گزینه های محدود ایران برای سرمایه گذاری

به گزارش میز نفت، شرکت ملی نفت ایران چندی پیش اعلام کرد که این کشور حدود 50 میلیارد دلار نفت و گاز و پروژه‌های مرتبط در دست اجرا دارد و پروژه‌های بیشتری نیز در دست اجرا است. با توجه به وضعیت ناپایدار اقتصاد ایران، تعجب آور نیست که دریابیم اجرای بسیاری از این طرح ها توسط دو حامی اصلی تهران، چین و روسیه، وعده داده شده است.

با این حال، شگفت‌انگیزتر از آغاز مجدد روابط تهران و ریاض در 10 مارس و تحولات مرتبط، این است که ایران انتظار دارد میلیاردها دلار منابع مالی از عربستان سعودی، دشمن سرسخت خود، تامین شود. علاوه بر این، حمایت از صنعت کلیدی نفت و گاز ایران از سوی دشمن دیرینه‌اش نیز قرار است در چندین حوزه مورد علاقه دو کشور و زیر نظر پکن و مسکو گسترش یابد.

بررسی های پایگاه اویل پرایس نشان می دهد حدود 20 میلیارد دلار از این مبلغ صرف تکمیل توسعه میدان گاز طبیعی بزرگ پارس جنوبی - بخش ایرانی بزرگترین میدان گازی جهان - خواهد شد. میدان پارس جنوبی 3700 کیلومتر مربع وسعت دارد و حدود 14.2 تریلیون متر مکعب ذخایر گازی به اضافه 18 میلیارد بشکه میعانات گازی دارد.

 در حال حاضر حدود 40 درصد از ذخایر گازی ایران که 33.8 تریلیون متر مکعب تخمین زده می شود (بیشتر در مناطق جنوبی استان های فارس، بوشهر و هرمزگان واقع شده است) و حدود 80 درصد از تولید گاز این کشور را تشکیل می دهد. حدود 2.4 میلیارد دلار از این مبلغ صرف به پایان رساندن فاز 11 می شود که سال هاست به تأخیر افتاده و بسیار بحث برانگیز است، که برای مدت طولانی نقطه کانونی برای خصومت های نیابتی میان غرب و شرق بوده است. در کتاب جدید من در مورد جهانی جدید این موضوع تحلیل شده است.

 حدود 1.6 میلیارد دلار دیگر برای تکمیل سایر فازها و حفاری 35 حلقه چاه جدید در سراسر آن هزینه خواهد شد. 15 میلیارد دلار دیگر برای راه اندازی سکوهای فشارافزایی گاز در نقاط مختلف تمامی فازهای سایت پارس جنوبی هزینه خواهد شد. 1 میلیارد دلار باقیمانده صرف بخش اول توسعه ظرفیت‌های تولید ال ان جی ایران می‌شود، زیرا تبدیل شدن به یک صادرکننده پیشرو مدت‌هاست که هدف اصلی ایران بوده است، همانطور که در کتاب من نیز به صورت عمیق تحلیل شده است.

 این امر قبلاً توسط کشور همسایه قطر با استفاده از قسمت 6000 کیلومتر مربعی میدان «گنبد شمالی» محقق شده است.

روسیه در توسعه چندین سایت گازی دیگر از جمله کیش، بلال و فرزاد پیش از خروج آمریکا از برجام در [مه] 2018 میلادی، چندین یادداشت تفاهم مهم برای توسعه هفت میدان بزرگ نفت و گاز ایران امضا کرده بود. گازپروم نفت برای میادین نفتی چنگوله و چشمه خوش، زاروبژنفت برای میادین آبان و پایدار غرب، تات نفت برای میدان دهلران و لوک اویل برای میادین نفتی آب تیمور و منصوری یادداشت تفاهم امضا کرده بود.

نکته مهم اینجاست که در ژوئیه 2022 میلادی، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، روانه تهران شد تا یک تفاهم نامه 40 میلیارد دلاری را که چند روز قبل بین شرکت ملی نفت ایران و گازپروم توافق شده بود، امضا کند. گازپروم از جمله سایر قراردادهای مندرج در این تفاهم نامه، کمک کامل خود را به شرکت ملی نفت ایران در توسعه 10 میلیارد دلاری میادین گازی کیش و پارس شمالی به منظور تولید بیش از 10 میلیون متر مکعب گاز در روز تعهد کرده بود.

 در این یادداشت تفاهم، پروژه 15 میلیارد دلاری برای فشارافزایی در میدان گازی بزرگ پارس جنوبی در مرز دریایی ایران و قطر نیز به روس ها واگذار شده است. گازپروم همچنین در تکمیل پروژه های مختلف ال ان جی و ساخت خطوط لوله صادرات گاز متعهد شده است.

بخش قابل توجهی از 50 میلیارد دلاری که قرار است در دور بعدی برنامه توسعه نفت و گاز ایران هزینه شود، صرف افزایش تولید نفت این کشور از حدود 3 میلیون بشکه در روز فعلی یا تا حدود 5.7 میلیون بشکه در روز خواهد شد. همچنین تا سال 2029 میلادی، تمرکز فوری بر میدان نفتی بزرگ آزادگان خواهد بود که به میدان های شمالی و جنوبی تقسیم می شود و مجموع ذخایر تخمینی آن حدود 42 میلیارد بشکه نفت است که حدود 7 میلیارد بشکه آن قابل استحصال تلقی می شود.

