پهپادهای ایرانی، کابوس نفت جهان

*به گزارش میز نفت، ارتش ایالات‌متحده چند هفته پیش اعلام کرد که ممکن است کشتی‌های تجاری خود را که از تنگه هرمز عبور می‌کنند به نظامیان مسلح مجهز کند. این اقدام در تلاش برای کاهش تسلط ایران بر کشتی‌های غیرنظامی و تجاری انجام می‌شود.

در واکنش به این اعلامیه آمریکا، دولت ایران به‌منظور افزایش نظارت و فشار بر تنگه هرمز، پهپادهای خود را در اختیار نیروی دریایی سپاه پاسداران قرار داده است. این آبراه که میان ایران و عمان قرار دارد، خلیج عمان و خلیج‌فارس را از هم جدا می‌کند و یکی از مهم‌ترین تنگه‌ها برای حمل‌ونقل جهانی نفت است.
 
*چرا تنگه هرمز برای نفت اروپا مهم است؟
 
سالانه حدود یک‌پنجم نفت جهان از تنگه هرمز عبور می‌کند. این عدد برابر با ۲۰.۵ میلیون بشکه در روز انواع فرآورده‌های نفتی شامل میعانات گازی و نفت خام است. ۲۰ درصد از ال ان جی دنیا نیز از طریق این تنگه عبور می‌کند که حدود ۸۰ میلیون تن را تشکیل می‌دهد.
 
*خاورمیانه، تأمین‌کننده بزرگ انرژی اروپا

 اعضای اتحادیه اروپا در سال 2022 میلادی حدود 2 میلیارد مترمکعب ال ان جی از قطر وارد کردند. عراق نیز سالانه حدود  21.4 میلیون تن نفت خام به اتحادیه اروپا صادر می‌کند. شرکت‌های آمریکایی که دومین تأمین‌کننده بزرگ نفت خام اتحادیه اروپا هستند، روزانه حدود 1.4 میلیون بشکه نفت خام و میعانات گازی را از طریق تنگه هرمز حمل می‌کنند.

این کانال توسط اکثر تولیدکنندگان بزرگ نفت مانند امارات، عربستان سعودی، ایران، کویت و عراق استفاده می‌شود. در چند سال گذشته، ایران چندین نفت‌کش بین‌المللی یا پرچم‌های ایالات‌متحده، ژاپن، عربستان سعودی، سنگاپور و کره جنوبی به اتهام نقض مقررات حمل‌ونقل توقیف کرده است. بااین‌حال، تهران تنها پس از آزادسازی کشتی‌های ایرانی توقیف‌شده توسط سایر کشورها، این کشتی‌ها را آزاد کرده است.

علاوه به راین کشتی‌ها، ایرانی‌ها کشتی‌های کوچک‌تری از کشورهایی مانند تانزانیا و جزایر مارشال را نیز به اتهام قاچاق نفت و یا برخورد با کشتی‌های ایرانی توقیف کرده‌اند.
 
*تحریم‌های بین‌المللی چگونه می‌تواند تنگه را تهدید کند؟
 
ایالات‌متحده از مدت‌ها پیش تلاش کرده بود تحریم‌هایی را علیه ایران اعمال کند تا از پروژه هسته‌ای به‌سرعت در حال رشد این کشور جلوگیری کند. عدم رعایت مقررات ایمنی هسته‌ای و همچنین تهدید بین‌المللی برنامه اتمی ایران، نگرانی‌هایی برای شورای امنیت سازمان ملل ایجاد کرده است.

سازمان ملل، اتحادیه اروپا و بریتانیا به‌سرعت تحریم‌های خود را اعمال کردند که عمدتاً بخش‌های هسته‌ای، انرژی، موشک‌ها و سایر تسلیحات، کشتیرانی، بانکداری، بیمه و تجارت بین‌المللی را هدف قرار می‌دهند. این تحریم‌های گسترده عمدتاً به‌منظور محدود کردن درآمد ایران از صادرات نفت و سایر صنایع مانند کشتیرانی انجام‌شده است. بااین‌حال، ایران بارها با تهدید به بستن یا محدود کردن تردد در تنگه هرمز تلافی کرده است که عملاً می‌تواند تجارت بین‌المللی نفت و انرژی را فلج کند.
 
