عاقبت چین در جنگ غزه

به گزارش میز نفت، در اوایل سال جاری، چین به میانجی‌گری دستیابی یك توافق میان ایران و عربستان سعودی برای عادی‌سازی روابط پس از 7 سال چالش دیپلماتیک کمک کرد.

به‌عنوان یک شریک اقتصادی کلیدی اكثر کشورهای خاورمیانه و خریدار اصلی نفت عربستان و ایران، به نظر می‌رسد پکن دارای اهرم اقتصادی و حسن نیت برای ایفای نقش یك میانجی در درگیری‌های آینده است.

چینی‌ها حتی پیشنهاد داده‌اند تا میان اسرائیل و فلسطین برای مذاکرات صلح میانجیگری کنند و در ماه می، میزبان محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل در دیدارهای جداگانه بودند.

به نظر می‌رسد پکن آماده است تا خود را به‌عنوان نقطه مقابل ایالات‌متحده معرفی کند، زیرا پیشینه تاریخی آن‌ها در منطقه و روابط نزدیک با اسرائیل می‌تواند نقش آن را به‌عنوان صلح‌طلب با مخالفت روبرو کند. در مقابل، چین از دیرباز سیاست عدم‌مداخله در مسائل داخلی شرکای دیپلماتیک خود دارد.

تحلیلگران می‌گویند جنگ اسرائیل علیه غزه پس از حملات حماس در 7 اکتبر به جنوب اسرائیل، جاه‌طلبی‌های پکن را به‌عنوان یک بازیگر اصلی در خاورمیانه به چالش می‌کشد.

پکن در هر دو طرف درگیری، منافع دارد. آن‌ها مدت‌هاست که از راه‌حل دو کشوری دفاع می‌کنند و حتی سازمان آزادی‌بخش فلسطین را در دهه‌های 1960 و 1970 مسلح کرده بودند. بااین‌حال، امروز پکن، دومین شریک تجاری اسرائیل است.

چین دو هفته قبل، به همراه 119 کشور دیگر از قطعنامه غیر الزام‌آور مجمع عمومی سازمان ملل متحد که خواستار آتش‌بس بشردوستانه بود، حمایت کرد.

بااین‌حال، در بیشتر موارد، پکن تاکنون عمدتاً در حاشیه مناقشه باقی مانده است و از نقش‌آفرینی کلیدی‌ای که در تنش‌زدایی میان عربستان و ایران ایفا نمود، دوری کرده است.
 
*موضع چین در مورد جنگ اسرائیل و حماس
 
چین از زمان آغاز جنگ  غزه، موضع بی‌طرفی را دنبال كرده و همچنان خواستار حل مسالمت‌آمیز این درگیری است. در 8 اکتبر، یک روز پس از حمله غافلگیرانه حماس به اسرائیل، وزارت خارجه چین خواستار کاهش تنش‌ها در این نبرد شد و از دو طرف خواست تا آرامش خود را حفظ کرده و با خویشتن‌داری، به‌سرعت به خصومت‌ها پایان دهند تا از جان شهروندان محافظت کرده و از وخامت بیشتر اوضاع جلوگیری کنند.

همچنین باردیگر موضع پکن مبنی بر اینکه تنها راه‌حل بلندمدت مناقشه، ایجاد یک کشور مستقل فلسطینی است، تکرار شد.
 
*چرا چین بی‌طرف مانده است؟

یون سون، مدیر برنامه چین در مرکز استیمسون مستقر در واشنگتن، معتقد است که پکن بی‌طرف مانده است تا منافع بلندمدت منطقه‌ای خود را حفظ کند.

اگر چین بخواهد به‌عنوان یک قدرت بزرگ متفاوت ظاهر شود، نمی‌تواند ازیک‌طرف در برابر طرف دیگر دفاع کند. به همین دلیل در بیانیه‌های چین از حملات علیه غیرنظامیان هم از سوی حماس و هم از طرف اسرائیل انتقاد می‌شود.

مناقشه کنونی نیز بسیار متفاوت از زمانی است که آن‌ها بر سر توافقی میان ایران و عربستان سعودی مذاکره کردند. در آن زمان، هر دو کشور خواستار دستیابی به یك راه‌حل بودند و عمان و عراق از قبل زمینه آن را فراهم کرده بودند. در مقابل، حماس و اسرائیل درگیر یک درگیری مداوم هستند که كارشناسان نگران تشدید آن هستند.

تریتا پارسی، یکی از بنیان‌گذاران مؤسسه کوئینسی برای اقدامات دولتی مسئولیت‌پذیر، گفت: باید به خاطر داشت که چینی‌ها هرگز رابطه یکسانی با بازیگران مختلف جنگ كنونی نداشتند تا بتوانند نقشی را که برای عربستان و ایران ایفا کردند، اجرا کنند.
 
*احساس خطر چینی‌ها
 
چین به دلیل دارا بودن منافع اقتصادی قدرتمند در منطقه، از این موضوع هراس دارد كه این منافع تحت تأثیر قرار خواهد گیرد. این کشور مقدار قابل‌توجهی نفت خام از عربستان سعودی، عراق و ایران وارد می‌کند. حجم روابط تجاری آن‌ها نیز در سال 2021 میلادی با 259 میلیارد دلار برای خاورمیانه و شمال آفریقا، سه برابر حجم تجارت ایالات‌متحده با این منطقه بوده است. تجارت چین با رژیم اسرائیل در سال گذشته میلادی 18 میلیارد دلار بوده است.

استیو تسانگ، مدیر مؤسسه سواس چین گفت: از سوی دیگر، جایگاه پکن در صحنه جهانی در خطر است. چین با رهبری شی به دنبال منافع بلندمدت خود به‌ویژه با طرح سه تریلیون دلاری راه ابریشم جدید و نه برقراری صلح برای منافع مشترک جهانی است.

درگیری کنونی فرصت دیگری را برای چین فراهم کرده تا جایگزینی برای نظم بین‌المللی لیبرال تحت سلطه ایالات‌متحده ارائه كند. همچنین چینی‌ها می‌توانند ترس‌های طرف غربی را مبنی بر اینکه ظهور چین به معنای تلاش پكن برای جایگزینی غرب است، از بین ببرند. لذا چینی‌ها سعی می‌کنند نشان دهند که می‌خواهند در موضوعات مهم و پیچیده‌ای نظیر این بحران با غرب شریک شوند.
 
منبع: الجزیره
 

شنبه ۱۳ آبان ۱۴۰۲ ساعت ۰۶:۳۹