معمای ترامپ برای جهان نفت

به گزارش میز نفت،  در دوره رياست جمهوري پرزيدنت جو بایدن، تجارت جهانی انرژی با یک تغییر تاریخی روبرو شد. با این حال، بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید در ژانویه می‌تواند این تحولات را تغییر داده و پیامدهای قابل توجهی برای خاورمیانه و اقتصاد جهانی داشته باشد.

در چهار سال گذشته، صادرات نفت ایران رونق گرفته، در حالی که توقف صدور منابع انرژی روسیه به هدف تحریم های آمریکا تبدیل شده است. در نتیجه، چین به نفت ارزان روسیه و ایران دست یافته است و پادشاهی های منطقه خلیج فارس سهم خود را در بازار آسیا از دست داده اند.
 

تاثیر ترامپ بر صادرات نفت ایران

سريع ترین تأثیر بازگشت ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا به كاخ سفيد، در ایران خواهد بود. مقامات سابق دولت ترامپ و دیپلمات های عرب به میدل ایست آی گفتند که انتظار دارند دولت او به سرعت تحریم های «فشار حداکثری» را عليه تهران دوباره اعمال کند.

ویکتور کاتونا، کارشناس انرژی درموسسه كپلر به خبرنگار پايگاه  ميدل ايست آي گفت: ترامپ قصد دارد ایرانی‌ها را از بازار نفت اخراج کند. البته او نمی تواند این کار را به صورت کامل انجام دهد، زیرا ایران با یوان چین معامله می کند، اما با اين اقدام، نفت خام ایران از بازار خارج شده و این يك فرصت برای شيوخ عربستان سعودی خواهد بود.

درآمد ایران از صادرات نفت از 28 میلیارد دلار در سال 2019 ميلادي- یک سال پس از خروج ترامپ از توافق هسته‌ای 2015 و اعمال مجدد تحریم‌ها - به 53 میلیارد دلار در سال 2023 رسید، زیرا دولت بایدن اجرای تحریم‌ها را متوقف کرد. اگرچه قیمت هر بشكه نفت در سال 2023 ميلادي در مقایسه با سال 2019 ميلادي بالاتر بود، اما اين افزايش به اندازه جهش درآمد نفتی ایران نبوده است.
 

ناوگان شبح نفتکش

ایران یک ناوگان بزرگ سایه از نفتکش ها و یک سیستم مالی موازی برای صادرات نفت به چین ایجاد کرده است. تجارت نفت ایران با چین به حدی افزایش یافته است که عربستان سعودی، که رهبری سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) را بر عهده دارد، از هرگونه محدودیت استقبال خواهد کرد.

عربستان سعودی در نظر دارد تا اعضای كليدي اوپک، مانند عراق و امارات متحده عربی را برای محدود کردن تولید به منظور حمایت از قیمت‌ها، تحت فشار قرار دهد.

اگرچه ایران یکی از اعضای بنيانگذار اوپک است، اما تجارت نفت آن به صورت غيررسمي انجام می شود و این امکان را فراهم كرده تا مخازن پالايشگاه هاي كوچك چیني ها را با نفت ارزان پر کند. این شرايط جديد به ایران این امکان را می دهد که به صورت موثری از سیاست های عربستان سعودی برای حمایت از قیمت ها استفاده کند.
 

رویکرد ترامپ در برابر روسیه

در حالی که عربستان سعودی و سایر کشورهای خلیج فارس ممکن است تحریم‌های ایران را تایید کنند، اما رویکرد ترامپ در موضوع نفت روسیه با واکنش متفاوت تری مواجه می‌شوند.

ترامپ متعهد شده است که به جنگ روسیه در اوکراین پایان دهد و یکی از مقامات سابق ترامپ اعلام كرده که طرح ترامپ که جنگ اوكراين را متوقف می‌کند، شامل لغو تحریم‌های انرژی و فرآورده‌های نفتی روسیه نیز می‌شود. بدين ترتيب با پايان جنگ كرملين در اوکراین، تحریم‌های روسیه به تدریج کاهش خواهد یافت. اعمال و لغو تحریم‌ها، مانند سقف قیمت، بخشی از دیپلماسی است.

پس از حمله روسیه به اوکراین، دولت بایدن و متحدان اروپایی آن سقف قیمتی 60 دلاری را برای نفت روسیه وضع کرده و به کشتی‌های بیمه شده و مرتبط با ایالات متحده و اتحادیه اروپا اجازه دادند تا زمانی که نفت خام روسیه پايين تر از این سقف باقی بماند، نفت روسیه را حمل کنند. پيش بيني مي شود كه با توقف جنگ اوکراین، تحریم‌های روسیه به تدریج کاهش خواهد یافت.

