اوضاع يمن و نقش ايران و عربستان

به گزارش ميزنفت ، در گزارش تایمز آمده است:

حمله هوایی روز جمعه به نزدیکی سفارت ایران در صنعا بیش از هر چیز حکایت از یک واقعیت سیاسی ناگوار دارد و آن اینکه عربستان سعودی و ایران وارد مرحله نهایی از رقابت های منطقه ای فزاینده ای شده اند که دامنه این رقابت ها مناطق دیگری غیر از یمن را تحت تاثیر خود قرار خواهد داد .

 تنش های تازه میان عربستان و ایران که بعد از اعلام خبر اعدام 47 نفر از جمله یکی از روحانیون شیعه، از سوی عربستان اوج گرفت بیش از پیش به آتش جنگ در یمن دامن زده است. جنگی که تا کنون به کشته شدن حدود 6000 نفر در اثر حملات عربستان سعودی و ائتلافی که این کشور از ماه مارس راه اندازی کرده منجر شده است.

در واکنش به خبر اعدام شیخ نمر باقر النمر، معترضان در تهران به سفارت عربستان سعودی حمله کردند .در مقابل سعودی ها هم مبادرت به قطع روابط دیپلماتیک خود با ایران کردند و این امر تنش را بین دو دولت که درگیر مبارزه و نوعی بازی قدرت در میدانی به وسعت کل منطقه هستند، تشدید کرد .

 در حال حاضر جنگ در یمن شدت یافته است، و ساکنان صنعا با سنگین ترین حجم بمباران هوایی جنگنده های تحت فرماندهی عربستان مواجه هستند. مذاکرات صلحی که برای این هفته برنامه ریزی شده بود به تعویق افتاده است. اگر چه ایران از ابتدا عربستان سعودی را به بمب باران مستقیم ساختمان سفارت متهم کرده است اما به نظر می رسد ائتلاف تحت فرماندهی عربستان محله ای در نزدیکی سفارت ایران در صنعا را هدف قرارداده است.همگی این اتفاقات تصویری از یک رقابت فزاینده و نفس گیر بین عربستان سعودی و ایران را در معرض دیدگان قرار می دهد. رقابتی که از رهگذر حمایت این دو قدرت از جناح های مخالف در سوریه، لبنان، عراق و بحرین در جریان است.

 برخی از یمنی ها کشور خود را در حال غرق شدن در دریای رویارویی بین دو قدرت منطقه ای می بینند؛ آشفتگی سیاسی که برای اولین بار در پی قیام سال 2011 طرفداران دموکراسی در یمن آغاز شد ابتدا به یک جگ داخلی و در حال حاضر یک درگیری بین المللی تبدیل شده است .درگیری که تهدید کننده جان تعداد زیادی از غیرنظامیان بوده و میلیون ها نفر را در یک بحران انسانی فرو برده است.

نویسنده گزارش از فریا المسلمی تحلیلگر مسائل یمن و پژوهشگر مرکز خاورمیانه بنیاد کارنگی نقل می کند : این جنگی است که یک سال و شاید اگر بخواهیم دقیق تر بگوئیم یک سال و نیم پیش می توانستید آن را با اتخاذ تمهیدات داخلی حل و فصل کنید .اما در حال حاضر، حتی اگر تمام مردم یمن به دور یک میز گردهم بیایند و بگویند " ما صلح می خواهیم تصمیم گیری درباره صلح دیگر در دست آنها نیست .او می گوید برای امکان پذیر شدن تحقق صلح در یمن حداقل باید بین عربستان سعودی و ایران اجماع حاصل شود.

نویسنده با یاد آوری اینکه جنگ در یمن پس از آشفتگی های سیاسی ناشی از قیام مردمی در سال 2011 علیه علی عبدالله صالح، حاکم مستبد مورد پشتیباتی آمریکا و عربستان آغاز شد می نویسد: صالح در نهایت براساس طرح گذار سیاسی سال 2011 که توسط شورای همکاری خلیج فارس مطرح و مورد حمایت گروهی از کشورهای عربی قرار گرفت قدرت سیاسی را ترک کرد. بر اساس طرح گذار عبد ربه منصور هادی معاون علی عبدالله صالح در سال 2012 رئیس جمهور یمن شد . اما حوثی ها ( انصارالله)، متشکل از قبایل شیعه شمال این کشور که چندین بار قبلا با دولت صالح وارد جنگ شده بودند با این توافق مخالف بودند و در سال 2014، صنعا را تصرف و در 25 مارس 2015، هادی را مجبور به فرار از کشور کردند.

