میز نفت | کسانی که در مجتمع نظامی ــ صنعتی سهامدار هستند، از درگیریهای واقعی و بالقوه سود میبرند. این مشهورترین داستان در ایالاتمتحده بوده است و در عصر حاضر نیز ادامه دارد اما درگیری نظامی ادامهدار بین روسیه و اوکراین (بهویژه با تغییر عرضه و قیمت جهانی نفت) بازیگران اصلی تولید نفت جهان را در مرکز ژئواکونومیک جهانی قرار داده است. از یکسو، روسیه به دنبال حفظ پیمان اوپک پلاس برای حفظ سطح پایدار تولید، عرضه و قیمت نفت است و از سوی دیگر، آمریکا و اتحادیه اروپا از کشورهایی مانند عربستانسعودی و امارات میخواهند پیمان اوپک پلاس با روسیه را کنار گذاشته و نفت بیشتری تولید کنند.
ایالاتمتحده و اتحادیه اروپا نیز تاکنون تلاش کردهاند این کشورها را متقاعد کنند که تحریمهایی علیه روسیه اعمال کرده و به گروه آمریکا و اتحادیه اروپا برای «تنبیهاقتصادی» مسکو بپیوندند.کشورهای تاثیرگذار اوپک در منطقه خلیجفارس همچنان از جانبداری در این مناقشه خودداری میکنند. عربستانسعودی، درحالیکه حمایت خود را از راهحل سیاسی برای درگیری ابراز میکند، از محکوم کردن روسیه یا اعمال تحریمها خودداری نموده است.
همین شرایط در مورد امارات نیز صادق است. بااینحال، درحالیکه این کشورها تحریمهایی علیه روسیه اعمال نکردهاند (و بعید است که این کار را انجام دهند) تحریمهای اتحادیه اروپا روی نفت روسیه، بیتردید این امکان را برای این کشورها فراهم کرده است که بازار اروپا را برای عرضه نفت و گاز تصاحب کنند.
*ماهیگیری قطر
شیخ تمیم، امیر قطر با شعار افقهای جدیدی برای همکاری، چندی پیش از چند کشور اروپایی بهویژه انگلستان، اسپانیا و آلمان بازدید کرد تا توانایی قطر برای تأمین گاز به این کشورها و در نتیجه اطمینان از «تامین انرژی پایدار» را نشان دهد. امنیت انرژی قارهسبز بهدلیل درگیریهای جاری در اوکراین «تهدید» شده است. به عبارت دیگر، قطر به این کشورها پیشنهاد عرضه گاز و در نتیجه کمک به کنترل افزایش قیمت انرژی و برق در تمام اروپا را داد. امیر قطر در سفر خود به آلمان تایید کرد که کشورش تا سال ۲۰۲۴ میلادی، عرضه گاز طبیعی مایع (الانجی) به آلمان را آغاز خواهد کرد. این قرارداد بهعنوان بخشی از تلاشهای آلمان برای کاهش وابستگی خود به گاز روسیه تلقی میشود که درحالحاضر بیشترین سهم (۵۵ درصد گاز وارداتی در سال) را تشکیل میدهد.
قطر درحالحاضر مسؤول تامین تقریبا ۴۵درصد از بنزین وارداتی انگلیس بوده و این کشور خلیجفارس بهدنبال افزایش فروش خود در پی افزایش قیمت بنزین در انگلیس است.
درحالیکه افزایش قیمت بنزین به نفع کشورهای تولیدکننده است، آنچه بیشاز همه به نفع قطر است، توانایی اعمال نفوذ بیشتر در بریتانیا است. بنابراین به وجهه جهانی آن اضافه میشود، به همان شکلی که انتظار میرود برگزاری جامجهانی فوتبال نقشآفرینی کند.
*زمان امتیازگیری
سایر کشورهای خلیجفارس نظیر عربستانسعودی و امارات نیز در مناقشه روسیه و اوکراین فرصتی یافتهاند تا اهمیت خود را بهعنوان کشورهایی که قادر به شکلدادن به سیاست جهانی هستند نشان دهند. صرفنظر از اینکه آمریکا بهطور مستقیم و غیرمستقیم از عربستانسعودی خواست تا از توافق اوپک پلاس خارج شود، این واقعیت که روسیه نیز تعامل خود را با آنها افزایش داده، به اهمیت جهانی آنها افزوده و به آنها اجازه بازی داده است.
«موقعیتمتعادل» دولتهای خلیجفارس (بهویژه به این دلیل که آنها توانستهاند این موقعیت را دربرابر فشارهای ایالاتمتحده و اتحادیه اروپا حفظ کنند) به روسیه اجازه داده است تا برای تعمیق روابط خود با آنها تلاش کند. همانطور که لاوروف، وزیر خارجه روسیه در سفر اخیر خود به خلیجفارس بیان کرد، روابط روسیه با کشورهای حاشیه خلیجفارس امروز در تضاد شدید با روابط مسکو با غرب است. وی اعلام کرد: ما مجددا بر تمرکز بر توسعه همهجانبه مشارکت خود، ازجمله در شرایط جدیدی که در اقتصاد جهانی در چارچوب سیاستهای همکاران غربی ما در حال ظهور است، تأکید کردیم.
این شرایط نوظهور نتیجه تلاش ایالاتمتحده برای بهدستآوردن کنترل کامل بر بازار جهانی نفت و گاز برای منزویکردن کامل روسیه است. پاسخ روسیه این بوده است که روابط خود را با مهمترین و بزرگترین بلوک این تولیدکنندگان بیشتر کند. این بازی ژئوپلتیکی به کشورهای حاشیه خلیجفارس مانند عربستانسعودی این امکان را داده است که ایالاتمتحده را وادار به اصلاح روابط خود با ریاض بهویژه در زمینه مجبور کردن جو بایدن، رئیسجمهور ایالاتمتحده برای جبران خطاهای گذشته در مورد محمد بن سلمان کند.
از سوی دیگر، امارات نیز دستاوردهای مشابهی دربرابر ایالاتمتحده دارد که اخیرا از فروش اف ــ ۳۵های وعدهدادهشده به ابوظبی خودداری کرده بود و ابوظبی را مجبور به خرید جتهای فرانسوی رافائل کرد. اکنون که ایالاتمتحده به هردوی این کشورها در برابر روسیه نیاز دارد به این معنی است که هردو کشور اینک فرصتی برای گرفتن امتیازات اساسی از واشنگتن دارند.
جمعه ۱۷ تير ۱۴۰۱ ساعت ۲۱:۲۷