ماجرای اخراج نفت‌کش‌های ایران

به گزارش میز نفت، در خبرها آمده است که کشور پاناما با تحریم نفت‌کش‌های ایران، استفاده این شناورها از پرچم این کشور را ممنوع اعلام کرده است؛ گرچه رسانه‌های همسو با دولت با تیترهای «یک کشور کوچک هم ایران را تحریم کرد»، سعی داشتند با استهزا گرفتن این اقدام شرایط  را عادی جلوه دهند اما باید گفت، این اقدام پاناما می‌تواند یک ضربه بزرگ برای بخش صادرات نفت ایران باشد.

60 درصد نفت مصرفی در جهان از طریق نفت‌کش‌ها و خط لوله میان کشورها جابجا می‌شود؛ با توجه به اهمیت نفت‌کش‌ها در بازار نفت، هرگونه تغییرات قیمت نفت و تغییرات اجاره نفت‌کش‌ها، بیمه‌ها، سوخت و … رابطه مستقیمی با یکدیگر دارند. اهمیت نفت‌کش‌ها ازآن‌جهت قابل‌تأمل است که هرگونه خلل در خطوط کشتیرانی پالایشگاه‌های جهان را با چالش‌های بزرگی مواجه می‌کند هرچند که شرکت‌های پالایشی، می‌توانند روی ذخایر نفت خود حساب باز کنند.

یکی از آخرین آمارهایی که در خصوص تعداد کشتی‌ها منتشرشده نشان می‌دهد نزدیک به 10 هزار کشتی تانکر با تناژها و سایزهای کوچک تا بزرگ در ناوگان دریایی دنیا مشغول به کار هستند. ظرفیت این تعداد چیزی حدود 168 میلیون تن است. شرکت ملی نفت‌کش ایران یکی از برندهای مهم در بازار نفت‌کش‌هاست که چند سال پیاپی برنده جایزه seatrade award شده و بالاترین حجم تجارت و رضایت مشتریان را در اختیار دارد؛ تحریم‌ها برای رقیبان ایران فرصت مناسبی را ایجاد می‌کند تا به بازار نفت‌کش‌های ایران دسترسی پیدا کنند. این موضوع نشان می‌دهد تحریم نفت‌کش‌های ایران علاوه بر اینکه جنبه سیاسی دارد از رویکردهای اقتصادی نیز برخوردار است.

برای درک این موضوع بهتر است در ابتدا با واژه «پرچم مصلحتی» آشنا شد؛ امیر علیزاده، استاد کشتیرانی در دانشگاه سیتی لندن می‌گوید، ثبت کشتی‌های نفت‌کش در کشورهایی مثل پاناما یا لیبریا بسیار مرسوم است. دلیل این محبوبیت هم به کمتر بودن هزینه‌های اداری ثبت کشتی و همچنین سخت‌گیرانه نبودن قوانین اداره کشتی، ازنظر ملیت خدمه، قوانین کاری و بازرگانی است.

بسیاری از کشتی‌های تجاری جهان، در کشوری غیر از کشور مالک (یا شرکت مالک) کشتی ثبت شده‌اند و با پرچم کشور دیگری حرکت می‌کنند. به این اقدام در اصطلاح بازرگانی دریایی  پرچم مصلحتی (Flag of convenience) گفته می‌شود.

در همین باره باید اضافه کرد حدود 70 درصد از ناوگان کشتیرانی جهان با پرچمی غیر از کشور مالک آن ثبت شده و در حال فعالیت است. بیشترین کشتی‌های ثبت شده در جهان متعلق به پاناما است؛ یعنی چیزی بیشتر از 8 هزار کشتی.



حالا ایران دیگر نمی‌تواند از این پرچم پاناما در نفت‌کش‌های خود استفاده کند؛ با توجه به اطلاعات دقیق در بانک تجارت دریایی نمی‌توان چندان امید داشت از طریق راه‌های دیگری پرچم پاناما را حفظ کرد هرچند راه‌هایی برای دور زدن این تحریم وجود دارد که به دلیل ماهیت محرمانه بودن آن، از آن گذر می‌کنیم.

شنبه ۱ بهمن ۱۴۰۱ ساعت ۰۴:۵۳