تنها یک روز پس از خروج هادی از یمن بود که عربستان سعودی با حمایت ایالات متحده آمریکا در کنار ائتلافی عمدتا متشکل از کشورهای حوزه خلیج فارس، جنگ را بر علیه یمن را آغاز کرد . این حملات تاکنون تلفات انسانی بسیار زیادی در پی داشته و در بیش از نه ماه جنگ، هواپیماهای جنگی ائتلاف به رهبری عربستان بیمارستان ها و مراسم عروسی را بمباران کرده اند.

این ائتلاف یمن را در موقعیت محاصره قرار داده و امکان تامین تجهیزات حیاتی و غذا و دارو را از بین برده است . نزدیک به 2800 غیرنظامی کشته شده اند. البته، عربستان سعودی و متحدان این کشور به علت ارتکاب به این کشتار ها سرزنش نشده اند هرچند آنها در برخی موراد متهم به نقض موازین بین المللی شده اند.

هفته گذشته، دیده بان حقوق بشر گزارش داد که نیروهای ائتلاف به رهبری عربستان از بمب های خوشه ای در مناطق مسکونی در شهر صنعا استفاده کرده اند . اقدامی که از نظر دیده بان حقوق بشر می تواند یک جنایت جنگی محسوب شود.

در چنین شرایطی حوثی ها ( انصارالله) و متحدان آنها در یمن در مقابل حملات عربستان صف آرایی کرده اند. برخی از وفاداران عبدالله صالح نیز با حوثی ها وارد یک اتحاد ضمنی شده اند.

نویسنده تایمز در ادامه با اشاره به اینکه، درباره ماهیت و دامنه حمایت ایران از انصارالله دیدگاههای مختلفی و گاها متضادی مطرح می شود ،می نویسد : ایران قدرت اصلی شیعه در منطقه است که نظام خود را میراث انقلاب سال 1357 که گفته می شود مورد تحسین حوثی ها بوده، می داند..

علیرضا نادر، تحلیلگر ارشد سیاسی در موسسه رند در پاسخ به سوالی درباره مقیاس کمک های نظامی ایرات به انصارالله می گوید " نقش نظامی ایران در این زمینه ناچیز است و ایران نمی تواند مقادیر زیادی سلاح با کشتی برای حوثی ها بفرستد " به عبارت دیگر، اگر چه هم عربستان سعودی و هم ایران در یمن درگیرند اما میزان دخالت آنها نامتوازن و سطح آن متفاوت است.

المسلمی تحلیلگر یمنی می گوید " اگر عربستان به طور ناگهانی حمایت خود را از هادی متوقف کند شاید رژیم او چند روز و یا حداکثر یک هفته در قدرت بماند اما در صورتی که ایرانی ها دست از حمایت از حوثی ها بردارند آنها حداقل چند سال در قدرت خواهند ماند. حوثی ها گروهی هستند که شما نمی توانید در نهایت ریشه های محلی آنها را انکار کنید " اما ایرانی ها می توانند برای بهره برداری از روند نامتقارن در یمن، به ایفای نوعی نقش تباه کننده وسوسه شوند. در یمن، دو کشور رقیب نقشی مخالف با آنچه در سوریه، ایفا می کنند را اتخاذ کرده اند. به این معنی که در سوریه ایران از رژیم حاکم و عربستان سعودی از گروه های شورشی حمایت می کنند.

علی واعظ، تحلیلگر ارشد مسائل ایران در گروه بین المللی بحران معتقد است: نقش ایران در یمن محدود و کم هزینه است. اما درگیری ها در حال حاظر جدی تر شده است . اگر عربستان بخواهد سوریه را به ویتنامی برای ایران تبدیل کند ، ایرانی ها هم می تواند همین کار را در یمن بر علیه عربستان انجام دهند. اگرچه گزینه های این کشور در یمن هم محدود خواهد بود واقدامات ائتلاف به رهبری عربستان باعث شده این دسترسی به مراتب محدود تر از گذشته شود .در این راستا بود که در آوریل سال 2015، زمانی که یک جت مسافربری ایرانی دستور بازگشت از مسیر خود به سمت صنعا از سوی جنگنده های عربستانی را نادیده گرفت، با بمب باران فرودگاه صنعا از سوی جنگنده های ائتلاف مواجه شد.

المسلمی معتقد است اگرچه آغاز درگیری ها و محاصره یمن از سوی نیروهای ائتلاف باعث تحمیل محدودیت های زیادی در زمینه تامین غذا، سوخت، و امکانات پزشکی شده است اما درکیری ایران و عربستان امروزه یکی از نگرانی های عمده یمنی هاست که در صورت تشدید می تواند به یک فاجعه بزرگتر منجر شود .

سه شنبه ۲۲ دی ۱۳۹۴ ساعت ۰۸:۲۵