اروپا چگونه بدون گاز روسیه سر کرد؟

به گزارش میز نفت، از آغاز جنگ اوكراین، مهمترین راهبرد اتحادیه اروپا، تلاش برای تنوع بخشیدن به واردات انرژی خود و پایان دادن به واردات سوخت های فسیلی از روسیه بوده و با موفقیت به امنیت عرضه ما در سال 2023 میلادی کمک کرده است. در ادامه به بررسی ابعاد مختلف این موفقیت می پردازیم.
 
*نگاهی به بحران اخیر انرژی
در فوریه 2022 میلادی، بخش انرژی اتحادیه اروپا با تهاجم تمام عیار روسیه به اوکراین و تلاش برای تسلیحاتی کردن واردات انرژی اروپا، وارد گستره ای نامشخص شد که مسئله امنیت تامین انرژی اتحادیه اروپا را در کانون توجه قرار داد.

با وجود وابستگی نیمی از واردات گاز اتحادیه اروپا از روسیه و سهم بزرگ زغال سنگ و نفت، اتحادیه اروپا با یک چالش مضاعف روبرو بود: حفظ امنیت منابع انرژی خود و نگه داشتن قیمت ها در سطوح بسیار مقرون به صرفه.

چشم انداز واردات انرژی اتحادیه اروپا در دو سال اخیر به میزان قابل توجهی تغییر کرده است. اگرچه کل تقاضای گاز ما قبل از جنگ در حدود 400 میلیارد متر مکعب در سال بود که تنها حدود 10 درصد آن را تولید داخلی پوشش می داد، واردات 150 میلیارد متر مكعبی اتحادیه اروپا از روسیه در سال 2021 تقریباً به نصف کاهش یافت و به 80 میلیارد مترمکعب در سال 2022 میلادی و به 43 میلیارد مترمکعب در سال 2023 میلادی کاهش یافت.

به صورت خلاصه، وابستگی اتحادیه اروپا به گاز روسیه از 45 درصد در سال 2021 میلادی به تنها 15 درصد در سال 2023 میلادی کاهش یافت.

این دستاورد در سایه پروژه کمیسیون اروپا در می 2022 میلادی و در پاسخ مستقیم به اقدامات روسیه، به دست آمده است. هدف آن تقویت امنیت انرژی اروپا با صرفه جویی در انرژی، تسریع به گذار به انرژی پاک و تنوع بخشیدن به منابع واردات انرژی اروپا است.

در بلندمدت، امنیت انرژی اتحادیه اروپا با جایگزینی سوخت‌های فسیلی وارداتی با انرژی‌های تجدیدپذیر تولید داخل و بهبود بهره‌وری انرژی و با هدف اتحادیه اروپا تبدیل شدن به اولین قاره بی‌طرف آب و هوا در جهان تا سال 2050 میلادی حاصل می‌شود.

باید دانست كه مصرف انرژی در قاره سبز در حال افزایش است و از سال 2004 تا 2022 میلادی بیش از دو برابر شده است. گاز طبیعی هنوز حدود یک چهارم مصرف انرژی اتحادیه اروپا را تشکیل می دهد و اتحادیه اروپا هنوز به شدت به تامین کنندگان خارجی برای این سوخت متکی است. به همین دلیل است که تنوع عرضه گاز و همکاری با شرکای قابل اعتماد، نقش حیاتی در تضمین امنیت عرضه برای شهروندان اروپایی تا زمانی که به هدف کربن زدایی کامل برسیم، دارد.
 
*تنوع بخشیدن به منابع انرژی
بحران انرژی درس سختی به بازار انرژی اروپا داد. سهم بزرگ واردات نفت و گاز روسیه در ترکیب انرژی اروپا باعث ایجاد وابستگی بیش از حد به یک تامین کننده واحد و غیرقابل اعتماد شده بود.

اطمینان از تنوع بیشتر در منابع واردات انرژی به این معنی است که اگر یک منبع به هر دلیلی ناگهان قطع شود، اثرات آن کمتر احساس می شود. تجارت با شرکای انرژی قابل پیش بینی تر و با ثبات تر، خطر اختلال ها آسیب رسان در عرضه انرژی را تا حد زیادی به حداقل می رساند.

ترکیبی از خط لوله قابل اعتمادتر و واردات گاز طبیعی مایع (LNG) برای غلبه بر وابستگی اتحادیه اروپا به واردات گاز روسیه بسیار مهم بود. در نتیجه، نروژ و ایالات متحده در سال 2023 میلادی به تامین کنندگان اصلی گاز ما تبدیل شدند که به ترتیب 30 و 19 درصد از کل واردات گاز ما را تشکیل می دادند.
 
*تقویت موقعیت اروپا در بازار جهانی انرژی
این وضعیت مستلزم بازاندیشی درباره وضعیت موجود در بازار انرژی اتحادیه اروپا بود. با وجود تقاضای چشمگیر كشورهای اتحادیه اروپا به همبستگی در این زمینه، در روزهای اولیه بحران، شاهد بودیم که بازیگران اتحادیه اروپا به صورت ناخواسته در تلاش برای تامین منابع، در بازار جهانی انرژی از یکدیگر پیشی می گیرند.

در پاسخ به این رقابت در بحران انرژی در اتحادیه اروپا، پلتفرم انرژی اتحادیه اروپا در 7 آوریل 2022 میلادی برای کمک به تامین انرژی اتحادیه اروپا و به منظور حذف تدریجی وابستگی به گاز روسیه به روشی هماهنگ از طریق تجمیع تقاضا و خرید مشترک تأسیس شد.

این پلتفرم در سال 2023 میلادی راه اندازی شد تا به تضمین تامین انرژی کافی برای زمستان 2023-2024 میلادی کمک کند. مدیران آن تلاش كردند تا کانالی برای تجمیع تقاضا جهت گاز توسط همه شرکت های گازی مستقر در اتحادیه اروپا و جذب عرضه از تامین کنندگان بین المللی فراهم نمایند.

چهار دور مناقصه از آوریل تا دسامبر 2023 سازماندهی شد. در واقع، در طول این دورها، پس از جستجوی رقابتی ترین پیشنهادات تامین کنندگان بین المللی، بیش از 42 میلیارد متر مکعب گاز برای پوشش تقاضای اروپا تامین شد.

به صورت کلی، پلتفرم انرژی اتحادیه اروپا نتایج بسیار خوبی در تجمیع تقاضا و هماهنگی خرید گاز طبیعی ارائه کرد و علاقه شدید بازیگران بازار را به خود جلب کرد. و از آنجایی که بحران انرژی هنوز تمام نشده است، وزرای انرژی اتحادیه اروپا در 19 دسامبر 2023 میلادی توافق کردند که این چارچوب قانونی را یک سال دیگر تمدید نمایند.
 
منبع: .ec.europa.eu
مترجم: محسن داوری

يکشنبه ۲۹ بهمن ۱۴۰۲ ساعت ۱۳:۳۶