شمشیر تزارها روی گلوی نوادگان آتاتورک

پس از اقدام دو جنگنده ترکیه در سرنگون کردن هواپیمای سوخو 24 روسیه در نزدیکی مرزهای سوریه و ترکیه، همکاری های راهبردی تجاری و انرژی دو کشور در معرض خطر قرار گرفته است.از زمان وقوع این حادثه تاکنون جنگ لفظی شدیدی بین مقام های روسیه و ترکیه در گرفته است. روسیه تهدید به اتخاذ تدابیر تلافی جویانه اقتصادی علیه ترکیه کرده است.

دیمتری مدودف نخست وزیر روسیه هشدار داده است که اقدامات ترکیه می تواند منجر به لغو پروژه های مشترک و کاهش سهم شرکتهای ترکیه در بازار روسیه شود.

مدودف به مقام های دولتی روسیه دستور داده است تا موارد لغو سرمایه گذاری در پروژه های مشترک با ترکیه را مورد بررسی قرار دهند. این مساله می تواند شامل واردات مواد غذایی از ترکیه شود.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه نیز این گونه موضع گیری روسیه را احساساتی و غیر متناسب ارزیابی کرده است. این مساله می تواند برای دو کشور تبعات سخت و جدی در برداشته باشد. ترکیه دومین شریک تجاری روسیه پس از آلمان به شمار می رود و اگر روسیه بخواهد روابط اقتصادی با ترکیه را کاهش دهد، دو کشور ضرر خواهند کرد.

در بخش انرژی، ساخت خط لوله انتقال گاز بین دو کشور موسوم به "ترک استریم" به خطر خواهد افتاد و همچنین احتمال لغو پروژه نیروگاه اتمی آکویو نیز وجود دارد.
ترکیه 55 درصد گاز طبیعی مورد نیاز خود را از روسیه تامین می کند و 30 درصد نفت ترکیه نیز از روسیه وارد می شود. هرگونه لطمه ای که به این قراردادها وارد شود، خسارات بزرگ و جبران ناپذیری برای دو کشور خواهد داشت.

ترکیه روابطی راهبردی در زمینه انرژی با روسیه دارد. بنابر این تشدید تنش ها می تواند به ضرر پروژه خط لوله "ترک استریم" و نیروگاه اتمی باشد که قرار است با مشارکت روسیه ساخته شوند.

این حادثه همه پروژه های اقتصادی و انرژی را تحت الشعاع قرار داده است. البته بعید به نظر می رسد که جریان صادرات گاز روسیه به ترکیه در کوتاه مدت تحت تاثیر قرار بگیرد. نگرانی بیشتر مربوط به بلندمدت است.

شهروندان روسیه برای سفر به ترکیه نیاز به اخذ روادید ندارند. روسیه بدنبال سقوط هواپیمای مسافربری این کشور در صحرای سینای مصر، پروازها به مقصد مصر را به حالت تعلیق در آورده است. همین امر باعث شده است تا ترکیه به مقصدی جذابتر از پیش برای گردشگران روسی تبدیل شود. در سال ۲۰۱۴ میلادی حدود ۴.۴ میلیون روس که ۳.۳ میلیون نفر از آنان گردشگر بودند از ترکیه دیدن کردند.

اما سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه بدنبال سقوط سوخوی روسی روز سه شنبه به شهروندان کشورش توصیه کرد تا بخاطر تهدیدات تروریستی از سفر به ترکیه بپرهیزند.

*پروژه های مشترک
ترکیه در سال ۲۰۱۳ میلادی با شرکت دولتی روسی روس اتم قراردادی را بست که براساس آن شرکت روسی موظف به ساخت چهار راکتور ۱۲۰۰ مگاواتی در قالب یک پروژه ۲۰ میلیارد دلاری شده است.

روسیه و ترکیه همچنین پروژه مشترک احداث خط لوله موسوم به ترک استریم را در دست دارند، خط لوله جایگزینی برای خط لوله ساوث استریم روسیه، تا گاز روسیه بدون نیاز به عبور از خاک اوکراین به اروپا صادر شود. پروژه ساوث استریم سال گذشته میلادی و به دلیل اعتراض کمیسیون اروپا کنار گذاشته شد.

ترکیه سال گذشته معادل  10 میلیارد دلار گاز از روسیه وارد کرده و این مساله نشان می دهد که روابط انرژی برای اتخاذ تدابیر تلافی جویانه مسکو چندان جذاب نخواهد بود.

آناتولی یانوفسکی معاون وزیر انرژی روسیه نیز تاکید کرده است که عرضه گاز به ترکیه بر اساس قرارداد کنونی ادامه خواهد یافت.
البته این احتمال وجود دارد که ترکیه در بلندمدت وابستگی خود به منابع گازی روسیه را کاهش دهد و به دنبال گزینه های دیگر از جمله ایران باشد. استفاده از گاز مایع طبیعی آمریکا ال ان جی نیز دیگر گزینه فراروی ترکیه خواهد بود.

البته روابط ترکیه و روسیه پیش از سرنگون شدن این هواپیما نیز تیره و تار شده بود. به بن بست رسیدن مذاکرات بر سر خط لوله "ترک استریم" روابط دو کشور را متشنج کرده است.

اختلافات بر سر بحران سوریه موجب شد تا شرکت گازپروم روسیه ماه گذشته اعلام کند تا ظرفیت خط لوله ترک استریم که قرار است گاز صادراتی روسیه را به ترکیه و اروپا منتقل کند، 50 درصد کاهش خواهد یافت.

البته روسیه در شرایط کنونی اهرم های فشار دیگری را در زمینه قیمت گاز صادراتی به ترکیه در اختیار دارد. صادرات گاز به ترکیه 17 درصد کل صادرات شرکت گازپروم را تشکیل می دهد. ایران نیز که قبلا به ترکیه گاز صادر می کرده، قصد دارد با لغو تحریمها ظرفیت صادرات گاز خود را افزایش دهد.

ترکیه همچنین قصد دارد در ماه ژانویه نخستین محموله ال ان جی را از آمریکا خریداری کند.

 

شنبه ۷ آذر ۱۳۹۴ ساعت ۰۶:۴۷