در پاسخ به تعيين این سقف، روسیه با ساخت ناوگان سایه‌ای از نفتکش‌های غیروابسته به غرب، از اقدامات ایران الگوبرداری کرد. هم اكنون تنها 37 درصد نفت خام دریایی روسیه و فرآورده های آن با تانکرهای مشمول سقف قیمت، حمل می شود. به گفته مرکز تحقیقات انرژی و هوای پاک، باقیمانده توسط این تانکرهای سایه حمل می شود.

تحریم های غرب درآمد نفتی مسکو را کاهش داده، اما آن را محدود نکرده است. روسیه بازار سنتی اروپایی خود را با رشد سهم در بازارهاي چین، هند و ترکیه جایگزین کرده است.

ترامپ اعلام كرده من از تحریم‌ها بسیار قدرتمند علیه کشورهایی استفاده می‌کنم که مستحق آن هستند و سپس آن‌ها را حذف می‌کنم. اين يك بازي با كارت تحريم براي منافع واشنگتن است.

 اگر سقف قیمت و تحریم ها برداشته شود، عربستان سعودی ممکن است بتواند بخشی از سهم بازار از دست رفته اش را از روسیه در آسیا پس بگیرد، جایی که روسیه قیمت های خود را کاهش داده است. روسیه در دو سال گذشته از عربستان سعودی به عنوان بزرگترین تامین کننده نفت چین پیشی گرفته است.

در عین حال، عربستان سعودی، امارات و حتی ترکیه از خرید سوخت و فرآورده های نفتی ارزان روسیه و صادرات مجدد آنها به غرب سود هنگفتي برده اند. اگر ترامپ تحریم ها را لغو کند، این تجارت سودآور ممکن است متوقف شود.
 

رویکرد ترامپ درباره نفتی های خلیج فارس چیست؟

موقعيت عربستان سعودی در حال حاضر واقعا شکننده است، با این حال، مهم ترین تصمیم ترامپ در مورد سیاست انرژی خلیج فارس ممکن است موضع او در قبال تولید داخلی باشد. تنها کشور خاورمیانه که ترامپ در سخنرانی پیروزی خود در فلوریدا به آن اشاره کرد، عربستان سعودی بود. ترامپ ضمن اشاره به رابرت اف کندی جونیور، فعال آب و هوا و متحدش گفت: «بابی، از نفت دوری کن، از طلای مایع دوری کن. ما بیشتر از عربستان و روسیه داریم.»

ایالات متحده بزرگترین تولیدکننده نفت جهان است و تولید داخلی در دوران بایدن به رکورد بالایی رسید. با این حال، ترامپ متعهد شده است که حفاری را در سراسر ایالات متحده گسترش داده و مقررات را به عنوان بخشی از تعهد خود به کاهش قیمت انرژی و محدود کردن اتکای آمریکا به کشورهای خلیج فارس کاهش دهد.

صندوق بین‌المللی پول تخمین می‌زند که عربستان سعودی برای متعادل کردن بودجه سال 2024 ميلادي خود به نفت 96 دلاري در هر بشکه نیاز دارد، زیرا این کشور برنامه چشم‌انداز 2030 ولیعهد محمد بن سلمان را دنبال می‌کند. اقتصاد عربستان سعودی در حال حاضر واقعا شکننده است و کسری مالی دارد.

کاتونا مي گويد: شاهزاده عربستاني خود را به رویای ترامپ مبنی بر کاهش قیمت انرژی نخواهد فروخت.
تحلیلگران سیتی بانک روز پنجشنبه گذشته گفتند که وعده ترامپ برای افزایش تولید انرژی آمریکا می تواند باعث کاهش قیمت نفت به 60 دلار در هر بشکه شود. این پيش بيني نشان می‌دهد که ترامپ نه تنها از سوی کشورهای حاشیه خلیج فارس، بلکه از سوی صنعت انرژی ایالات متحده نیز که به دنبال متعادل کردن عرضه و تقاضا برای حفظ قیمت‌هاست، با فشار مواجه خواهد شد.

 روز جمعه، قیمت نفت برنت با 2.87 درصد کاهش به 70.28 دلار در هر بشکه معامله شد که نشان می‌دهد چگونه سیاست‌های طرفدار انرژی ترامپ می‌تواند بر تحریم‌های نفتی ایران غلبه کند. همه کسانی که می توانند در حال حاضر در ایالات متحده نفت تولید کنند، این کار را انجام می دهند.  شركت هاي اكسون موبيل و شورون نمی خواهند به هر قيمتي در حال حاضر نفت تولید کنند.

کاتونا در پايان يادآور شد: ترامپ باید با گرفتن سهم بازار از ایران، عربستان سعودی را به افزایش تدریجی تولید و افزایش تدریجی تولیدکنندگان آمریکایی وادار کند.

نویسنده:  شان متیوز
مترجم: محسن داوری
منبع:  Middle East Eye

سه شنبه ۲۲ آبان ۱۴۰۳ ساعت ۲۳:۴۱