 این امر با تلاش‌های مشابهی برای افزایش تولید در بقیه میادین ایران در منطقه بسیار نفت خیز غرب کارون دنبال خواهد شد. افزایش تولید از سطح 355000 بشکه در روز آن زمان به حداقل 500 هزار بشکه در روز و سپس به یک میلیون بشکه در روز بخش مهمی از تعهد پکن در "توافقنامه همکاری جامع 25 ساله ایران و چین" بود.

اگرچه هفته گذشته تفاهم نامه امضا شد و شرکت دشت آزادگان اروند با سرمایه گذاری اولیه 7 میلیارد دلاری توسط دو شرکت اکتشاف و تولید ایرانی و هشت بانک برای اجرای طرح آزادگان چین راه اندازی شد، اما پیمانکار اصلی آن چینی ها خواهد بود.

چین همچنان اپراتور اصلی خارجی در میدان آزادگان شمالی ایران است و فعالیت خود را در نوامبر 2016 میلادی با ظرفیت تولید 75 هزار بشکه در روز آغاز کرد. همچنین از سال 2009 تا 2014 میلادی، چینی ها وظیفه توسعه‌دهنده اصلی در آزادگان جنوبی ایران را برعهده داشتند تا اینکه به دلیل تاخیر در پیشرفت از آن میدان اخراج شدند.

 با این حال، از آن زمان، شرکت‌های چینی دوباره در کنار توسعه‌دهندگان اصلی ایرانی، روی چندین پروژه «فقط قراردادی» در آزادگان جنوبی کار می‌کنند. این پروژه‌های قراردادی در سراسر ایران و توسط چین اداره می‌شوند، از زمانی که ایالات متحده تحریم‌ها را مجدداً علیه ایران پس از خروج یکجانبه از برجام در ماه مه 2018 میلادی اعمال کرد، همانطور که در کتاب جدید من در مورد نظم جدید بازار جهانی نفت تحلیل شده است.

عربستان سعودی قرار است در ابتدا با سرمایه گذاری در بخش پتروشیمی، نقش خود را در این حوزه کلیدی صنعت نفت و گاز ایران ایفا کند. همانطور که اخیرا توسط پایگاه اویل پرایس مشخص شده است، در اواخر سال 2017 و اوایل سال 2018 میلادی، وزارت نفت همسایه عراق با شرکت سابیک عربستان در مورد احتمال مشارکت در پروژه غول پیکر پتروشیمی نبراس خود صحبت کرد.
 
 با این حال، این بحث ها به طور فزاینده ای به حاشیه رفت، زیرا آرامکو سعودی شروع به بررسی امکان خرید اکثریت سهام سابیک قبل از عرضه اولیه عمومی خود کرد و سپس برای سال 2021 میلادی برنامه ریزی مجدد کرد. اتحادیه اروپا می‌گوید که چنین پروژه‌هایی [در بخش پتروشیمی] توجه چندانی را از سوی ایالات متحده به خود جلب نخواهد کرد و این امر امکان گسترش تدریجی همکاری‌های بین دو کشور [عربستان سعودی و ایران] را فراهم می‌کند.
 
هنوز به‌ صورت عمومی مشخص نشده است، اما به‌طور خصوصی، طبق گفته یک منبع، واشنگتن عمیقاً نگران است که عربستان سعودی به‌ صورت فزاینده‌ای مانند ایران به اتحاد نظامی چین و روسیه کشیده شود.

 تمرکز ایالات متحده بر این است که با توجه به "کمک" طولانی مدت و گسترده چین به جاه طلبی های هسته ای ایران، آخرین بازی پکن در ایجاد توانایی های هسته ای کشورهای کلیدی رقیب در خاورمیانه چه خواهد بود. این نگرانی ها درست قبل از کریسمس 2021 میلادی که آژانس های اطلاعاتی ایالات متحده متوجه شده بودند که عربستان سعودی در حال ساخت موشک های بالستیک خود با کمک چین است، کمکی نکرد.

 در حال حاضر، تنها کشور عربی دارای راکتورهای هسته ای، امارات است. حتی با وجود حضور گسترده ایالات متحده در پایگاه های نظامی عظیم در امارات متحده عربی و اطراف آن، واشنگتن "بسیار نگران" بود که متوجه شود چین در حال ساخت یک تاسیسات نظامی مخفی در داخل و اطراف بندر خلیفه امارات بوده است. بر اساس تصاویر طبقه بندی شده ماهواره ای و داده های اطلاعاتی انسانی، مقامات آمریکایی اظهار داشتند که چین در تلاش است تا یک جای پای نظامی در امارات متحده عربی ایجاد کند.

در مورد عربستان سعودی، این کشور قبلاً در حال مذاکره برای دستیابی به فناوری هسته ای از ایالات متحده تحت پروتکل «1-2-3» بود که هدف آن محدود کردن غنی سازی اورانیوم برای اهداف تسلیحاتی بود. اینکه آیا چین بر چنین پروتکلی پافشاری خواهد کرد یا در صورت وجود، اصرار بر پایبندی به آن دارد، باید به انتظار تصمیم رهبران پکن بنشینیم.
 
منبع:  Oilprice.com
 

سه شنبه ۱۸ مهر ۱۴۰۲ ساعت ۰۴:۴۴