به گزارش میز نفت، موضوع بنزین و قیمتگذاری آن سالهاست یکی از مصیبتهای بزرگ دولتها بوده است تا به هر بهانهای آن را دستکاری کرده تا درآمدهای خود را افزایش دهند. گرچه در سیاستهای قیمتگذاری و موفقیت آن، مباحث بسیاری مطرح است اما تجربه نشان داده افزایش بهای این حامل انرژی، نتوانسته منجر به کاهش مصرف شود.
به گفته شرکت ملی پالایش و پخش، مصرف بنزین رقم 100 میلیون لیتر را در روز رد کرده است و زنگ خطر برای واردات بنزین به صدا درآمده است. این در حالی است که زمزمه افزایش قیمت بنزین بارها شنیدهشده که البته توسط مسئولان دولتی تکذیب شده است.
بااینوجود، مانورهای رسانهای وزارت نفت و انتشار ارقام مصرف بنزین و هشدار جدی آن به واردات بنزین، نشان میدهد اوضاع آنطوری نیست که گفته میشود.
برخی نیز در حال داغ کردن این سناریو هستند که بهترین مکانیسم برای کاهش مصرف بنزین بهمنظور جلوگیری از هدر رفت منابع کشور، واقعی سازی بهای این حامل انرژی است. قانون هدفمندی یارانهها هم چنین اجازهای به دولت میدهد تا به سمت واقعی سازی بهای بنزین قدم بر دارد و بر اساس قیمت فوب خلیجفارس، آن را به مردم عرضه کند.
میانگین بهای هر لیتر بنزین هم در فوب خلیجفارس، حدود 50 سنت برآورد میشود که با این قیمت، هر ایرانی باید حداقل 15 هزار تومان برای هر لیتر بنزین پرداخت کند.
این ارقام در شرایطی مطرح است که گمرک جمهوری اسلامی ایران، گزارش تجارت سهماهه کشور را در سال 1401 منتشر کرده که بر اساس آن، دولت هر لیتر بنزین را 27 سنت صادر کرده است؛ یعنی بهاندازه نیمی از ارزش واقعی آن در فوب خلیجفارس و به قیمت 8 هزار تومان!
دولت در این مدت، 388 میلیون و 700 هزار لیتر بنزین صادر کرده است که در گزارش گمرک، رقم ارزی آن 105 میلیون دلار ذکر شده است. 67 درصد این بنزین به امارات با قیمت 26 سنت، 20 درصد آن به افغانستان با قیمت 28 سنت، 11 درصد آن به عراق با قیمت 29 سنت و دو درصد دیگر به ارمنستان صادر شده است با قیمت 35 سنت به ازای هر لیتر.
میانگین صادرات بنزین هم نشان میدهد هر لیتر از این فرآورده نفتی، 27 سنت صادر شده است درحالیکه قیمت منطقهای آن حداقل 50 سنت است.
چنین یارانه و رانت بزرگی که دولت برای مصرفکنندگان بنزین در نظر گرفته است، با سکوت شدید وزارت نفت مواجه شده و این وزارتخانه حاضر به روشنگری دراینباره نیست. اینکه دولت تصمیم بگیرد قیمت منطقهای را ملاک قیمتگذاری قرار دهد، با چنین رانتی که برای خارجیها در نظر گرفته، سازگاری ندارد.
برای درک بهتر این رانت باید بدانیم، پالایشگاه های کشور هر لیتر بنزین را حدود 80 سنت به فروش می رسانند؛ به عنوان نمونه پالایشگاه اصفهان هر لیتر بنزین را به بهای 87 سنت با دولت حساب می کند و دولت آن را 27 سنت صادر می کند!
حالا باید دید وزارت نفت چه زمانی حاضر به پاسخگویی دراینباره خواهد بود و میگوید دلیل این ارزانفروشی منابع ملی چه بوده است! گویا در ایران، فقط مردم منابع ملی را دود میکنند و دلالان، حق دارند منابع کشور را به تاراج ببرند.