*ریسک جنگ غزه برای امنیت انرژی اروپا

 درگیری کنونی اسرائیل و حماس باعث افزایش هراس از سرایت آن به یک درگیری گسترده‌تر در خاورمیانه شده است. اگر چنین باشد، ایران ممکن است با مشکلات بیشتری مواجه شود. چراکه این کشور پیش‌تر از حماس و همچنین گروه‌های منطقه‌ای مانند حزب‌الله لبنان و حوثی‌های مستقر در یمن حمایت کرده است.

اخیراً حوثی‌ها به یک کشتی ترکیه‌ای در دریای سرخ در مسیر حرکت به سمت هند حمله کردند.

 این گروه‌ها همچنین به‌عنوان محل آزمایش تسلیحاتی مانند پهپادها، موشک‌ها و غیره مورداستفاده قرار گرفته‌اند. به‌این‌ترتیب، در صورت درگیری گسترده‌تر در خاورمیانه، ایران ممکن است به دلیل نقشی که در تشدید مناقشه، هرچند غیرمستقیم، با تحریم‌های بین‌المللی بیشتری از سوی ایالات‌متحده و اتحادیه اروپا روبرو شود.

در اقدامی تلافی‌جویانه، این سیاست به‌صورت بالقوه می‌تواند منجر به ایجاد مشکلات بیشتر ایران در تنگه هرمز با حمله یا توقیف کشتی‌های بیشتر شود، یا در بدترین حالت، باعث انسداد مسیر کشتیرانی شود.

پهپادهای ایرانی می‌توانند نفت اروپا را هم از طریق تنگه و هم از طریق روسیه تحت تأثیر قرار دهند. آخرین اقدام ایران برای تجهیز نیروی دریایی خود به پهپادها می‌تواند به‌طور بالقوه تنش‌ها را در تنگه هرمز تشدید کرده و ایالات‌متحده نیز تصمیم گرفته است تا این موضوع را افزایش دهد.

اگر چنین باشد، این امر به‌خوبی می‌تواند عرضه نفت خام اروپا را محدود کند، درحالی‌که این قاره در حال حاضر به دلیل جنگ مداوم روسیه در حال تلاش برای بهبود شرایط است. رهبران ایران همچنان باوجود درخواست‌های مکرر بین‌المللی برای توقف اقدامات خود، به عرضه هواپیماهای بدون سرنشین بیشتر و همچنین طرح‌های پهپاد به روسیه ادامه داده‌اند.

این اقدامات به روسیه اجازه داد تا کارخانه‌های بیشتری را برای تولید انبوه پهپادهای مبتنی بر طرح‌های ایرانی باهدف هدف قرار دادن بیشتر تأسیسات انرژی اوکراین راه‌اندازی کند.

 بر اساس گزارش آژانس اطلاعات دفاعی، ایران تا اوت 2022 میلادی بیش از 1700 پهپاد سری مهاجر و شاهد را به روسیه صادر کرده است. علاوه بر این، برنامه‌هایی برای تولید 6000 پهپاد طراحی‌شده ایرانی دیگر در روسیه تا اوایل سال 2023 میلادی در نظر گرفته شد.

روسیه بارها از پهپادهای انتحاری ایران در حملات اوکراینی خود استفاده كرده است. پهپادهای صادر شده عمدتاً با استفاده از خطوط هوایی دولتی ایران و همچنین انواع شناور از  مسیر آب‌های دریای كاسپین  به روسیه قاچاق می‌شوند. این همکاری همچنین با ابراز علاقه مسکو به خرید موشک‌های بالستیک از ایران نیز ادامه یافته است.

این شرایط می‌تواند در طولانی شدن درگیری روسیه و اوکراین و اختلال بیشتر در عرضه نفت موردنیاز اتحادیه اروپا مؤثر باشد. اگرچه اتحادیه اروپا از زمان آغاز جنگ، واردات نفت روسیه را به‌شدت کاهش داده است، اما این کشور همچنان در مارس 2023 میلادی، حدود 1.4 میلیون تن نفت خام به اروپایی‌ها صادر کرده است.
 
 
نویسنده: ایندرباتی لاهیری
منبع: EURONEWS
مترجم: محسن داوری

شنبه ۴ آذر ۱۴۰۲ ساعت ۱۴:۰۴