ميزنفت/ تغییر ساختار شرکت ملی نفت طی چند ماه گذشته چندان مورد کنکاش قرار نگرفته است؛ ساختاری که شرکت های زیرمجموعه NIOC را میان دو معاونت تولید و توسعه تقسیم کرده است و هرچه که در ته دیگ مانده است را به دو معاونت دیگر واگذار کرده است. میزان شلختگی و تعجیل های غیرقابل باور بحدی است که مدیریت HSE شرکت ملی نفت به زیر مجموعه معاونت عملیات غیرصنعتی کوچ داده شده است.
همین موضوع موجب بروز اعتراض هایی شده است و مدیریت HSE شرکت ملی نفت شکایت خود را به مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران اعلام کرده است. همزمان با این وضعیت ٬بازرسی شرکت ملی نفت هم نسبت به قرار گرفتن در زیرمجموعه رضا خلیلی اعتراض کرده و استعفا کرد.
تقسیم مدیریت ها بین معاونت ها همچنان چالش ساز شده است و در این میان مدیریت های زیرمجموعه معاونت عملیات غیرصنعتی بیشترین شکایت را دارند؛ اینکه اختلافات تا چه حد کارشناسی است یا خیر را مدیران شرکت ملی نفت باید پاسخگو باشند ولی با هیچ معیار و خط کشی نمی توان HSE را زیرمجموعه این معاونت قرار داد.
معاونت عملیات غیرصنعتی برگرفته از وظایف شرکت ملی نفت در زمان کنسرسیوم است که امور رفاهی و خدماتی را برعهده داشت و تقریبا به سایر بخش ها ارائه خدمت می کرد. اینکه چرا مدیریت HSE به عنوان یک عملیات غیرصنعتی قرار گرفته است سوالی است که تا به امروز هیچ پاسخی برای آن یافت نشد است.
وزارت نفت و به تبع آن شرکت ملی نفت بر اهمیت HSE تاکید دارند ولی در عمل موجب تضعیف این مهم شده است و HSE را از از توسعه و تولید جدا کرده است که قطعا برای صنعت نفت دردسر ساز خواهد بود و گران تمام خواهد شد. سوال اساسی این است که مدیریت HSE چه سنخیتی با عملیات غیرصنعتی دارد و این معاونت چه تصمیمی می تواند در این حوزه اتخاذ کند؟
برخی کارشناسان می گویند بهتر بود این مدیریت باتوجه به اهمیت جایگاه آن و حساسیتش زیرنظر مدیرعامل شرکت ملی نفت اداره می شد و نه آنکه با قرار گرفتن در کم اعتبارترین اما مهم ترین معاونت در این روزهای شرکت ملی نفت٬ کاملا تشریفاتی باشد. با توجه به اینکه معاونت های فعلی NIOC به امپراطوری های کوچکی در دل شرکت ملی نفت تبدیل شده اند و برای توسعه قلمرو خود به رقابت با یکدیگر پرداخته اند قطعا هیچ روی خوشی به معاونت عملیات غیرصنعتی نشان داده نمی شود.
اینجا همان نقطه ای است که به ضرر ایمنی تمام خواهد شد و بی توجهی به HSE به اوج خود می رسد. قرار گرفتن این مدیریت مهم در زیر مجموعه معاونتی غیرفنی نشان می دهد وزارت نفت برخلاف رویکرد خود در افزایش ایمنی و استانداردهای محیط زیستی٬ گام بر می دارد و بی تفاوت نسبت به پیشنهادات تنها به فکر تجمیع مدیریت های رها شده در دل یکی از معاونت هاست.
وزیرنفت و دیگر مدیران وزارت نفت پس از وقوع انفجارها و حوادث صنعت پتروشیمی مهم ترین دلیل این اتفاقات را خصوصی سازی های افسار گسیخته و جدا شدن HSE از بخش مدیریتی شرکتها دانسته بودند ولی با رویکرد فعلی در شرکت ملی نفت باید نگران بود.
مدل مديريتي HSE شركت ملی نفت برگرفته از مدل انجمن بين المللي توليد كنندگان نفت و گاز OGP است كه اولين بند اين مدل به تعهد مديريت ارشد leadership commitment در حوزه HSE استناد مي كند كه اين بند الزام آور با رويكرد جديد معاونت سنخيت ندارد. به بيان ساده تر شركت ملي نفت در صورتيكه براي تعامل و مشاركت با شركت هاي بين المللي نياز به ارائه گواهينامه و مدل هاي مديريتي ازقبيل ايزو و Ohsas18001 داشته باشد در اولين مميزي مدل هاي مديريتي قطعا عدم انطباق جدي دريافت مي كند.
در زمان حاضر كه شعار E&P از تريبون هاي مديريتي و معاونتي بلند شده است ، شايسته است قبل از تغييرات ساختاري عجولانه حداقل از مدل هاي مديريتي شركت هاي E&P الگو برداري مي كرديم و اين خطاي سليقه اي را با الگو هاي شركت هاي بزرگ مقایسه مي كرديم . از شركت ملي نفت با سابقه بيش از ١٠٠ سال در توليد نفت و مديريت بزرگترين شركت نفتي جهان انتظار نمي رود تا حتي از كشور عراق و اذربايجان كه با بهره گيري از مدل هاي مديريتي HSE در حال رشد علمي در اين حوزه هستند عقب بماند و يا بازگشت به عقب داشته باشد.
هویداست خطايي فاحش آنهم بدون در نظر گرفتن عواقب آن قطعا جاي هشدار دارد و جالب است كه ساير وزارت خانه هايي كه شاید 8 سال بعد از وزارت نفت٬ چارت HSE را در سازمان خود ايجاد كرده اند - مثل وزارت صنايع و نيرو- با مروري ساده بر مدل هاي مديريتي درك كرده اند كه مديريت HSE مي بايست مستقيما زير نظر بالاترين مقام مسئول سا زمان باشند.