خیمه سنگین روسیه بر نفت عراق

به گزارش میز نفت، تلاش دولت عراق برای تصویب قانون یکپارچه نفت از سال 2017 میلادی به‌عنوان گامی جهت دستیابی به وحدت ملی تلقی می‌شود، اما این قانون ممکن است وضعیت منطقه جدایی‌طلب کردستان را تهدید کرده و نقش غرب در بازار انرژی این منطقه را از بین ببرد.

شرکت‌های روسیه و چین تلاش می‌کنند تا حضور خود را در صنعت نفت عراق افزایش داده و از فرصت کاهش نفوذ ایالات‌متحده در خاورمیانه برای سرمایه‌گذاری و توسعه اتحادهای استراتژیک استفاده می‌کنند.

قانون جدید نفت که در مجلس بغداد تدوین شده، برای مدیریت کل تولید نفت و گاز در عراق و تثبیت قدرت استفاده شده و احتمالاً نشان‌دهنده دور شدن عراقی‌ها از سلطه انرژی غرب است.

صنعت نفت عراق حرکت غیرقابل انکارناپذیری به‌سوی قانون یکپارچه نفت در سراسر کشور را آغاز كرده است. و این قانون نشانگر واقعیت جدیدی است که غرب در آن نادیده گرفته شده است.

در 25 سپتامبر 2017 با رأی غیر الزام‌آور اما پرسروصدا در مورد استقلال مردم منطقه نیمه خودمختار کردستان در شمال عراق نخستین گام‌ها برای طراحی این قانون آغاز شد. به کردهای عراق پس از نبرد با داعش، از سوی ایالات‌متحده و متحدان غربی آن اطمینان داده شده بود که درنهایت استقلال کامل خود را از بغداد به دست خواهند آورد.

بریتانیای کبیر در سال 1920 در «معاهده سور» به کردها قول مشابهی داده بود.
 
*راه دشوار كردها برای استقلال

93 درصد از رأی‌دهندگان در منطقه نیمه خودمختار در رأی‌گیری سپتامبر 2017 میلادی به استقلال کامل از عراق رأی دادند. پس‌ازاین رفراندوم، ایران و ترکیه با اشغال مواضع مختلف استراتژیک حساس در سراسر منطقه به‌ویژه میدان‌ها نفتی، تلاش كردند تا این طرح را به شكست بكشانند.

دلیل اصلی اینکه این دو کشور نمی‌خواستند کردهای عراق، استقلال خود را به دست بیاورند، این بود که آن‌ها نیز جوامع کرد بسیار بزرگی در كشورشان دارند و نمی‌خواستند با چالش مشابهی در مورد استقلال‌طلبی آن‌ها روبرو شوند.

سیاست خارجی روسیه از زمان تأسیس اتحاد جماهیر شوروی در سال 1922 میلادی این بوده است که راه‌حل‌های خود را در مناطق پرآشوب ارائه کند.

با توجه به اظهارات ولادیمیر پوتین مبنی بر اینکه فروپاشی بعدی اتحاد جماهیر شوروی «بزرگ‌ترین فاجعه ژئوپلیتیک قرن» بود، تعجبی ندارد که او هدف اصلی سیاست خارجی خود را گسترش داده است.

در سپتامبر 2017 میلادی، آنچه روسیه در خاورمیانه و پس از نفوذ سیاسی قابل‌توجه در ایران به دنبال آن بود، گسترش نفوذ در عراق بود. البته در آن سال، در جنوب این كشور نتوانستند این کار را انجام دهند، چراکه ایالات‌متحده هنوز در عراق حضور داشت.

بدین ترتیب آن‌ها حضور خود را در منطقه نیمه خودمختار کردستان با قراردادهای چند میلیارد دلاری و پرداخت وام‌های كلان تثبیت کردند تا بتواند از نفوذ خود در آن منطقه برای گسترش نفوذ به جنوب عراق استفاده كنند.

انجام مرحله اول این راهبرد آسان بود، زیرا کردها در شمال عراق پس از نادیده گرفته شدن رأی استقلال در سپتامبر 2017 میلادی، دیگر به ایالات‌متحده یا غرب اعتماد نداشتند. کردها همچنین به پول نیاز داشتند، زیرا اختلاف سیاسی با جنوب عراق به این معنی بود که هیچ پولی از فروش نفت این منطقه به دولت اقلیم کردستان در شمال نمی‌رسید.

روسیه به‌صورت رسمی پس از رفراندوم سال 2017 میلادی، بخش نفت کردستان را کاملاً در اختیار گرفت. این اقدام از طریق سه مکانیسم انجام شد. در گام نخست، آن‌ها 1.5 میلیارد دلار از طریق پیش‌خرید نفت سه تا پنج سال آینده به اقلیم کردستان کمک مالی کردند.

در اقدام دوم، پرداخت 80 درصد سود فعالیت در پنج بلوک نفتی بزرگ كشف شده در منطقه همراه با سرمایه‌گذاری و کمک‌های فنی و تجهیزاتی به اربیل بود.

و سوم، مالکیت 60 درصدی خط لوله كلیدی كردستان به تركیه را از طریق تعهد سرمایه‌گذاری 1.8 میلیارد دلاری برای افزایش ظرفیت آن به یک میلیون بشکه در روز خریداری كردند.

روسیه در سال‌های اخیر، رهبران کرد را تشویق كرده تا برای سودآوری بیشتر و بدون سروصدا، بخشی از نفت خود را مستقل از بغداد و عمدتاً از طریق ترکیه، که مسكو مدت‌هاست با آن روابط بسیار نزدیکی دارد، بفروشند. روسیه در سایه خروج ایالات‌متحده از عراق تلاش می‌کند تا نفوذ خود را در میان کردها در شمال و با دولت رسمی عراق در جنوب بیشتر و بیشتر کند.

اعلام پایان مأموریت جنگی ایالات‌متحده در عراق در دسامبر 2021 میلادی و خروج یک‌جانبه از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) با ایران در سال 2018 میلادی در رشد نفوذ روسیه و چین در منطقه تأثیر گسترده‌ای داشت.

چین نیز با ابتکار راه ابریشم جدید تلاش می‌کند در خاورمیانه نقش‌آفرینی گسترده‌تری داشته باشد همه این‌ها به این معنی بود که جنوب عراق به‌صورت اجتناب‌ناپذیری در حال حرکت به سمت حوزه نفوذ روسیه و چین بود، درحالی‌که شمال کردستان عراق به‌طور فزاینده‌ای کاملاً منزوی شده بود.

در 3 اوت سال جاری، نخست‌وزیر جدید عراق، محمد السودانی، به‌صراحت اعلام کرد که قانون جدید نفت به‌صورت یکپارچه و سراسری اجرا می‌شود. لذا بر تمامی تولیدات و سرمایه‌گذاری‌های نفت و گاز در عراق و اقلیم کردستان حاکم است و عاملی قوی برای وحدت عراق خواهد بود.

همچنین یکی از مقامات عالی‌رتبه کرملین اخیراً در دیدار با مقامات ارشد دولتی ایران گفته است: با دور نگه داشتن غرب از معاملات انرژی در عراق و نزدیک‌تر شدن به محور جدید ایران و عربستان، پایان هژمونی غرب در خاورمیانه به فصل تعیین کننده در نابودی نهایی غرب تبدیل خواهد شد.
 
منبع: Oilprice.com
 

شنبه ۲۰ آبان ۱۴۰۲ ساعت ۱۲:۰۰