محدودیت کننده دیگری مرتبط با موضوع هسته ای از سوی 1+5 از اجرای کامل لغو تحریم ها به نحو تشریح شده در برجام ممانعت می کند، عضو ذیربط برجام با هدف حل و فصل موضوع با ایران مشورت خواهد نمود و چنانچه توافق وجود داشته باشد که لغو این تحریم یا اقدام محدودیت کننده مناسب است، عضو مربوطه برجام اقدام مقتضی را به عمل خواهد آورد. در صورتی که قادر به حل و فصل این موضوع نباشند، ایران یا هر عضو گروه1+5 می توانند موضوع را به کمیسیون مشترک ارجاع دهند.»
به عبارت دیگر، برجام به طور مشخص سناریویی در نظر گرفته که بر اساس آن آمریکا می تواند تحریم های بیشتری را لغو کند تا ایران بتواند از مزایای توافق هسته ای بهره مند شود. بعید به نظر می رسد آمریکا حرکت مهمی برای کاهش فشار بر بانک های غیرآمریکایی غیرایرانی انجام دهد و به آنها بار دیگر مجوز مبادلات کامل از طریق سیستم بانکی آمریکا را بدهد. اما این اقدامات، بدون تردید نگرانی های مستمر بانک های اروپایی را حل می کند و آنها میدانند چگونه مبادلات مربوط به ایران را بدون استفاده از سیستم بانکی آمریکا انجام دهند.
به احتمال زیاد، مقامات ایران به تلاش های خود در این زمینه ادامه می دهند تا ببینند آمریکا در این باره چه اقداماتی انجام می دهد. بدون تردید، آمریکا تمایلی به اقداماتی بیشتر از گذشته ندارد و می گوید این تصمیم بانک های اروپایی است که با مؤسسات مالی ایران کار نمی کنند و این تصمیمی تجاری است که در حوزه مسئولیت آمریکا قرار نمی گیرد و ممکن است حتی به ناکارآمدی و ضعف های سیستم بانکی ایران ربط داده شود. اما با وجود این، با توجه به حسن نیتی که هر دو طرف در اجرای توافق هسته ای تاکنون از خود نشان داده اند، احتمالاً گفتگوها در زمینه حل نگرانی های ایران ادامه خواهد داشت. اینکه این گفتگوها به کجا می انجامد مسئله جالبی است که در آینده باید دید.